Министерот за транспорт и врски Александар Николовски го најави она што во нормална држава би било рутинска административна постапка како епохален успех на владеење на правото. Со помпа достојна за отворање на автопат, Николовски соопшти дека ќе се урнат цели две – да, правилно прочитавте, две – дивоградби во Македонија. Веќе е завршена тендерската постапка, веќе е избран операторот. Сè е подготвено за овој историски момент.
Двете жртвени јагниња се лоцирани во Скопје и во заштитената зона Студенчишко блато во Охрид. Остатокот од Македонија, како што министерот имплицитно сугерира, е рај на урбанистичка дисциплина и почитување на законот. Проблемот е решен. Државата функционира. Можеме мирно да спиеме.
Освен што реалноста вика сосема друго.
Шумата која не постои
Стотици дивоградби низ Скопје. Над 400 објекти во Охрид. Национален парк Галичица претворен во приватен градежен полигон. Маврово и Попова Шапка – забранета тема, зона на мртва тишина каде што камерите не снимаат, а инспекторите не гледаат.
Но владата, во својата бесконечна мудрост, одлучи дека проблемот со дивоградбите во Македонија можат да го решат две рушења. Две. Како да се гаси шумски пожар со чаша вода и да се прогласува победа.
Селективноста на оваа “акција” не е само проблем на неефикасност – таа е симптом на систем во кој правото се применува по нарачка, каде што казната зависи не од делото, туку од тоа колку си политички и економски поврзан.
Прашањето што никој не го поставува
Што згрешиле сопствениците на овие две дивоградби? Зошто токму нив ги погоди громот на државната правда, додека илјадници други градат без дозволи, викенд-населби никнуваат како печурки, а целосни комплекси се издигаат во заштитени зони?
Дали овие двајца можеби не платиле доволно? Не се на вистинската страна на политичката подвижна линија?Се замериле лично -приватно со министерот? Или едноставно имале несреќа да бидат видливи во погрешен момент, кога власта имаше потреба да покаже дека “нешто прави”?
Театар на апсурдот
Помпезното најавување на рушење на две дивоградби, додека стотици други стојат недопрени, не е владеење на правото – тоа е театар на апсурдот. Тоа е владина PR-кампања маскирана како спроведување на закон. Тоа е порака до јавноста: “Гледајте, работиме!” – но всушност, пораката е сосема поинаква.
Вистинската порака е: “Ќе дејствуваме селективно. Ќе ве казниме кога ни одговара. Законот не е универзален принцип, туку инструмент за политичка и економска контрола.”
Се додека државата третира дивоградби како единечни проблеми што можат да се решат со тендери и булдожери, наместо како системска криза што бара темелна промена во начинот на кој се донесуваат и спроведуваат урбанистичките одлуки, Македонија ќе остане држава каде што од дрвото шумата не се гледа.
Всушност, каде што шумата воопшто не постои.
С.Д.
