Европа се спрема за „кошмарен самит“ набрзина договорен на „5 минути до полноќ“, пишува бриселски Политико коментирајќи го претстојниот самит на европските лидери во Брисел каде што главна тема ќе биде Украина. Најавено е и присуството на украинскиот претседател Володимир Зеленски.
„Додека францускиот претседател Емануел Макрон зборуваше за потребата од ‘неверојатно будење’, а германскиот канцелар во очекување Фридрих Мерц ја опиша Европа како „пет минути до полноќ“, загриженоста од оние блиски до дискусијата е дека настаните се случуваат побрзо отколку што можат да се справат“, пишува Политико.
– Кошмарното сценарио е дека САД наскоро ќе објават договор со кој се прифаќаат повеќето барања на Русија, а потоа ќе им кажат на Украина и на Европа да го земат или да го остават – изјави Малколм Чалмерс, заменик генерален директор на Кралскиот институт за Обединети услуги во Лондон.
Претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен во порака до европските лидери во вторникот напиша дека „Европа се соочува со јасна и присутна опасност од размери што никој од нас не ја видел во својот возрасен живот“.
Има ли пат околу кочницата на Орбан?
Политико анализира дека самитот веќе има „тројански коњ“, а тоа е „прорускиот фронт“ предводен од унгарскиот премиер Виктор Орбан. Медиумот веќе напиша дека Унгарија блокирала нацрт документ за нова европска помош за Украина.
Во нацрт-текстот се нагласува дека ЕУ „ќе продолжи да ѝи дава на Украина редовна и предвидлива финансиска поддршка“.
Во 2025 година, ќе ѝ обезбеди на Украина 30,6 милијарди евра, со исплати од механизмот на ЕУ за поддршка на Киев, Украинскиот механизам, кој се очекува да достигне 12,5 милијарди евра и исплати од околу 18 милијарди евра од заемите од Г7 во рамките на таканаречената „иницијатива Ера“.
На удар е безбедноста на ЕУ
За што ќе стане збор овојпат на самитот? Политико пишува дека на удар е целосната безбедносна архитектура на Европа, „онаа што зависи од поддршката на САД“, за првпат по 1945 година.
По катастрофалната средба меѓу американскиот претседател Доналд Трамп и украинскиот претседател Володимир Зеленски во Овалната соба во петокот, во вторникот уследи одлуката на Трамп да ја запре воената помош за неговата земја опустошена од војна.
Политико пишува дека Макрон и премиерот на Велика Британија Кир Стармер доживеале тежок неуспех убедувајќи го Трамп да даде безбедносни гаранции за Украина.
Додека Трамп не умре
Лидерите ќе размислат како можат брзо да ги пренасочат ресурсите за зајакнување на националните армии, а во исто време ќе се обидат да покажат поддршка за Украина, на пример, повторно потврдувајќи го нејзиниот пат кон членство во ЕУ. Исто така, ќе се обидат да го нагласат нивното одбивност кон режимот на Владимир Путин, вклучително и можеби посветеноста на уште една рунда санкции.
Военото финансирање традиционално не е прашање на ЕУ, но водачите ќе разговараат за тоа како работите може да се направат на централно ниво.
– Трошоците за одбрана стануваат фиксна цена. Го исклучивме сонцето и сега треба да плаќаме секој ден за греење… Секој ден треба да плаќате муниција, барем неколку години, додека Трамп не умре – изјави европски дипломат.
Се очекува лидерите да разговараат и за тоа како да се користат руските средства кои се замрзнати од почетокот на војната во Украина.
Додека каматата генерирана од средствата во вредност од 200 милијарди евра веќе се користи за да се помогне во финансирањето на помошта, некои земји се загреани за оваа идеја.
Како да се откочат 800 милијарди евра за одбрана на ЕУ?
Едно од првите прашања што лидерите ќе го разгледаат е планот објавен во вторник од Фон дер Лајен за отклучување до 800 милијарди евра дополнителни трошоци за одбрана во наредните години.
Најконкретно, планот на Фон дер Лајен вклучува идеја ЕУ да позајми 150 милијарди евра кои би им биле позајмени на владите на ЕУ за финансирање на паневропска опрема во области како што се воздушната и ракетната одбрана, артилериските системи, ракетите, муницијата, беспилотните летала и други потреби.
Комисијата предлага да се олабават правилата за трошење на ЕУ за да им се овозможи на владите да ја зајакнат својата војска.
Според Фон дер Лајен, дозволувањето на земјите да ги зголемат трошоците за одбрана еквивалентни на 1,5 отсто од бруто домашниот производ во текот на четири години, ќе се претвори во околу 650 милијарди евра низ целиот блок.
