Земјите-членки на ЕУ ќе имаат само три дена во мирно време и шест часа во време на криза за да одобрат движење на воени трупи и опрема преку своите граници, според новиот предлог на Европската комисија. Целта на таканаречениот „воен Шенген“ е драстично да се подобри воената мобилност низ Унијата, објавува „Euronews“.
„Воен Шенген“ за побрза одбрана
– Денес, за да се премести воена опрема и трупи, да речеме, од запад кон исток, за жал, потребни се месеци – рече Апостолос Цицикостас, европскиот комесар за одржлив транспорт и туризам.
– Она што сакаме да го постигнеме е да го оствариме тоа во рок од неколку дена. Не можете да браните континент ако не можете да се движите низ него. Многу е јасно, затоа го создаваме овој воен Шенген – рече тој на прес-конференција.
Пакетот за воена мобилност, кој официјално ќе биде претставен денес, е најновиот во низата планови на Комисијата за зајакнување на одбраната на ЕУ до крајот на деценијата. Тој рок се споменува затоа што некои разузнавачки агенции веруваат дека Русија би можела да има капацитет да нападне друга европска земја дотогаш.
Нов систем моделиран според цивилната заштита
Една од клучните мерки ќе биде забрзување на издавањето дозволи за прекугранична воена мобилност. Во моментов, правилата во 27 земји-членки не се хармонизирани, а на некои им се потребни недели за да одговорат на барање од друга земја од ЕУ. Комисијата сака да го скрати на максимум три дена во мирно време и само шест часа во кризни ситуации, при што одобрувањето би се подразбирало во вториот случај.
Планот предвидува нов европски систем за воена мобилност, моделиран според Механизмот за цивилна заштита на ЕУ, кој овозможува брза помош во случај на катастрофи. Тој ќе вклучува „фонд за солидарност за воена мобилност“, преку кој членовите ќе можат да стават на располагање средства како што се товарни возови или фериботи, како и „каталог на воена мобилност“ со список на средства со двојна намена од цивилниот сектор што можат да се користат за воени операции.
Инвестирање во клучна инфраструктура
Сите активности ќе бидат координирани од нова работна група составена од национални координатори од секоја земја-членка. Тие исто така ќе бидат задолжени да дадат приоритет на финансирањето за 500 избрани инфраструктурни проекти кои се клучни за подобрување на четирите договорени воени коридори, чии локации остануваат тајни.
Целта е да се надградат патиштата, железниците, пристаништата, аеродромите, тунелите и мостовите за да можат да ја издржат тежината и големината на воената опрема.
– Силните логистички мрежи прават разлика помеѓу победата и губењето на војните – нагласи Цицикостас, додавајќи дека „фокусот е на краткорочни инвестиции со брзи победи за брзо зголемување на капацитетот“.
Цената на мобилноста
Цицикостас проценува дека за оваа работа ќе бидат потребни 100 милијарди евра. Сепак, ЕУ досега издвои само 1,7 милијарди евра за воена мобилност во тековниот повеќегодишен буџет што завршува во 2027 година, износ што комесарот го опиша како „капка во океанот“.
Предлогот за следниот седумгодишен буџет од 2028 година изнесува нешто помалку од 18 милијарди евра – десеткратно зголемување, но сепак далеку од целта. Сепак, Цицикостас објасни дека ова не е единствениот извор на финансирање. Со оглед на тоа што инфраструктурата е проект со двојна намена, земјите-членки ќе можат да користат кохезиони фондови, како и пари од програмата за заем за одбрана „SAFE“. Овие инвестиции ќе можат да се сметаат и кон новата цел за трошење на НАТО.
– Не станува збор само за пари. Овој пакет е исто така и за рамката. Геополитичката ситуација во светот сега не е лесна, па затоа мора да научиме да се движиме побрзо, мора да научиме да работиме понапорно и мора да научиме да испорачуваме резултати многу порано од очекуваното – нагласи Цицикостас.
