Комерцијалните сателитски снимки укажуваат дека американскиот напад врз иранската нуклеарна централа Фордоу предизвикал сериозна, можеби катастрофална, штета на длабоко вкоренетиот објект и неговите центрифуги за збогатување на ураниум. Но, експертите предупредуваат дека засега нема потврда.
„Тие само поминале низ сè со тие MOP бомби. Би рекол дека објектот е веројатно целосно уништен“, рече Дејвид Олбрајт, поранешен нуклеарен инспектор на ОН и претседател на Институтот за наука и меѓународна безбедност, осврнувајќи се на бомбите Massive Ordnance Penetrator за кои САД велат дека биле употребени во нападот.
Сепак, обемот на штетата под земја не е потврден, рече Декер Евелет, истражувач во CNA Corporation, специјализиран за сателитски снимки.
„Салата, во која се сместени стотици центрифуги, е закопана премногу длабоко за да се процени нивото на уништување од орбитата“, рече тој.
Иран, во обид да се одбрани од вакви напади, го сместил поголемиот дел од својата нуклеарна програма во утврдени подземни објекти, вклучувајќи ја и планинската област Фордоу.
САД и Израел постојано нагласуваат дека нивната цел е да ја сопрат нуклеарната програма на Иран. Доколку објектите и опремата не бидат целосно уништени, Иран би можел релативно лесно да ја рестартира програмата за нуклеарно оружје за која ЦИА и Меѓународната агенција за атомска енергија велат дека била суспендирана во 2003 година.
„Двоен удар“
Ројтерс разговараше со четири експерти кои ги анализираа сателитските снимки на Максар од Фордоу, кои покажуваат шест редовно распоредени дупки во две групи на гребен под кој се верува дека се наоѓа центрифугалната сала. Сликите покажуваат како е извршен „двојниот удар“, прво шест бомби, а потоа уште шест на истите точки.
Генералот Ден Кејн, претседател на Здружениот штаб на американските вооружени сили, им рече на новинарите дека првичните проценки укажуваат на исклучително голема штета на објектите, но тој не сакаше да шпекулира дали некои нуклеарни објекти можеби се оставени недопрени.
Олбрајт објави сателитски снимки од Ербас Дифенс енд Спејс на платформата X кои покажуваат дека американските крстосувачки ракети Томахавк сериозно го оштетиле објектот Исфахан и дека дупка над подземните сали во Натанц, наводно предизвикана од бомба МОП, „веројатно го уништила објектот“. Тој го доведе во прашање користењето на Томахавците во Исфахан, со оглед на тоа што ракетите не можат да продираат низ тунели.
МААЕ соопшти дека влезовите во тунелите „биле погодени“. Додаде дека Иран неодамна ја информирал МААЕ за плановите за инсталирање нов објект за збогатување ураниум во Исфахан.
„Можеби има 2.000 до 3.000 дополнителни центрифуги што требало да бидат инсталирани во тој нов објект. Прашањето е каде се сега“, рече Олбрајт.
„Невообичаена активност“
Неколку експерти, исто така, предупредуваат дека Иран веројатно преместил залихи на високо збогатен ураниум во близина на оружје од Фордоу пред нападот и го крие на непознати локации, надвор од дофат на израелски, американски и ОН инспектори.
Снимките од Максар Технолоџис покажуваат „невообичаена активност“ во Фордоу во четврток и петок, вклучувајќи долга редица возила пред влезот на објектот.
Висок ирански извор во неделата за Ројтерс изјави дека поголемиот дел од ураниумот збогатен до 60 проценти, блиску до степен за оружје, бил преместен на непозната локација пред нападот.
„Таму каде што се обидовме да ја запреме програмата, можеби всушност ја забрзавме“, изјави за NBC News американскиот сенатор Марк Кели, рангиран член на Демократската комисија за разузнавање.
Иран долго време тврдеше дека неговата нуклеарна програма е исклучиво мирна. По израелските напади, иранскиот парламент се закани дека ќе се повлече од Договорот за неширење на нуклеарно оружје (NPT), камен-темелник на меѓународниот систем за контрола на нуклеарното оружје што стапи на сила во 1970 година, и дека ќе ја прекине соработката со МААЕ.
