Во текот на 2024 година, 63 пациенти починаа во Србија додека чекаа трансплантација, додека 64 нови пациенти беа додадени на листата на чекање, а извршени беа само 30 трансплантации на органи, што сè уште ја става Србија меѓу земјите со најниска стапка на трансплантација во светот, објави денес организацијата „Донирањето е хероизам“.
Меѓу починатите имало 48 пациенти кои чекале трансплантација на бубрег, пет пациенти кои чекале трансплантација на црн дроб и 10 пациенти чиј живот зависел од трансплантација на срце.
Со само 30 трансплантации во 2024 година, Србија останува на листата на земји со најниска стапка на трансплантација во светот – пред само неколку земји како што се Филипините, Бангладеш, Молдавија, Куба, Нигерија, Кенија, Јамајка и Етиопија.
Податоците беа објавени минатата недела во извештајот „Билтен трансплантација 2024“, подготвен од EDQM/Советот на Европа и Шпанската национална организација за трансплантација (ONT), објави организацијата „Донирањето е хероизам“.
Извештајот опфаќа 92 земји низ целиот свет и претставува главен меѓународен индикатор за состојбата со донирање и трансплантација на органи.
Од почетокот на 2025 година, во Србија се извршени вкупно 102 трансплантации – од кои 63 биле трансплантации на кадаверични органи, а 39 биле трансплантации на рожница. Иако ова претставува напредок во споредба со претходните години, не е прв пат Србија да постигне малку поголем број трансплантации.
Сепак, овој напредок не е резултат на системски пристап, туку на индивидуални напори на експерти и институции, наведува организацијата „Донацијата е херојство“ во соопштението.
Од почетокот на годината, 20 семејства дале согласност за донирање органи, додека 15 семејства одбиле, што значи дека 57 проценти од семејствата рекле „да“, додаде организацијата.
Сепак, и покрај ова, голем број потенцијални донатори не се запознаени со постапката, бидејќи, како што наведува организацијата, во многу случаи не се утврдува мозочна смрт – грубо поради недостаток на капацитет, координација и вистинска поддршка од државата за управување со оваа витално важна тема како приоритет на јавното здравје.
Во соопштението се прави споредба и со Хрватска, која – иако со значително помало население од Србија – има стабилен национален систем за донирање органи повеќе од 20 години.
Благодарение на јасно дефинираните процедури, континуираната едукација и системската поддршка од државата, Хрватска извршува просечно околу 300 трансплантации годишно, со стапка на донација од кадаверици од околу 40 донатори на милион жители и стапка на согласност од семејствата од околу 80 проценти.
Последица од ситуацијата со донацијата во Србија е тоа што околу 1.800 пациенти сè уште чекаат орган, иако со функционален систем, правни механизми и политичка волја, бројот на трансплантации би можел да се зголеми многукратно и да спаси стотици животи секоја година, наведува во соопштението организацијата „Донацијата е херојство“.
