Грижата за ментално здравје е сè уште обвиткана во тишина и предрасуди, иако депресијата влијае на стотици илјади луѓе во Србија. Жените се соочуваат со депресија и анксиозност многу почесто од мажите, но тие се повеќе спремни да побараат помош и на тој начин отвораат простор за промени.
Современиот ритам на животот, повеќекратните улоги и недостатокот на време за себе доведоа до тоа стресот да стане „нормализиран“. Сепак, хроничниот стрес не е безопасен, тој е еден од клучните фактори на ризик за развој на анксиозност и депресија.
Првиот прирачник против стрес од психотерапевтката Ивана Луковњак, создаден како дел од проектот „САМОподдршка за менталното здравје на жените“, е посветен на нив.
Прирачникот е дизајниран како мал сојузник во секојдневните предизвици, од анксиозност и чувство на преоптовареност до потребата да се застане и да се најде време за себе. Форумот каде што беше презентиран прирачникот отвори простор за дискусија за тоа како менталните предизвици на жените се обликувани од хормоналните промени, бременоста, но и притисокот од семејните и општествените очекувања.
– Прирачникот за борба против стрес за жени е дизајниран како практична и поддржувачка алатка што им помага на жените да ги препознаат сопствените шеми на стрес, да научат техники за емоционална хигиена и да воведат мали, но значајни промени во нивниот секојдневен живот. На овој начин, не само што се намалува интензитетот на стресот, туку се спречува и неговото продлабочување, што често води до депресија. Прирачникот комбинира едукативни совети, едноставни вежби и интроспективни прашања што помагаат во подлабока врска со себеси. Особено сме фокусирани на сигналите што ги испраќаат умот и телото, бидејќи депресијата често започнува со тивки знаци на исцрпеност, апатија и внатрешен притисок. Целта на прирачникот е да им покаже на жените дека стресот не е непријател, туку сигнал да застанат, да се слушаат себеси и да направат промени во нашите животи. Кога учиме да управуваме со стресот, отвораме простор за внатрешна сила и автентичност – нагласува Ивана Луковњак, психотерапевт и авторка на „Мал прирачник за борба против стрес“.
Во Србија, околу 250.000 луѓе страдаат од депресија, но загрижувачко е што голем дел од засегнатите сè уште не бараат помош. Исто така, алармантно е што 10 до 15 проценти од пациентите со депресија извршуваат самоубиство, што дополнително ја нагласува потребата од итна акција.
– Сите ние сме доживеале депресивно расположение како емоција неколку пати во животот. Сепак, депресијата како психијатриско нарушување е нешто сосема друго, сериозна состојба која се карактеризира со чувство на необјаснета тага, губење на интерес, губење на енергија, губење на иницијатива, замор, слаб сон, апетит, лоша концентрација. Може да се појави кај секого, без оглед на полот, возраста, образованието или финансискиот статус, но е почеста кај луѓе на одредена возраст, жени, а потоа кај луѓе кои доживеале значителни загуби, имаат зависност или се изложени на долготрајни стресни настани. Жените се погодени почесто од мажите, а зголемувањето на депресијата кај децата и адолесцентите е загрижувачко. Депресијата е болест што може да се излечи, а најчестиот третман е комбинација од лекови и психотерапија, или еден од овие два методи, во зависност од сериозноста на симптомите, другите здравствени проблеми, животните околности и желбите на пациентот. Антидепресивите се лекови по избор и се ефикасни кај повеќето пациенти. Посебен проблем претставуваат најтешките пациенти, оние кои се таканаречени отпорни на терапија, односно оние кои не реагирале на употребата на два или повеќе различни антидепресиви кои биле соодветно администрирани, меѓутоа, денес постои нова терапија која е ефикасна кај овие пациенти. Со оглед на важноста на менталното здравје за поединците, семејствата и целото општество, веруваме дека нашата земја ќе овозможи оваа терапија да стане широко достапна за нашите пациенти со депресија отпорна на постојните лекови – објаснува проф. д-р Чедо Миљевиќ, претседател на Здружението на психијатри на Србија.
Здружението за поддршка на лица со невроза „Херц“ организира низа активности во текот на октомври по повод Светскиот ден на менталното здравје. Целта е да се истакне дека грижата за менталното здравје не треба да се сведува на еден ден во годината, туку дека мора да биде подеднакво важна како и грижата за физичкото здравје. Фокусот на овогодинешните настани е стресот и депресијата, со посебен акцент на менталното здравје на жените.
– Веруваме дека за менталното здравје треба постојано да се зборува, а не само на еден ден во годината. Во текот на октомври подготвивме разни активности, од форуми и работилници, до учество на Фестивалот за ментално здравје во Белград, до изложби на кориснички дела и ѕидно сликарство. Особено ги охрабруваме сите што се борат со проблеми да не контактираат и да побараат поддршка. Важно е да знаат дека не се сами, бидејќи кога се поврзуваме со луѓе што минуваат низ слични предизвици, полесно е да најдат сила и надеж – нагласува Лариса Деспотовиќ, претседателка на здружението „Херц“.
