Доналд Трамп денеска ќе положи заклетва како 47. претседател на Соединетите Американски Држави, а поканите на неговата инаугурација алудираат на неговите политички позиции.
Како политички аутсајдер, новоизбраниот претседател на САД, Доналд Трамп, честопати ги избегнуваше дипломатските норми во минатото. Затоа и не е изненадување што неговата инаугурација ја крши традицијата. Трамп е првиот новоизбран претседател по повеќе од еден век, кој покани странски лидери на церемонијата на полагање заклетва.
– Невообичаено е да има странско присуство на лидери бидејќи инаугурацијата се смета за домашен политички настан – забележува професорката во „Вирџинија тек“, Кејс Мајерс, чијашто специјалност се односите со јавноста и политиката, објави Вирџинија тек њуз.
Меѓу поканетите странски лидери се и конзервативната италијанска премиерка, Џорџа Мелони, како и десничарскиот претседател на Аргентина, Хавиер Милеи. Ќе присуствуваат и кинескиот потпретседател, како и македонскиот премиер, Христијан Мицкоски, кој исто така доби покана за инаугурацијата на Трамп.
– Трамп ги користи овие големи настани, како што е инаугурацијата, како можност да воспостави односи и да најде заеднички јазик. Тоа е многу уникатен начин за справување со дипломатијата, кој е вкоренет во бизнисот – додаде Мајерс.
Кој е поканет?
Неколку шефови на држави, особено десничарски или популистички лидери во сојуз со Трамп, се поканети, но и некои од неговите ривали, објави Ал Џезеира. Имено, тие се:
- Претседателот на Аргентина, Хавиер Милеи: Милеи го потврди своето присуство. Трамп еднаш го поздрави лидерот на екстремната десница како човек кој може „ја направи Аргентина повторно голема“ и во декември го пречека Милеи во неговата резиденција Мар-а-Лаго на Флорида.
- Кинескиот претседател Си Џинпинг: Трамп го покани Кси на церемонијата во декември, потег кој ја сигнализира неговата подготвеност да комуницира со неговиот кинески колега, дури и во услови на претстојна трговска војна. Кси нема да присуствува, меѓутоа, ќе дојде потпретседателот Хан Женг.
- Италијанската премиерка, Џорџија Мелони: Мелони, од екстремно десничарската партија Браќа на Италија, го посети Мар-а-Лаго во јануари. Нејзината канцеларија вели дека таа најверојатно ќе присуствува доколку нејзиниот распоред дозволува.
- Унгарскиот премиер, Виктор Орбан: Популистичкиот лидер Орбан е близок сојузник на Трамп и рече дека верува оти новоизбраниот претседател ќе стави крај на руската војна против Украина. Тој нема да успее да дојде на инаугурацијата поради обврски во неговата земја.
- Индискиот премиер, Нарендра Моди: Моди и Трамп се пријатели уште од првото претседателствување на Трамп. По неговата изборна победа во декември, Моди беше меѓу првите што се јави и му честиташе на Трамп. Премиерот нема да присуствува, но министерот за надворешни работи, Субрахмањам Џаишанкар, ќе го претставува.
- Претседателот на Еквадор, Даниел Нобоа: Нобоа ја поздрави декемвриската победа на Трамп како победа и за Латинска Америка. Неговата канцеларија потврди дека тој ќе ја прекине кампањата за реизбор за да отпатува во Вашингтон на инаугурацијата.
- Претседателот на Ел Салвадор, Најиб Букеле: Канцеларијата на Букеле сè уште не го потврдила неговото присуство. Синот на Трамп, Доналд Трамп Јуниор, е пријател со Букеле и во јули 2024 година присуствуваше на неговата инаугурација во Сан Салвадор.
- Поранешниот бразилски претседател, Жаир Болсонаро: екстремно десничарскиот политичар со прекар „Тропискиот Трамп“ е поканет, но нема да присуствува бидејќи му е забрането патување. Неговиот пасош беше одземен од страна на Врховниот суд на земјата поради неколку истраги, вклучително и поради наводни обиди за поништување на резултатите од општите избори во 2022 година, кои тој ги загуби.
- Ќе присуствува и поранешниот полски премиер, Матеуш Моравјек, кој неодамна стана лидер на десничарската партија Европски конзервативци и реформисти во парламентот на ЕУ.
- Ќе присуствуваат и Сантијаго Абаскал, кој ја предводи шпанската десничарска партија Вокс, и Андре Вентура од португалската популистичка партија Чега.
Кој не е поканет?
- Премиерот на Обединетото Кралство, Кир Стармер, не е поканет, потврди неговиот кабинет во четвртокот. Сепак, поканет е и ќе биде присутен екстремно десничарскиот политичар Најџел Фараж од партијата Реформа за ОК.
- Шефицата на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, и голем дел од политичарите во Европската Унија, кои имаат главно центристички влади, беа игнорирани.
- Германскиот канцелар, Олаф Шолц, кој ја предводи најголемата економија во ЕУ, исто така е омаловажуван. Сепак, беше упатена покана до Алис Вајдел, водач на екстремно десничарската партија Алтернатива за Германија (АфД), која ќе ја претставува другиот водач на партијата, Тино Чрупала.
- Францускиот претседател, Емануел Макрон, не беше поканет, иако Макрон и Трамп имаат пријателски односи. Наместо тоа, ќе биде присутен францускиот екстремно десничарски политичар Ерик Земур од партијата Реконквест.
Ќе присуствуваат и технолошки милијардери, а поканети се и извршните директори на Тик-Ток
Други гости, поканети на инаугурацијата, се меѓу најголемите имиња во американската технолошка индустрија; вклучувајќи ги и сопственикот на „Икс“ и на „Тесла“, Илон Маск; основачот на „Мета“, Марк Закерберг; како и основачот на Амазон, Џеф Безос. И извршните директори на „Епл“, „OpenAI“, „Убер“ и на „Тик-Ток“, наводно, добиле покани, објави Тајм.
Некои од овие компании донираа во фондот за инаугурација на Трамп, кој собра повеќе од 170 милиони долари, што е рекорд.
Бизнис лидерите, собрани во делот ВИП на инаугурацијата на Трамп во 2017 година, вклучија милијардери од казината и финансиската индустрија.
Експертите велат дека промената на мислењето во Силиконската долина, местото во кое се наоѓаат најголемите технолошки компании во САД, а која претходно беше наклонета кон Хилари Клинтон, е поттикната од желбата да се добие предност кога станува збор за технолошката регулатива и тарифите.
Професорот по политичка историја на Универзитетот Џорџ Вашингтон, Метју Далек, рече дека технолошките компании ќе бараат „кратење“ на сите нови тарифи што потенцијално би можеле да влијаат на нивниот бизнис. Tој додаде и дека администрацијата на Бајден ја отуѓила Силиконската долина со неколку постапки како што се: обвинувањата за „Амазон“ за монополски практики, настојувањето да се растури Гугл, тужењето на „Мета“, како и отфрлувањето на „Тесла“ на настан во Белата куќа, посветен на електричните автомобили и на борбата против крипто индустријата.
– Многумина во светот на технологијата навистина се мачеа со напорите на администрацијата на Бајден да ги регулира и да го ограничи начинот на нивната работа. Се чувствуваа како жртва на агресивна акција. Згора на тоа, тие почувствуваа дека има многу негативни коментари од Белата куќа на Бајден. Наместо да се слават како јунаци на новото дигитално време, сфатија дека се оцрнети од некои функционери на Бајден – вели Далек.
Во својот проштален говор до нацијата на 15 јануари, Бајден предупреди дека во Америка се формира „опасна олигархија“ на богати луѓе и поседува моќ што ја загрозува демократијата.
– Загрижен сум поради опасната концентрација на моќ во рацете на неколку богати луѓе – рече Бајден, без да спомене имиња.
Се верува дека Маск, најбогатиот човек на светот, има значително влијание врз Трамп. Новоизбраниот претседател го избра Маск да ја надгледува комисијата, задолжена за подобрување на ефикасноста на владата, вклучително и со намалување на трошоците кои се сметаат за расипнички.
Инаугурацијата на новоизбраниот претседател, Доналд Трамп, ќе се одржи денеска, во 12 часот по источно време во САД (17:00 часот по Гринич).
Инаугурацијата обично се одржува на отворено на западната страна на зградата на Капитол, меѓутоа, температурите во главниот град на САД моментално се спуштаат до 12 степени под нулата, поради што инаугурацијата на Доналд Трамп ќе се одржи во зградата на Капитол.
За обезбедување на церемонијата беа ангажирани околу 25.000 луѓе. Белата куќа, Капитол и делови од авенијата Пенсилванија се веќе со безбедносни огради, високи 2,40 метри. Според програмата, по полагањето заклетва, претседателот ќе ги потпише првите одлуки и ќе присуствува на баловите што ќе се одржат во негова чест, на кои ќе им се обрати на присутните.
Трамп изјави дека не сака луѓето на кој било начин да бидат повредени или да претрпат какви било последици и затоа нареди инаугуративното обраќање, молитвите и другите говори да се одржат во Ротондата на Капитол.
На возраст од 78 години и 7 месеци, Трамп ќе стане најстариот инаугуриран претседател во американската историја. Неговиот претходник, Џозеф Бајден, беше 5 месеци помлад на неговата инаугурација.
