Форд е во криза. Повеќе од 10.000 луѓе штрајкуваат – за прв пат во 100-годишната историја на фабриката на Форд во Келн. Какво влијание има напнатата ситуација врз германскиот град и околниот регион, врз работните места и врз економијата воопшто?
Порта 4 во фабриката на Форд во Келн беше блокирана со црвено-бела лента. Исто така, имаше два знака на кои пишуваше: „Пристап до штрајкбрејнери преку Порта 1“.
Но, речиси и да немаше штрајкбрејнери на тој работен ден во средината на мај. Повеќе од 10.000 од 11.500 вработени ја прекинаа работата 24 часа, изјави за ДВ Дејвид Литке, претставник на синдикатот IG Metal во Форд во Келн.
Еден од штрајкувачите беше Ахмет Чозмез, инженер за развој во Форд.
„Несигурни сме, нервозни и напнати“, изјави 30-годишникот за ДВ.Неговиот дедо исто така работел на производствената линија во Форд. Тој дошол во Келн со воз од Истанбул во 1970 година како таканаречен „гастарбајтер“. Неговиот татко исто така работел за американскиот производител на автомобили. Тој бил член на Работничкиот совет и претставник на вработените во Надзорниот одбор на Форд, пишува ДВ.
„Таа ДНК на Форд е во нас“, вели Чозмез. Постарата генерација во неговото семејство отсекогаш верувала: еднаш во Форд, секогаш во Форд. Или: ако почнеш во Форд, таму се пензионираш.
Но сега американската компанија сака да скрати 2.900 работни места во фабриката во Келн.
Солидарност со работниците на Форд
Тоа беше првиот официјален штрајк во историјата на фабриката на Форд во Келн. Точно, во 1973 година имаше таканаречен „див штрајк“ од работници од турско потекло, но тој не беше организиран од ниту еден официјален синдикат во тоа време.
Овој пат не штрајкуваа само работниците на Форд: како знак на поддршка, членови на синдикатот IG Metal од рударската и хемиската индустрија од цела Германија им се придружија во Келн. Имаше солидарност и од странство.
Инженерот на Форд, Чозмез, вели дека многумина се полни со надеж и се подготвени да се борат за своите работни места поради ова. Но – неизвесноста останува.
Форд во проблеми
Експертите проценуваат дека иднината на Форд во Европа е мрачна:
„Ситуацијата е лоша, а перспективите се уште полоши“, смета Фердинанд Дуденхефер, директор на Центарот за автомобилски истражувања CAR во Бохум.
Форд, вели тој, е премногу мал во секторот за патнички автомобили за да може профитабилно да работи во Европа.
Компанијата долго време бележи загуби во Европа. Иако Форд Фиеста со седиште во Келн беше долгогодишен продажен успех, нејзиното производство ќе биде прекинато во 2023 година за да се направи место за електрични модели.
Форд сега произведува два модели на електрични автомобили во Келн, но продажбата е значително помала од очекуваното. Инвестицијата од околу две милијарди евра во производство на нови електрични автомобили сè уште не се исплатила.
„Германските производители на автомобили доцнеа во транзицијата кон електромобилност, а Форд се чини дека има уште поголеми тешкотии тука“, вели Анита Волфл, експерт во Центарот за иновативна економија и дигитална трансформација Ifo.
Автомобилската индустрија е под напад
И не е само американскиот Форд во криза – германските производители како што се Фолксваген, Мерцедес-Бенц и БМВ се исто така во криза.
Автомобилската индустрија особено ги чувствува последиците од економскиот пад. Луѓето кои немаат пари можеби нема да можат да се откажат од својот леб – но можат. А Германија сега е во рецесија втора година по ред.
„Автомобилската индустрија го забележува ова – луѓето не се подготвени да купуваат“, вели Волфл за ДВ.
Последиците се чувствуваат и надвор од Германија
Кризата во Форд во Келн би можела да има меѓународни последици. Слабеењето на германската автомобилска индустрија влијае на многу други сектори на економијата – „не само во Германија, туку и низ целиот свет“, истакнува Волфл.
„Додадете го на тоа и „ефектот на Трамп“: американските царини за возила и автоделови ѝ штетат на автомобилската индустрија“, вели Волфл. Автомобилската индустрија се карактеризира со сложен, меѓународно мрежен синџир на снабдување.
„Дури и ако компанијата не е директно засегната, царините можат да имаат индиректни последици.“
Борба за безбедност на работниците
Иако работите изгледаат лошо во Форд, синдикатот продолжува да се бори за зачувување на работните места и за иднината на Форд, вели Дејвид Литке од IG Metal.
Но, ако тоа не успее, синдикатот сака да се бори за фер отпремнина, мерки за преместување и силна, заштитена од банкрот мрежа за сите вработени.
Ова е многу важно, бидејќи американската компанија Форд ја укина таканаречената „Декларација за покровителство“ во 2006 година, според која американската матична компанија ја презеде одговорноста за долговите на својата германска подружница.
Сега кога Декларацијата повеќе не е на сила, синдикатот IG Metal и Работничкиот совет стравуваат дека безбедноста на работното место што ја гарантираше до 2032 година е исто така во опасност.
Синдикатот продолжува да се бори
И покрај многуте неизвесности, се чини дека штрајкот имаше ефект. „Иако сè уште немаме резултат, преговорите оттогаш напредуваа – во наша насока“, вели Литке.
Деталите од договорот сè уште не се објавени.
не се објавени јавно, но синдикатот соопшти дека клучните точки за понатамошни преговори се договорени со германскиот менаџмент.
„По консултациите со седиштето на компанијата во САД, ќе се донесе одлука за тоа како ќе се одвиваат работите: дали ќе продолжиме со преговорите или ќе има понатамошни дејствија“, вели претставникот на синдикатот Дејвид Литке.
