НАТО бара начини да ја зајакне својата кревка воздушна одбрана по зголемувањето на бројот на руски авиони и беспилотни летала на небото на земјите-членки, додека сојузниците дебатираат за ограничувањата што ја попречуваат способноста на алијансата брзо да реагира. Министрите за одбрана од 32-те земји-членки се состануваат во Брисел во среда, а главната тема на дискусија веројатно ќе биде дали националните правила го спречуваат врвниот воен командант на НАТО да се соочи со нови воздушни закани.Во последните недели, пријавени се неидентификувани беспилотни летала што влегле во белгискиот, германскиот, данскиот и норвешкиот воздушен простор, додека руски беспилотни летала биле следени над Романија и соборени над Полска. Три руски борбени авиони МиГ-31, исто така, влегле во естонскиот воздушен простор, каде што останале 12 минути, што го натерало НАТО да ги испрати своите борбени авиони.
Како одговор, Алијансата започна нова програма „Источна стража“, која вклучува преместување на борбени авиони и системи за воздушна одбрана на првите линии на одбраната на земјите-членки во источна Европа.
Но, инцидентите отворија поширока дебата за таканаречените „национални ограничувања“, кои одредуваат како нивните сили можат да се користат во мисиите на НАТО. „Колку повеќе национални ограничувања има, особено за нашите авиони, толку е потешко за командантот на SACEUR веднаш да реагира“, рече американскиот амбасадор во НАТО, Метју Витакер.
НАТО официјално тврди дека има сите потребни овластувања да дејствува. „Доколку руските авиони претставуваат закана, можеме да реагираме на највисоко ниво. Доколку тие не претставуваат закана, ние ги отстрануваме од нашиот простор мирно“, рече генералниот секретар на НАТО, Марк Руте.
Сепак, дипломатите во Алијансата предупредуваат дека воздушните мисии „остануваат крпеница“ од различни правила и мандати. Тие велат дека на Врховниот командант на сојузничките сили во Европа, американскиот генерал Алексус Гринкевич, му е потребна поголема флексибилност и помалку ограничувања за да може да дејствува поефикасно.
Министрите ќе го разгледаат успехот на програмата „Источна стража“. Не се пријавени нови руски упади од инцидентот во Естонија. Слична програма, „Балтичка стража“, беше лансирана во јануари за следење на подводните кабли во Балтичкото Море, по што слични инциденти нагло се намалија.
Зајакнувањето на одбраната на источниот дел ќе вклучува и нови инвестиции, особено во мрежа од сензори поврзани со централизиран систем за контрола со употреба на вештачка интелигенција. Централна Европа ќе служи како тест-полигон за нови технологии.
Министрите ќе разговараат и за соработката меѓу НАТО и Европската Унија, вклучувајќи го и планот на Европската комисија од 150 милијарди евра, познат како програмата SAFE, кој обезбедува кредити за купување оружје. Претседателката на ЕК, Урсула фон дер Лајен, минатиот месец објави изградба на „ѕид од беспилотни летала“ за заштита на источните граници на ЕУ од потенцијални руски закани.
Според извори од НАТО, повеќето сојузници го поддржуваат планот, под услов да се одржи целосна оперативна контрола врз опремата и нејзината употреба, објавува Политико.
