На брегот на Охридското Езеро, во рамките на Националниот парк Галичица, се одвива тивка еколошка катастрофа што ја разоткрива длабоката нефункционалност на македонските институции. Еколошката катастрофа на Љубанишко Поле: Кога државата ја напушта природата, некогаш мирна обала на светското природно наследство, денес е претворено во нерегулиран камп каде владее анархија наместо заштита на природата.
Македонската аномалија во светот
Додека во развиениот свет дивото кампирање е строго казниво, Македонија создава необична пракса – наместо да ги заштити своите природни богатства, молчешки ги толерира разурнувањето. Оваа контрадикција е особено болна кога станува збор за Охридското Езеро, кое е под заштита на УНЕСКО.
Илјадници кампери секојдневно поставуваат диви шатори, авто-приколки и трејлери без никаква контрола од надлежните органи. Националниот парк Галичица, кој требаше да биде чувар на оваа природна убавина, наместо тоа дејствува како нем набљудувач на деструкцијата.
Санитарната бомба
Најсериозниот проблем е санитарниот. Илјадници туристи секојдневно ги задоволуваат природните потреби директно во природата, без соодветни санитарни објекти. Фекалиите неминовно завршуваат во Охридското Езеро – еден од најстарите и најчистите езера во светот. Оваа контаминација не е само локален проблем, туку директна закана за светското природно наследство.
Еколошкиот колапс
Илјадници тони отпад од различни видови се акумулираат низ целата обала. Пластични шишиња, конзерви, органски отпад, хемиски материи од возилата – сето тоа се меша во еден токсичен коктел што ја урнисува локалната екосистема. Рибите, водните растенија и целиот биодиверзитет на езерото се во директна опасност.
Социјалниот хаос
Недостатокот на контрола создаде и сериозни безбедносни проблеми. Секојдневните кражби во легалниот авто-камп Љубаништа и викендичките во селото се директна последица од отсуството на институционална контрола. Кога државата ја напушта својата основна функција – одржување на редот и законот – хаосот станува неизбежен.
Институционалната одговорност
Клучното прашање е: каде се институциите? Министерството за животна средина, Националниот парк Галичица, локалната самоуправа, туристичката инспекција – сите се неми пред оваа еколошка катастрофа. Дали е тоа резултат на некомпетентност, корупција или едноставно незаинтересираност?
Итните мерки
Потребни се итни системски решенија:
- Воведување строга контрола и казни за дивото кампирање
- Изградба на соодветни санитарни објекти
- Организирано собирање и третман на отпадот
- Зголемување на безбедноста во регионот
- Транспарентност во работата на надлежните институции
Љубанишко Поле е симбол на поширок проблем – како Македонија се однесува кон својото природно наследство. Ако не се преземат итни мерки, оваа еколошка катастрофа ќе остави трајни последици не само врз локалната средина, туку и врз меѓународната репутација на земјата како чувар на светското наследство.
Времето за дејствување е сега. Утре можеби ќе биде прекасно.
С.Денесовски
