Додека Франција ја одбележува 10-годишнината од масакрот во Батаклан, пристигна уште еден потсетник за трајноста на џихадистичката закана, пишува Би-Би-Си во четврток.
Поранешната девојка на единствениот преживеан џихадист во нападите во ноември 2015 година е уапсена под сомнение дека го планирала сопствениот чин на насилство. Жената, Маева Б., 27-годишна Французинка која се преобратила во ислам, започнала врска преку преписка со Салах Абдеслам (36), кој отслужува доживотна казна затвор во близина на белгиската граница. Тој бил осуден на доживотен затвор во 2022 година.
Кога затворските чувари откриле дека Абдеслам користел USB-стик со џихадистичка пропаганда, тие го проследиле низата настани што ги довеле до потеклото на компјутерскиот уред – до личните средби што затвореникот ги имал со Маева Б.
Потоа детективите го прегледале нејзиниот компјутер и телефон, каде што пронашле докази дека можеби планирала џихадистички напад. Маева Б. е под судска истрага од понеделник, заедно со двајца соработници.
Додека Франција ја одбележува 10-годишнината од најлошиот напад во својата модерна историја, апсењето го насочи вниманието кон непријател кој никогаш не исчезнал.
Синоним за екстремистички напади
Вечерта на 13 ноември 2015 година, џихадистички вооружени лица и бомбаши самоубијци извршија серија координирани напади што кулминираа со крвав напад врз концертната сала Батаклан во источен Париз. Претходно, тројца бомбаши самоубијци се разнесоа пред Стад де Франс, каде што се одржуваше меѓународен фудбалски натпревар.
Потоа други членови на исламистичката група отворија оган со калашникови врз луѓе кои пиеја во барови и кафулиња недалеку од Батаклан. Настапот на американската група „Орлите на дет метал“ штотуку започна кога тројца џихадисти упаднаа и неселективно пукаа во публиката. Тие, исто така, зедоа заложници, а кога пристигна полицијата, се разнесоа.
Вкупно 130 луѓе беа убиени, 90 во Батаклан, а повеќе од 400 беа лекувани во болница. Безброј други претрпеа психолошка траума.
Зборот Батаклан оттогаш стана синоним во Франција за екстремни исламистички напади, слично како што беше 11 септември во САД.
Иако оттогаш имаше и други напади, како што е масакрот со камион на главната променада во Ница во јули 2016 година и обезглавувањето на наставникот Самуел Пати во октомври 2020 година, нападите извршени на 13 ноември 2015 година се издвојуваат по својот обем и организациски способности.
Десет години подоцна, многу работи се променија. Исчезнувањето на групата Исламска држава (ИС) како главна сила во Сирија и Ирак значи дека средствата за замислување, планирање и извршување сложени терористички напади се значително намалени.
Ајфеловата кула во боите на знамето
„Заканата сега доаѓа одвнатре, од домашна територија и е многу помлада. Се храни од пријателства и социјални мрежи на истомисленици, без нужно да има луѓе кои мора да даваат и примаат наредби“, рече Жил Кепел, водечки експерт за Блискиот Исток.
Заканата е уште позагрижувачка, вели тој, бидејќи е толку сеприсутна, а настаните во Газа и Израел имаат „трауматски ефект“ врз умовите на многу граѓани, а оваа закана ја „искористуваат претприемачи на гнев“.
Актуелната француска политичка криза, исто така, додава масло на огнот, тврди Кепел. Сведоци сме на немоќно претседателство кое се повлече пред поделениот парламент во кој екстремистите од левицата и десницата имаат растечко влијание, вели Кепел.
Комеморации ќе се одржуваат во текот на целиот ден денес на различни места на нападите, кулминирајќи со отворање градина на 13 ноември во близина на Градското собрание во Париз. Кога ќе падне ноќта, Ајфеловата кула ќе биде искапена во црвената, белата и сината боја на француското знаме. Француските медиуми се полни со приказни и сведоштва, а преживеаните опишуваат како овие трагични настани им го промениле животот.
Во неочекуван развој на настаните, Салах Абдеслам преку својот адвокат стави до знаење дека би бил спремен да соработува со секој обид за „реставративна правда“ – процес во кој жртвите и сторителите се среќаваат за да разговараат за последиците од злосторството. Некои семејства ја разгледуваат идејата, но други се категорично против неа.
Лорен Сурисо, карикатурист познат како „Рис“, кој беше ранет во напад врз редакцијата на сатиричниот весник Шарли Ебдо неколку месеци пред масакрот во Батаклан, ја нарече понудата на Абдеслам „перверзна“.
„Реставративна правда постои за друг вид злосторство – за обични злосторства. Абделасман сака да веруваме дека неговиот злостор е како и секој друг злостор. Но, не е“, е решен Рис.
