Европските земји се зафатени со работа на план Б за да спречат Украина да остане без пари на почетокот на следната година, во случај да пропадне договорот за користење на замрзнатите руски средства за финансирање на воените напори на Киев, пишува Политико.
На самитот пред еден месец лидерите на Европската Унија се надеваа на договор за предлогот за користење на замрзнатите резерви на Москва за „кредит за репарација“ за Украина во износ од 140 милијарди евра. Сепак, идејата наиде на жесток отпор од Барт де Вевер, премиерот на Белгија, земјата каде што се наоѓаат парите.
Сега, како што се интензивираат мировните преговори, а Киев останува без пари, прашањето за руските средства стана уште поитно.
– Ако не преземеме акција, други ќе преземат акција пред нас – вели еден функционер на ЕУ, кој, како и другите цитирани, сакаше да остане анонимен за да може слободно да зборува.
Европските претставници сугерираат дека новата мировна иницијатива на американскиот претседател Доналд Трамп би можела да помогне во зајакнувањето на поддршката за планот. Според тој план, парите би биле вратени во Москва само ако Русија се согласи да плати воени репарации, што е малку веројатнио сценарио.
План Б како привремено решение
И покрај интензивните разговори меѓу Белгија и Европската комисија, Де Вевер продолжува да изразува загриженост за правните обврски и за ризикот од одмазда од Москва. Затоа експертите во Брисел сега се свртуваат кон планот Б за да ѝ помогнат на Украина ако предлогот за заем за репарација не биде подготвен до самитот на лидерите на ЕУ на 18 декември.
Една опција што добива популарност е „премостувачки“ заем, финансиран со задолжување од ЕУ, за да се одржи Украина на површина во текот на првите месеци од 2026 година, потврдија четворица функционери. Ова би обезбедило повеќе време за воспоставување сеопфатен заем за репарација на начин прифатлив за Белгија.
Двајца дипломати рекоа дека од Украина би можело да се побара да го врати почетниот премостувачки заем откако ќе добие пари од долгорочниот заем за репарација. Друга можност е комбинација од заем за репарација и заедничко задолжување од страна на ЕУ.
Трка со времето
Дипломатите очекуваат дека претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, наскоро ќе им наложи на своите служби да презентираат нацрт правен текст за заемот за репарација.
– Следниот чекор е Комисијата сега да биде подготвена да го презентира правниот текст – изјави фон дер Лајен пред пратениците во Стразбур, без да прецизира кога.
Таа исто така нагласи:
– Не гледам сценарио во кое европските даночни обврзници сами ќе ја платат сметката.
Комисијата е добро свесна за потребата од итно решение, со оглед на тоа што Киев предупредува дека е загрозен од недостиг на пари веќе во првите месеци од следната година.
Францускиот претседател Емануел Макрон објави дека сојузниците на ЕУ „во наредните денови“ ќе финализираат решение кое ќе „обезбеди финансирање“ и ќе „ѝ даде видливост на Украина“.
Унгарската кочница и влијанието на Трамп
На долг рок, заемот за репарација се смета за единствена опција, бидејќи нема волја меѓу членките на ЕУ да посегнат во сопствените буџети, од кои многу се веќе оптоварени со дефицити. Затоа е клучно да се убеди Белгија да се согласи да се користат руските замрзнати пари.
Сепак, заемот за „премостување“ има и свои пречки. Најголемата е што заедничкото задолжување на ЕУ би барало едногласна поддршка од сите 27 членки, а Унгарија долго време се спротивставува на новите мерки за финансирање на украинските воени напори.
Можно решение би било заемот да се претстави како средство за обнова на Украина, а не за финансирање на нејзината војска. Дополнителен фактор е обновениот моментум за мировен договор што тимот на Трамп го охрабрува. Во нацрт верзиите на мировниот предлог се споменува користење на замрзнатите средства за финансирање на обновата.
Лидерите на ЕУ се надеваат дека го убедиле тимот на Трамп дека тие мора да го имаат последниот збор за судбината на тие средства, како и за временската рамка за укинување на санкциите на Русија и за патот Украина кон членство во ЕУ, велат дипломатите.
