Нов извештај од Европската комисија покажува дека цените на недвижностите во Португалија се меѓу највисоките во Европа. Главните причини за ова се туризмот и кризата во градежниот сектор.
Цените на становите во Европската унија значително се зголемија во последните десет години, а Португалија е меѓу земјите каде што недвижностите се најпреценети.
Во извештајот на Европската комисија „Домување во Европската унија: Пазарни трендови, причини и политики“ се наведува дека од 2014 до 2024 година, цените на становите во ЕУ се зголемиле во просек за 50 проценти. Сепак, во земји како Унгарија, Литванија, Чешка, Португалија, Естонија, Бугарија и Полска, растот надминал 200 проценти, објавува N1 Загреб.
Причините за моменталната состојба на пазарот на домување вклучуваат повисоки каматни стапки, зголемена побарувачка од побогати семејства и инвеститори, раст на краткорочните изнајмувања и недостаток на нови градежни проекти.
Според извештајот, цените во некои земји значително се оддалечиле од нивната реална вредност, а во Португалија оваа разлика е најизразена.
Се проценува дека недвижностите во Португалија се преценети за околу 35 проценти, што е единствената земја во која овој процент дополнително се зголемил до 2024 година, пишува Euronews.
Туризам и краткорочни изнајмувања
Главните причини за зголемувањето на цените во Португалија се туризмот и краткорочните изнајмувања.
„Зголемувањето на бројот на краткорочни изнајмувања во туристичките области е тесно поврзано со зголемувањето на цените и кириите на становите“, велат истражувачите.
Платформи како Airbnb значително го променија пазарот, бидејќи ја намалија понудата на долгорочни изнајмувања.
Доказите покажуваат дека растот на туризмот и популарноста на платформите за споделување сместување доведоа до зголемување на цените на изнајмувањата и становите, особено во старите градски центри.
Според извештајот, Португалија е земјата каде што туризмот има најголемо влијание врз цените на недвижностите во целата Европска Унија, а слични проблеми се присутни и во Шпанија, особено во Барселона.
Улогата на институционалните инвеститори
Португалија има еден од најниските удели на јавни станови во Европа – само околу 2% од вкупниот фонд е во државна или локална сопственост, според истражувањето на Универзитетскиот институт во Лисабон (ISCTE).
Некои од становите во поголемите градови се во сопственост на приватни компании, а долгиот период на ниски каматни стапки поттикна зголемена побарувачка од институционални инвеститори како што се осигурителни компании и пензиски фондови.
Тие наводно одиграле клучна улога во порастот на цените на становите во текот на изминатата деценија.
Бавниот процес на издавање градежни дозволи е исто така проблем, забавувајќи ја изградбата на нови станови. Во Португалија, Хрватска, Шпанија и Грција, бројот на издадени дозволи достигна историски ниски нивоа.
Повеќето земји од ЕУ имаат пропишано рокови за издавање дозволи – од три недели во Литванија до 31 недела во Португалија.
Комплексната документација и бирократските пречки дополнително го забавуваат процесот, а поедноставувањето на процедурите би можело значително да ја зголеми ефикасноста.
Празни станови
Големиот број празни станови дополнително ја намалува понудата на станови.
Се проценува дека околу еден од шест имоти во Европа е празен, а Португалија повторно е меѓу земјите со најголем удел, заедно со Бугарија, Романија, Малта, Кипар и Унгарија.
Криза со домувањето во Португалија
Прашањето за домувањето стана едно од централните политички прашања во Португалија.
Граѓаните сè повеќе протестираат против високите кирии и недостатокот на прифатливо домување.
Владата предлага даночни олеснувања за инвеститорите – ДДВ ќе се намали на 6 проценти за градежништво до 648.000 евра, а истата стапка ќе важи за кирии до 2.300 евра.
Ограничувањето од 2.300 евра важи за области со поголем притисок, како што се Лисабон, Порто и други големи градови.
Повеќето од мерките зависат од парламентарното одобрување, но се најавени и реформи во секторот за изнајмување.
Европската комисија предупреди во јуни дека Португалија не е доволно ефикасна во решавањето на кризата со домувањето и препорача воведување контрола на кириите и ограничувања за одредени видови краткорочни изнајмувања, објавува Euronews.