За сексуално преносливите болести не се зборува доволно во Босна и Херцеговина и честопати се уште се табу тема. Сепак, лекарите се среќаваат со овие болести секој ден во своите ординации.
Д-р Јасна Топаловиќ од Клиниката за заразни болести на KCUS се занимава со ХИВ инфекција повеќе од 20 години, како и со други сексуално преносливи болести.
„Секој ден во клиниката за ХИВ кога среќавам луѓе кои живеат со ХИВ, всушност би ја одвоила ХИВ инфекцијата од другите сексуално преносливи болести, со оглед на тоа што тоа е единствената сексуално пренослива болест која во моментов е неизлечива. Пред воведувањето на антиретровирусната терапија, или третман, како што велиме во пре-артеријата, тоа беше смртоносна инфекција. По воведувањето на лековите во Босна и Херцеговина, благодарение на Федералниот фонд за здравствена заштита кој им обезбедува на сите наши пациенти бесплатен третман, а кој започна во 2003 година, за луѓето кои редовно земаат терапија стана хронична инфекција со која пациентите кои живеат со ХИВ можат да живеат до старост“, рече д-р Топаловиќ.
салциновиќ, топаловиќ, хамза
N1
Д-р Топаловиќ: Хепатитисот Б е 100 пати почест од ХИВ, може да предизвика цироза и рак
Околу 220 ХИВ-позитивни пациенти се лекуваат во нејзиниот референтен центар во Сараево. Сепак, таа се среќава и со други болести во својата работа.
„Се справувам со сифилис, кој е постојана епидемија во последните 6-7 години кај мажите кои имаат сексуални односи со мажи, не само во Сараевскиот центар и во Федерацијата, туку и во поширокиот регион. Значи, сифилисот е нешто што секојдневно се јавува низ нашата клиника за ХИВ. Мора да се спомене, постои и хепатитис Б, кој е приближно 100 пати почест од ХИВ и кој, ако не се препознае навреме и напредува во хронична инфекција, со можност за цироза и рак, е многу респектабилна инфекција. Хепатитис Ц, кој главно се пренесува преку крв, но можеби и сексуално, па затоа спаѓа во сексуално преносливи инфекции, а потоа спорадично. Гонореја, хламидија се среќаваат и во секојдневната работа“, истакна д-р Топаловиќ.
ХПВ вакцина: Австралија планира да го искорени ракот на грлото на матката до 2030 година.
И покрај едукацијата и кампањите за ХПВ вакцината, одзивот на родителите не е толку голем, иако ова е една од главните заштити од рак на грлото на матката. Д-р Асаф Салчиновиќ, специјалист по епидемиологија, зборуваше за податоци од други земји кои успеале драстично да го намалат ХПВ преку вакцинација, додека Австралија објави дека целосно ќе го искорени ракот на грлото на матката до 2030 година.
„Годишно има огромен број инфекции што се јавуваат со вирусот ХПВ, но ние секогаш ги нагласуваме последиците од ХПВ инфекцијата што може да се појави во 10% од случаите. Значи, да се заразиме со високо онкогени или високоризични соеви на вирусот ХПВ, и да ги имаме карциномите за кои постојано зборуваме, и затоа зборуваме за оваа вакцина како вакцина што може да се спречи во однос на појавата на рак подоцна. Одговорот на родителите, или поточно самата вакцинација, не е задоволителен и сите знаеме дека, сепак, имајќи предвид кога ја воведовме вакцината и искуствата на сите други земји и западни земји кои воведоа вакцинација и ја имаат речиси 15-20 години, полека преземаме некои чекори кон нешто што можеме да го наречеме оптимистичко и ситуацијата е подобра кога ќе погледнеме во 2025 година во споредба со 2024 година во споредба со 2022 година и 2023 година кога беше воведена вакцината, со оглед на тоа што беше воведена во Сараевскиот кантон кон крајот на 2022 година. Потребно е да се работи на континуирана едукација“, нагласи тој.|
Д-р Салчиновиќ го наведе примерот на Шкотска, која спроведе обемна студија за да испита што се случува со девојчињата кои биле вакцинирани против ХПВ во 2008 година. Со преглед на сите регистри, тие утврдија дека нема ниту еден регистриран случај на рак на грлото на матката кај девојчињата кои биле вакцинирани.
Тој нагласи дека ХПВ вакцината е наменета и за момчиња.
„Морам да нагласам дека новиот Правилник за спроведување на имунизацијата на Федерацијата на Босна и Херцеговина сега нагласува дека вакцинацијата за адолесценти, и девојчиња и момчиња на возраст од 13-14 години, е целосно бесплатна. Ова е од федерално ниво. Покрај тоа, Кантонот Сараево и Министерството за здравство на Кантонот Сараево, во соработка со Институтот за јавно здравје, обезбедија одредени количини на ХПВ вакцина, која наскоро ќе им се понуди на сите, двата пола, од 10 до 26 години, целосно бесплатно, а вакцинацијата ќе биде во училишните амбуланти на Здравствениот центар на Кантонот Сараево. Од 10 до 26 години, вклучувајќи момчиња и девојчиња, ќе ги посетиме сите родители“, рече тој.
