Претседателот на САД, Доналд Трамп, предложи мировен план од 20 точки за завршување на војната во Газа по разговорите со израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху, кој го поздрави предлогот.
Новиот предлог, кој предвидува разоружување на Хамас, беше поздравен од Палестинската самоуправа (ПА), која управува со окупираниот Западен Брег, заедно со некои регионални арапски држави.
Хамас соопшти дека „го разгледува американскиот план со добра намера“, додека групата Палестински исламски џихад (ПИЏ) рече дека планот е „рецепт за експлозија на регионот“.
Еве ги реакциите од регионалните и западните земји.
Палестина
ПА соопшти дека ги поздравува „искрените и неуморни напори за завршување на војната во Газа и ја потврди својата доверба во неговата [Трамповата] способност да најде пат кон мир“.
„Ја потврдува својата заедничка посветеност на соработката со Соединетите Американски Држави, регионалните држави и партнерите за завршување на војната во Газа преку сеопфатен договор што гарантира испорака на доволна хуманитарна помош за Газа, ослободување на заложниците и затворениците“, се вели во соопштението што го пренесе палестинската новинска агенција Вафа.
Исто така, се повикува на „воспоставување механизми што го штитат палестинскиот народ, обезбедуваат почитување на прекинот на огнот и безбедноста за двете страни, спречуваат анексијата на земјиштето и раселувањето на Палестинците, запирање на едностраните дејствија што го кршат меѓународното право, ослободуваат палестинските даночни приходи, целосно повлекување на Израел и обединување на палестинската земја и институции во Појасот Газа и Западниот Брег, вклучувајќи го и Источен Ерусалим“.
„Ова, исто така, ја завршува окупацијата и го отвора патот за праведен мир заснован на решението за две држави, со независна и суверена држава Палестина што живее рамо до рамо со државата Израел во безбедност, мир и добрососедски односи, во согласност со меѓународното право“, се додава во соопштението.
PIJ, палестинска вооружена група што се бори заедно со Хамас, го нарече планот на Трамп „рецепт за континуирана агресија против палестинскиот народ. Преку ова, Израел се обидува – преку САД – да наметне она што не можеше да го постигне преку војна“.
„Затоа, ја сметаме американско-израелската декларација за формула за разгорување на регионот“, се вели во соопштението на групата.
Заедничка изјава на муслиманските земји
Министрите за надворешни работи на Египет, Индонезија, Јордан, Пакистан, Катар, Саудиска Арабија, Турција и ОАЕ издадоа заедничка изјава во која ги поздравуваат „искрените напори на Трамп за завршување на војната во Газа и ја потврдуваат својата доверба во неговата способност да најде пат кон мир“.
„Во овој поглед, министрите ја поздравуваат објавата на претседателот Трамп во врска со неговиот предлог за завршување на војната, обнова на Газа, спречување на раселувањето на палестинскиот народ и унапредување на сеопфатен мир, како и неговата изјава дека нема да дозволи анексијата на Западниот Брег“, се додава во соопштението.
Во соопштението понатаму се наведува дека земјите се подготвени да соработуваат со САД „за да се стави крај на војната во Газа преку сеопфатен договор што ќе обезбеди непречено доставување на доволна хуманитарна помош во Газа, без раселување на Палестинците, ослободување на заложниците, безбедносен механизам што ја гарантира безбедноста на сите страни, целосно повлекување на Израел, реконструкција на Газа и создавање пат кон праведен мир врз основа на решение за две држави, во кое Газа е целосно интегрирана со Западниот Брег во палестинска држава во согласност со меѓународното право, како клуч за постигнување регионална стабилност и безбедност“.
Турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган го пофали Трамп за неговите напори за посредување во прекин на огнот.
„Ги поздравувам напорите и лидерството на американскиот претседател Доналд Трамп за запирање на крвопролевањето во Газа и постигнување прекин на огнот“, рече Ердоган во соопштението.
Тој додаде дека Турција ќе продолжи да го поддржува дипломатскиот процес и останува посветена на помагање во воспоставувањето „праведен и траен мир прифатлив за сите страни“.
Пакистан
Пакистанскиот премиер Шехбаз Шариф изјави на X дека го поздравува планот.
„Исто така сум убеден дека трајниот мир меѓу палестинскиот народ и Израел би бил клучен за постигнување политичка стабилност и економски раст во регионот“, напиша тој.
„Исто така, цврсто верувам дека претседателот Трамп е целосно подготвен да помогне на кој било начин за да го оствари ова исклучително важно и итно разбирање. Го поздравувам лидерството на претседателот Трамп и виталната улога што ја одигра специјалниот пратеник Стив Виткоф во завршувањето на оваа војна.“
Тој додаде: „Исто така, цврсто верувам дека спроведувањето на решението за две држави е клучно за обезбедување траен мир во регионот.“
Израел
Ганц напиша на X: „Ги поздравувам извонредните напори на претседателот Трамп да ја обезбеди догата или за заложниците и да се заштити израелската безбедност. Сега е време за иницијатива.
Планот на Трамп мора да се спроведе, нашите заложници да се вратат дома, оперативната слобода на Израел да се зачува, терористичкиот режим на Хамас во Газа да се замени и на негово место да се инсталираат умерени арапски држави, како што предложив пред година и пол.
Не смееме да ја пропуштиме можноста да ги вратиме заложниците, да ја заштитиме нашата безбедност и да иницираме „стратешки пресврт“ со проширување на круговите на регионална нормализација“, додаде тој.
Израелскиот министер за финансии од крајната десница, Безалел Смотрих, го нападна планот, нарекувајќи го „убедлив дипломатски неуспех, занемарување и вртење грб на сите лекции од 7 октомври“.
„Имајќи ги предвид реалностите што се појавија во услови на меѓународен притисок, деструктивната кампања со заложници, почетната неподготвеност на премиерот Нетанјаху да ја освои Газа и да го прифати оригиналниот план на Трамп, военото одложување и неуспехот да се доведе военото раководство таму каде што сакаме, несигурната коалиција и природната исцрпеност по две години војна – со оглед на сето ова, дали постои избор и дали ова е максимумот што може да се постигне сега“, напиша Смотрич на X.
„Ова се добри прашања. Ќе се консултираме, ќе разгледаме и ќе одлучиме, ако даде Бог.“ Но, вчерашната прослава е едноставно апсурдна“, додаде тој.
Индија
Премиерот Нарендра Моди го поздрави договорот во објава на X, велејќи дека тој „го отвора патот за мир, безбедност и одржлив долгорочен развој“ за Израел, Палестина и регионот.
„Се надеваме дека сите вклучени страни ќе застанат зад иницијативата на претседателот Трамп и ќе го поддржат овој напор за прекин на конфликтот и воспоставување мир“, рече Моди.
Кина
Портпаролот на Министерството за надворешни работи, Гуо Џиакун, рече дека Пекинг „ги поддржува сите напори“ за деескалација во Газа.
„Кина ги поздравува и поддржува сите напори што придонесуваат за намалување на тензиите меѓу Палестина и Израел“, рече Џиакун на редовниот брифинг.
Германија
Во изјава, министерот за надворешни работи Јохан Вадефул го нарече договорот „единствена можност за прекин на ужасна војна“.
„Конечно, постои надеж за Израелците и Палестинците дека оваа војна наскоро би можела да заврши. Оваа можност не смее да се пропушти. Хамас мора да ја искористи. Ги повикувам сите оние кои можат да влијаат врз Хамас да го сторат тоа сега“, рече Вадефул.
Франција
„Очекувам Израел решително да се вклучи врз оваа основа. Хамас нема друг избор освен веднаш да ги ослободи сите заложници и да го следи овој план“, рече францускиот претседател Емануел Макрон во изјава за X.
„Овие елементи мора да го отворат патот за детални разговори со сите релевантни партнери за изградба на траен мир во регионот, врз основа на решението за две држави и принципите поддржани од 142 членки на ОН, на иницијатива на Франција и Саудиска Арабија.“
Обединето Кралство
Премиерот Кир Стармер рече: „Ги повикуваме сите страни да се здружат и да соработуваат со американската администрација за да го финализираат овој договор и да го спроведат. Хамас сега треба да го прифати планот и да стави крај на страдањето, со положување на оружјето и ослободување на сите преостанати заложници.“
Контроверзниот поранешен премиер Тони Блер го нарече планот „смел и интелигентен“, додавајќи дека тој „може да ја заврши војната, да донесе итно олеснување во Газа, шанса за посветла и подобра иднина за нејзиниот народ, а воедно да обезбеди апсолутна и трајна безбедност за Израел и ослободување на сите заложници.“
Блер претходно беше меѓународен претставник за Блискиот Исток, а Трамп го назначи во неговиот „мировен комитет“ за Газа.
Италија
Италија го поздрави предлогот во соопштение, велејќи дека „може да означи пресвртница, овозможувајќи траен прекин на непријателствата, итно ослободување на сите заложници и целосен и безбеден хуманитарен пристап за цивилното население“.
Хамас, додаде, „сега има можност да ја заврши [војната] со ослободување на заложниците, согласувајќи се да нема никаква улога во иднината на Газа и со целосно разоружување“.
Шпанија
Шпанија, еден од најгласните критичари на геноцидот на Израел во Газа, исто така го поздрави мировниот предлог на Трамп.
„Мора да ставиме крај на толку многу страдања“, рече шпанскиот премиер Педро Санчез во објава на X.
„Време е насилството да престане, сите заложници веднаш да бидат ослободени и хуманитарната помош да им се достави на цивилното население.
Решение за две држави, Израел и Палестина, кои живеат рамо до рамо во мир и безбедност, е единственото можно решение“.
Холандија
Министерот за надворешни работи, Дејвид ван Вил, го поздрави предлогот на Трамп и рече дека „значајно е што Израел го прифатил овој план“.
„Ова останува клучно за обезбедување на ослободувањето на заложниците, драматично зголемување на хуманитарната помош и постигнување траен мир на Блискиот Исток. Со нетрпение ги очекуваме деталите од планот. Холандија останува посветена на прекинување на војната во Газа“, напиша тој.
Австралија
Премиерот Ентони Албанезе го поздрави предлогот на Трамп и рече дека Австралија „постојано била дел од меѓународните повици за прекин на огнот“.
„Австралија ја потврдува својата посветеност на планот за спречување на Хамас да има каква било улога во идното управување со Газа и го повикува Хамас да го прифати планот, да го положи оружјето и да ги ослободи сите преостанати заложници“, рече Албанезе во соопштението.
Коста ги повика сите страни да „го искористат овој момент за да му дадат вистинска шанса на мирот“, во објава на X, поздравувајќи го договорот.
„Ситуацијата во Газа е неподнослива. Непријателствата мора да престанат и сите заложници мора веднаш да бидат ослободени. Израелскиот и палестинскиот народ заслужуваат да живеат еден до друг, во мир и безбедност, без насилство и тероризам“, напиша тој.
„Решението со две држави останува единствениот одржлив пат кон праведен и траен мир на Блискиот Исток“, додаде Коста.
Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, исто така, го поздрави планот на Трамп и ги охрабри Израел и Палестина да „ја искористат оваа можност“.
„ЕУ е подготвена да придонесе. Непријателствата мора да завршат со обезбедување итна хуманитарна помош за населението на Газа и итно ослободување на сите заложници“, додаде фон дер Лајен.
