Политичарите во Европската Унија сериозно размислуваат да им отворат врата на полицијата до најинтимните дигитални простории – шифрираните пораки, јави бриселски „Политико“.
Стравувањата се дека терористи и криминалци ги користат платформите како Ватсап за комуникација која не може да се следи. Бартјан Вегтер, координатор за борба против тероризмот во ЕУ, вели дека се работи за „внимателен, но неопходен пристап“.
– Се соочуваме со ситуација која станува неодржлива, каде нашите истражители ја губат способноста да вршат истраги – рече Вегтер.
Тој смета дека органите на прогонот треба да имаат дозвола за пристап до пораките и нивните метаподатоци, но само во строго регулирани, поединечни случаи. Не станува збор за масовен надзор, туку за контролиран пристап, сличен на класичен прислушкувачки налог.
Целосна контрола или поединечни интервенци
Во заднината на овој притисок стои предлогот познат како „Chat Control“, кој предвидува алгоритамско скенирање на содржини пред да бидат шифрирани. Тоа значи дека вашата порака, дури и пред да ја испратите преку Ватсап, би можела да биде анализирана од машински систем ако се процени дека е сомнителна – на пример, во случаи на злоупотреба на деца.
Германската и луксембуршката влада остро се спротивставија на овој предлог. Велат дека тоа ќе значи крај на довербата во дигиталните комуникации. Од друга страна, Европската комисија работи на „патна карта“ што би овозможила легален пристап до податоци, но со почит кон фундаменталните човекови права.
Европскиот парламент, пак, даде поумерена позиција. Според нив, „end‑to‑end “шифрирањето мора да остане недопирливо, а секоја интервенција – исклучок, не правило.
Од каде ќе знае скенерот дали се работи за закана или за обична порака?
Експерти и невладини организации во ЕУ веќе остро реагираат на овие најави. Тие предупредуваат дека технологијата што овозможува скенирање пред шифрирање, наречена „client-side scanning“, може лесно да биде злоупотребена и од хакери и од авторитарни влади.
Иако целта на иницијативата е легитимна, борба против тероризам и сексуална злоупотреба, ризикот лежи во можната злоупотреба на алатките кои нема да знаат да направат разлика помеѓу закана и обичен разговор.
Ќе ни читаат сè или ништо?
Владите нема автоматски да добијат пристап до сите пораки. Предлогот не предвидува масовно читање, туку алгоритамска анализа пред испраќање, но линијата е тенка.
Секој пристап ќе мора да биде законски санкциониран, со судска дозвола или друг надзорен механизам. Сепак, останува стравот дека „еден клуч за сите брави“ на крајот ќе ги отвори и вратите за лошите момци, не само за полицијата.
Но, дали тој клуч ќе го чуваат само „добрите“?
