Процентот на луѓе дијагностицирани со рак на белите дробови кои никогаш не пушеле се зголемува, а загадувањето на воздухот е „значаен фактор“ во овој процес, објави агенцијата за рак на Светската здравствена организација.
Според Меѓународната агенција за истражување на ракот (IARC), ракот на белите дробови кај луѓето кои никогаш не пушеле цигари или тутун сега е петта водечка причина за смрт од рак во светот.
Ракот на белите дробови кај непушачите, исто така, се јавува речиси исклучиво како аденокарцином, кој стана најдоминантен од четирите главни подтипови на болеста кај мажите и жените ширум светот, соопшти IARC.
Околу 200.000 случаи на аденокарцином биле поврзани со изложеност на загаден воздух во 2022 година, според студијата на IARC објавена во списанието Lancet Respiratory Medicine.
Најголемиот товар на аденокарцином кој се припишува на загадувањето на воздухот е пронајден во Источна Азија, особено Кина, покажа студијата.
Во интервју за Гардијан, водечкиот автор на студијата и шеф на гранката за надзор на ракот на IARC, Др. Фреди Бреј, рече дека резултатите ја нагласуваат потребата за итно следење на променливиот ризик од рак на белите дробови.
Потребни се и дополнителни студии за да се идентификуваат можните предизвикувачки фактори, како што е загадувањето на воздухот, кај популациите каде пушењето не се смета за главна причина за рак на белите дробови, додаде тој.
„Како што се намалува преваленцата на пушењето – како што се гледа во ОК и САД – процентот на рак на белите дробови дијагностициран кај оние кои никогаш не пушеле има тенденција да се зголемува“, рече Бреј. „Дали ќе се зголеми глобалната пропорција на аденокарциноми што се припишуваат на загадувањето на воздухот, зависи од релативниот успех на идните стратегии за намалување на употребата на тутун и загадувањето на воздухот ширум светот“.
Ракот на белите дробови останува водечка причина за инциденца и смртност од рак во светот. Во 2022 година, околу 2,5 милиони луѓе беа дијагностицирани со оваа болест. Но, моделите на инциденца по подтипови драматично се променија во последните децении.
Од четирите главни подтипови на рак на белите дробови (аденокарцином, сквамозен карцином, ситноклеточен карцином и големоклеточен карцином), аденокарциномот стана доминантен подтип и кај мажите и кај жените, откри IARC.
Аденокарциномот сочинуваше 45,6% од глобалните случаи на рак на белите дробови кај мажите и 59,7% од глобалните случаи на рак на белите дробови кај жените во 2022 година. Соодветните бројки беа 39,0% и 57,1% во 2020 година.
Аденокарциномот е одговорен за дури 70% од случаите на рак на белите дробови кај никогаш непушачите, објави IARC.
Додека стапките на инциденца на рак на белите дробови кај мажите генерално се намалија во повеќето земји во текот на изминатите 40 години, стапките меѓу жените имаат тенденција да продолжат да растат.
Тековните трендови сугерираат дека иако мажите сè уште претставуваат најголем дел од случаите на рак на белите дробови (околу 1,6 милиони во 2022 година), јазот помеѓу инциденцата на рак на белите дробови кај мажите и жените се намалува, со околу 900.000 жени дијагностицирани со рак на белите дробови во 2022 година.
Во 2023 година, Гардијан откри дека бројот на жени на кои им бил дијагностициран рак на белите дробови за прв пат ги надминал мажите, што ги поттикнало повиците до жените да бидат подеднакво внимателни за тоа како што се и за ракот на дојката.
Експертите за рак велат дека бројките ги одразуваат историските разлики во распространетоста на пушењето, особено дека стапката на пушење достигнала највисоко ниво многу порано кај мажите отколку кај жените. Тие рекоа дека жените сега треба да бидат подеднакво внимателни за потенцијалните знаци на рак на белите дробови како и за проверка на грутки во градите.
Промените во производството на цигари и моделите на пушење во последниве децении влијаеја на трендовите на инциденцата на рак на белите дробови по подтипови, а се акумулираат докази за причинско-последична врска помеѓу загадувањето на воздухот и зголемениот ризик од аденокарцином, соопшти IARC.
Не е познато колкав процент од глобалните случаи на рак на белите дробови се кај луѓе кои никогаш не пушеле, но доказите покажуваат дека тој се зголемува. Научниците се тркаат да дознаат повеќе за тоа што друго предизвикува рак на белите дробови, освен пушењето.
„Загадувањето на воздухот може да се смета за важен фактор кој делумно ја објаснува распространетоста на аденокарцином, кој сочинува 53 до 70 отсто од случаите на рак на белите дробови кај луѓето кои никогаш не пушеле ширум светот“, се тврди во студијата.
Бреј рече дека студијата обезбедила важни сознанија за тоа како еволуирале и ракот на белите дробови и основните фактори на ризик, „нудејќи индиции за тоа како оптимално можеме да го спречиме ракот на белите дробови ширум светот“.
„Промените во моделите на пушење и изложеноста на загадениот воздух се меѓу главните детерминанти на променливиот профил на ризик од инциденцата на рак на белите дробови по подтипови што ги гледаме денес. „Различните родови трендови во последните генерации нудат сознанија за експертите за превенција од рак и креаторите на политики кои сакаат да развијат и имплементираат стратегии за контрола на тутунот и загадувањето на воздухот прилагодени на популациите со висок ризик“, додаде тој.
