Неколку американски сојузници во последните недели се повлекоа од планираните купувања на американски борбени авиони Ф-35 во вредност од повеќе милијарди долари, реагирајќи на одлуките на американскиот претседател Доналд Трамп за нови тарифи и барањата за зголемување на трошоците за одбрана.
Шпанија, по спорот со Вашингтон околу целта на Трамп членките на НАТО да трошат 5 проценти од БДП за одбрана, се откажа од купувањето на Ф-35 во вредност од повеќе милијарди долари и се сврте кон европските проекти „Еурофајтер Тајфун“ и идниот француско-германски борбен систем. Како причини ги наведе индустрискиот суверенитет, зајакнувањето на европските синџири на снабдување и посигурните партнери.
Во Швајцарија, нов бран американски тарифи, кој достигна 39 проценти, повторно ја отвори политичката дебата за купувањето на 36 авиони Ф-35, која беше одобрена со тесно мнозинство на референдум во 2021 година. Пратениците бараат договорот да се откаже, додека владата ги разгледува опциите и предупредува дека цената сè уште не е конечна поради инфлацијата, зголемувањето на цените на суровините и тарифите што би можеле да достигнат до 1,6 милијарди долари. Одлуката се очекува во ноември.
Португалија и другите потенцијални купувачи ги одложуваат одлуките за купување оружје од САД поради сомнежи за сигурноста на Вашингтон. Индија наводно ги паузира купувањата на американски борбени возила и ракетни системи откако Трамп ги удвои царините за индиската стока на 50 проценти. Додека Њу Делхи ги негира обвинувањата, индискиот премиер Нарендра Моди јавно го потврди стратешкото партнерство со Москва.
Експертите предупредуваат дека губењето на странски нарачки би можело да ја зголеми цената на Ф-35, чиј глобален синџир на снабдување вклучува повеќе од 100 добавувачи. Шпанија и Швајцарија планираа купувања во вредност од околу 15 милијарди долари заедно, а нивното повлекување би можело да влијае на цените и динамиката на производството.
Белата куќа ги бранеше потезите на Трамп, тврдејќи дека царините ја зајакнуваат американската воено-индустриска база и дека зголемувањето на целта за трошење на НАТО на 5 проценти од БДП им користи на американските производители на оружје. Но, експертите за одбранбената индустрија предупредуваат дека враќањето на довербата на сојузниците, дури и со промена на администрацијата, ќе биде долг процес, бидејќи тоа е сектор кој зависи од стабилни и сигурни партнерства, објавува Политико.
