Од 1 јануари 2026 година, во Словенија делумно ќе стапи на сила нов закон, кој ќе им овозможи на вработените кои се приближуваат кон пензионирање да го намалат времето поминато на работа.
Покрај тоа што ќе се обезбедат зголемени бенефиции за невработените и учесниците во јавни работи, како и полесен пристап до пазарот на трудот за млади, студенти и пензионери, законот ќе им овозможи и на работниците кои се приближуваат кон пензионирање да ги намалат своите работни обврски, објавува порталот Nova.rs.
Поточно, вработените над 58 години, како и оние со најмалку 35 години работен стаж, ќе можат да изберат: да имаат слободен петок и со тоа да го продолжат викендот или да работат со скратено работно време, шест часа на ден.
Ова го потврди Министерството за труд, семејство, социјални работи и еднакви можности за словенечките медиуми, а во тек е и изработка на подзаконски акти што ќе овозможат спроведување на овие нови правила.
Моделот, наречен 80-90-100, предвидува 80 проценти работни часови, 90 проценти плата и целосни придонеси како да се работи 100 проценти. Идејата делумно ги презема искуствата на Исланд, Ирска и Германија, каде што слични модели доведоа до позитивни резултати: поголема продуктивност, помалку отсуства и подобра ефикасност. Пилот-проекти веќе се спроведени во технолошки компании во Словенија, кои покажаа слични резултати.
Министерството за труд, предводено од Лука Месец од Левичарската партија, наведува дека, доколку промените се покажат како успешни, ќе направат чекор понатаму во либерализацијата на трудовата регулатива.
До крајот на 2028 година се можни дополнителни промени: бонус за работа во сабота, задолжителен божиќен бонус за сите вработени и воведување на 38-часовна работна недела.
Дополнителни мерки се планирани и како дел од првата фаза од законските измени. Невработените во Словенија ќе добиваат повеќе пари преку бенефиции од 2026 година. Максималниот износ што невработените ќе го добиваат во текот на првите три месеци по престанокот на работниот однос ќе биде 130 проценти од просечната бруто минимална плата, која моментално надминува 1.660 евра. Доколку не најдат работа по три месеци, следува бенефиција од 110 проценти, потоа 100 проценти и конечно 70 проценти од просечната бруто минимална плата.
Значајни промени и зголемувања се планирани и за учениците, студентите и учесниците во јавни работи. Тие ќе имаат повисоки минимални часовни плати и подобри услови за работа. Посебни стимулации се планирани и за вработување на лица над 59 години, до 40 проценти од месечната нето плата. Оваа категорија граѓани ќе има право и на повеќе дозволени часови повремена и привремена работа.
Месечното работно ограничување за пензионерите се зголемува од 60 на 85 часа, што исто така пропорционално го зголемува максималниот годишен приход што можат да го заработат по оваа основа.
Министерството за финансии загрижено за буџетското оптоварување
На донесувањето на овој закон му претходеа долги преговори со социјалните партнери, но законот на крајот беше донесен по итна постапка, бидејќи неговото донесување беше поврзано со повлекување на 140 милиони евра од европските фондови.
Сепак, Министерството за финансии, предводено од долгогодишниот менаџер и поранешен директор на „Адриа ервејс“, Клемен Боштјанчич, изрази резерви во врска со финансискиот товар што ќе го донесат овие мерки.
Вкупните трошоци за државниот буџет се проценуваат на над 40 милиони евра, па затоа подзаконските акти што го регулираат пазарот на трудот ќе се донесуваат постепено, до крајот на 2028 година – ако дотогаш преживее владата на левиот центар.
