СКАНДАЛ СО МИЛИОНИ: Семејната фирма на функционерот Томовски “чисти” 5,5 милиони евра од буџетот???

Нова бомба од СДСМ: Криминален модел на власта разобличен со документи

- Advertisement -

Скопје – Антикорупцискиот тим на СДСМ денеска објави нови скандалозни податоци кои укажуваат на масивен конфликт на интереси и можни кривични дела на највисоко ниво. Според обвинувањата, семејната фирма на Ивица Томовски, директор на Службата за општи и заеднички работи при Владата и висок функционер на ВМРО-ДПМНЕ, “исчистила” над 5,5 милиони евра од државниот буџет преку наместени јавни набавки.

Документите зборуваат: 161 тендер, милиони евра

Приложената документација од Електронскиот систем за јавни набавки (ЕСЈН) покажува дека фирмата “СИТИ ЛОГИСТИКС” и нејзиното ребрендирано продолжение добиле вкупно 161 тендер со вредност од 5.360.000 евра од различни државни институции и општини.

Клучни податоци од документите:

Договорни органи кои плаќале на фирмата на Томовски:

• Собрание на Република Северна Македонија
• ЈЗУ Психијатриска болница Скопје-Скопје
• ЈЗУ Универзитетски институт за позитивно-емисиона томографија
• ЈЗУ Универзитетска клиника за гинекологија и акушерство Скопје
• ЈРП Македонска Радиотелевизија
• Академија за судии и јавни обвинители
• ЈЗУ ГЦ Ѓорче Петров Битола
• Агенција за промоција и поддршка на туризмот
• Министерства и други државни органи

Примери на конкретни договори од документите:

1. Собрание на РСМ – 3.540.000 денари (04.11.2025)
   • Предмет: Одржување на хигиена, преговарање без претходно објавување!!!
2. Психијатриска болница Скопје – 6.608.000 денари (29.10.2025)
   • Предмет: Услуги на одржување на хигиена
   • Отворена постапка
3. Универзитетски институт – 3.109.082 денари (22.10.2025)
   • Предмет: Одржување на хигиена
   • Поедноставена отворена постапка
4. Универзитетска клиника – 3.540.000 денари (25.09.2025)
   • Предмет: Услуги за чистење и одржување хигиена
5. МРТ – 4.399.040 денари (17.04.2025)
   • Предмет: Одржување хигиена во просториите

Експлозија на бизнисот по доаѓањето на ДПМНЕ на власт

Најшокантен е податокот дека по доаѓањето на ВМРО-ДПМНЕ на власт, дејноста на фирмата се зголемила за 306%. Само во 2025 година, фирмата добила 10 нови тендери со вредност од речиси половина милион евра.

“Случајно, им тргнало чистењето на буџетот. За што е Томовски во ВМРО-ДПМНЕ и во Владата мислам дека на народот му е кристално јасно после ова. Важно фамилијарните бизниси течат,” изјави Александар Саша Димитријевиќ на прес конференцијата.

Конфликт на интереси или криминал?

Кој е Ивица Томовски?

Ивица Томовски е:

• Директор на Службата за општи и заеднички работи при Владата на РСМ
• Висок функционер на ВМРО-ДПМНЕ
• Лице со директно влијание врз функционирањето на државната администрација
• Лице со можност за влијание врз постапките за јавни набавки

Како е можно семејна фирма да биде добитник на јавни повици?

Документите покажуваат дека фирмата учествувала во различни типови на постапки:

• Отворени постапки
• Поедноставени отворени постапки
• Преговарање без претходно објавување на оглас (најпроблематично)

Последната категорија, каде што не постои јавна конкуренција, е особено проблематична кога договорниот орган е државна институција, а добитникот е фирма поврзана со владејачката структура.

- Advertisement -

Правна анализа: Кои членови на Кривичниот законик се прекршени?

1. Злоупотреба на службената положба и овластување (член 353)

Според Кривичниот законик на РСМ, службено лице кое со користење на својата службена положба или овластување, или со преминување на границите на својата службена положба или овластување, предизвика или допушти причинување на штета на државниот орган, друго правно лице или поединец, или обезбеди себеси или на друг противправна корист, се казнува со затвор од една до пет години.

Примена на случајот: Томовски, како директор на СОЗР и висок функционер, има влијание врз државните институции кои склучуваат договори со неговата семејна фирма.

2. Измама при набавки (член 280)

Лице кое при спроведување на постапка за јавна набавка изврши измама со цел да обезбеди договор за јавна набавка на себе или на друго правно или физичко лице, се казнува со затвор од една до осум години.

- Advertisement -

Примена на случајот: Постојат основи за сомневање дека постапките за јавни набавки биле спроведени на начин што овозможил фаворизирање на фирмата поврзана со Томовски.

3. Конфликт на интереси (член 359-а)

Службено лице кое за време на вршењето на својата функција или по престанок на функцијата стекне противправна имотна корист, директно или индиректно, преку учество во друштво, здружение или друга правна форма, а таа корист произлегува од одлука, дејствие или пропуштање на дејствие на службата што ја врши, се казнува со затвор од шест месеци до пет години.

Примена на случајот: Директно применливо – Томовски е службено лице чија семејна фирма стекнува корист од институции врз кои тој има влијание.

4. Трговија со влијание (член 357)

Кој ќе побара или прими дар или каква било друга корист, лично или за друг, или ќе прифати ветување на дар или каква било друга корист, за себе или за друг, за да употреби свое службено или општествено влијание за извршување или неизвршување на службено дејствие, се казнува со затвор од една до пет години.

Примена на случајот: Употреба на политичко и службено влијание за обезбедување на договори.

5. Перење пари (член 273)

Доколку средствата се стекнати преку криминални активности и се легализираат преку фирмата.

Техника на прикривање: Менување на името, но не и на матичниот број

Документите покажуваат дека фирмата ги менувала своите имиња:

• СИТИ ЛОГИСТИКС 2011 Скопје
• СИТИ АУТСОРСИНГ ДО ОЕЛ Скопје

Меѓутоа, матичниот број останувал ист, што укажува на обид за прикривање на континуитетот и тоа колку долго фирмата црпи пари од буџетот.

Од документите: ЕМБС: 7198922 – евидентиран уште на 19.04.2017, со основач регистриран на адреса во Кисела Вода, Скопје.

Систематски карактер: Не само “чистење”

Иако фирмата наводно обезбедува “услуги на одржување на хигиена”, документите покажуваат дека станува збор за:

• Трговско друштво со широк спектар на активности
• Фирма со неограничена деловна способност
• Приватно друштво со ограничена одговорност основано од едно лице

Веројатно, преку оваа фирма се канализираат и други видови на договори и услуги, што го зголемува обемот на можната злоупотреба.

Споредба со периодот пред ДПМНЕ

Критичката анализа бара споредба:

• Пред владејачката коалиција: Фирмата веројатно имала одредена активност
• По доаѓањето на ДПМНЕ: Скок од 306% во дејноста

Ова укажува на директна врска помеѓу политичката моќ и економската корист, што е класичен пример на ЗАРОБЕНА ДРЖАВА (state capture).

Улогата на СОЗР: Клучна за разбирање на скандалот

Службата за општи и заеднички работи (СОЗР) е орган одговорен за:

• Координација на административните процеси во Владата
• Надзор врз функционирањето на државната администрација
• Можно влијание врз постапките за јавни набавки

Директорот на СОЗР има клучна позиција за влијание врз начинот на кој државните институции ги спроведуваат своите набавки, што го прави конфликтот на интереси уште поизразен.

Што треба да следи?

1. ИТНА истрага од Јавното обвинителство

Државното јавно обвинителство мора итно да отвори предистражна постапка за:

• Злоупотреба на службена положба
• Конфликт на интереси
• Измама при јавни набавки
• Трговија со влијание

2. Анализа на сите 161 тендер

Потребна е детална ревизија на сите договори со цел утврдување:

• Дали постоеле реални конкурентни понуди
• Дали процедурите биле транспарентни
• Дали цените биле пазарни или натпросечни
• Дали услугите навистина биле извршени

3. Суспензија на Томовски од функција

Додека трае истрагата, Томовски треба да биде суспендиран од својата функција за да не може да влијае на процесот.

4. Ревизија на сите договори од ЕСЈН

Државната комисија за спречување на корупцијата (ДКСК) и Државниот завод за ревизија треба да изврша темелна проверка на сите договори склучени со фирми поврзани со функционери.

5. Измени во законодавството

Потребно е зацврстување на законските одредби кои го регулираат конфликтот на интереси, вклучувајќи:

• Апсолутна забрана за семејни фирми на функционери да учествуваат во јавни набавки
• Автоматска дисквалификација при откривање на поврзаност
• Построги казни за прекршителите

 Одговорност мора да има

Случајот “Томовски” е класичен пример за тоа како политичката моќ се трансформира во лична и семејна економска корист на грб на граѓаните. Фактот дека станува збор за функционер кој е директор на служба во Владата го прави овој случај уште посериозен.

Јавноста има право да знае дали нејзините пари завршуваат во џебовите на политичките фаворити преку измамнички шеми. Правосудните институции мора да покажат дека законот важи за сите, а не само за обичните граѓани.

5,5 милиони евра не се мала сума. Тоа се пари кои можеа да се искористат за здравство, образование, социјална заштита. Наместо тоа, тие завршиле во семејниот бизнис на еден функционер.

Ако постојат докази за кривични дела, мора да има обвиненија. Ако Томовски е невин, тогаш треба јавно да ги демантира обвинувањата со документи и да се повлече од функцијата додека траат проверките.

Правдата не може да чека. Граѓаните бараат одговорност.

Овој новинарски текст е базиран на јавно достапни документи од Електронскиот систем за јавни набавки (ЕСЈН) и на обвинувањата изнесени од Антикорупцискиот тим на СДСМ. Наведените членови од Кривичниот законик се применливи доколку се докажат обвинувањата. Секое лице се смета за невино додека не се докаже спротивното со правосилна судска пресуда.

С.Д.