Астрономите открија редок феномен во вселената – слободно лебдечка планета што се однесува повеќе како ѕвезда отколку како класична планета. Оваа необична планета, наречена Cha 1107-7626, се наоѓа во соѕвездието Камелеон, на околу 620 светлосни години од Земјата, и според новите набљудувања, таа доживува невиден раст.
Cha 1107-7626 е откриена во 2008 година, а сегашната студија, објавена во The Astrophysical Journal Letters, покажува дека планетата е стара помеѓу еден милион и два милиони години, што значи дека во астрономски термини е сè уште во повој. За споредба, планетите во нашиот Сончев систем се стари околу 4,5 милијарди години.
Според научниците, Cha 1107-7626 има маса од пет до десет пати поголема од Јупитер, најголемата планета во нашиот Сончев систем. Сепак, за разлика од Јупитер, оваа планета нема матична ѕвезда. Наместо тоа, таа е опкружена со диск од гас и прашина од кој постојано собира материјал во процес што астрономите го нарекуваат акреција.
Набљудувањата со користење на Многу големиот телескоп (VLT) на Европската јужна опсерваторија во Чиле и вселенскиот телескоп Џејмс Веб открија дека Ча 1107-7626 ја зголемила својата стапка на акреција осумкратно во последните месеци, достигнувајќи рекордна стапка на раст од 6,6 милијарди тони во секунда. Ова е најинтензивниот раст некогаш забележан за планета, велат истражувачите.
„Ја фативме оваа млада планета како алчно впива гас и прашина, речиси како новородена ѕвезда“, рече Реј Џајавардана, професор по физика и астрономија на Универзитетот Џонс Хопкинс. Тој додаде дека ваквите настани нудат уникатен увид во раните фази на развојот на планетите кои не се врзани за ѕвезда.
Астрономите беа особено изненадени од промените во хемискиот состав на дискот. Набљудувањата со телескопот Џејмс Веб открија присуство на водена пареа за време на брзиот раст, што претходно не беше присутно. Досега, ваквите промени во дисковите беа забележани само околу ѕвезди, а не околу планети. Ова сугерира дека објекти со маси многу помали од ѕвездите можат да имаат силни магнетни полиња кои влијаат на процесот на раст.
Научниците сугерираат дека Cha 1107-7626 можел да се формира на сличен начин како ѕвездите, со колапс и фрагментација на молекуларен облак. Оваа хипотеза дополнително ја нагласува сличноста помеѓу раната еволуција на ѕвездите и самостојните планети.
Од особен интерес е фактот дека сличен „брз раст“ е забележан и во 2016 година, што сугерира дека ова може да биде повторувачки феномен. Истражувачкиот тим сега сака да открие колку долго траат ваквите настани и каков е нивниот вистински придонес за целокупниот развој на планетата.
Научниците од целиот свет веруваат дека новата генерација телескопи, вклучувајќи го претстојниот Екстремно голем телескоп (ELT) во Чиле и римскиот вселенски телескоп Ненси Грејс, планиран за 2027 година, би можел да обезбеди многу појасен увид во природата на овие „скитнички светови“.
Доколку се потврди дека слободните планети како Cha 1107-7626 навистина минуваат низ развојни фази карактеристични за ѕвездите, ова би можело радикално да го промени нашето разбирање за процесот на формирање на небесните тела и да ги прошири границите на астрономијата, според CNN.
