Случаите на неплатени години стаж стануваат сè почести, а оние кои најмалку ги провериле своите плаќања се оние кои се најмногу изненадени пред пензионирање.
Директорот на Секторот за остварување на права од пензиско и инвалидско осигурување на Фондот за пензиско и инвалидско осигурување, Владимир Станковиќ, изјави за РТС дека проверката на годините стаж е достапна и електронски, додека адвокатот Никола Премовиќ истакна дека проверката на годините стаж не е законска обврска за вработените, туку нивно право.
Станковиќ наведува дека граѓаните можат да проверат дали им се исплатени годините стаж на два начина.
„Наједноставниот начин е да посетите една од филијалите на Фондот за пензиско осигурување. Тие ќе поднесат соодветно барање таму, а нивните колеги ќе издадат соодветен список. Тој ги содржи апсолутно сите податоци што им се потребни за граѓаните да добијат впечаток дали работодавачите им платиле стаж во претходен период. Вториот начин е електронски, каде што практично можете да го направите истото преку интернет, само што е потребно претходно да го добиете соодветниот ПИН код во една од филијалите“, изјави Станковиќ за РТС.
Станковиќ наведува дека најчестите причини зошто не се евидентира стажот се тоа што нема евиденција за работата на лицето кај работодавачот, потоа дека работодавачот не платил придонеси и затоа нема осигурителна услуга, и дека пред 2018 година, работодавачите не ја исполнувале својата административна обврска во однос на Фондот за пензиско осигурување, со тоа што не ги поднесувале соодветните обрасци што се доказ за извршување на тие плаќања, попознати како образец М.
Почесто проверувајте ја услугата
Никола Премовиќ препорачува вработените почесто да ја проверуваат својата услуга, но дека има и такви што ретко го прават тоа.
„Потврдувањето на стажот не е законска обврска за вработените, туку право на вработениот да го потврди својот стаж во секое време. Законот го дозволува ова“, истакна Премовиќ.
Доколку за време на процесот на проверка вработениот открие дека работодавачот не ги исполнил своите обврски, Премовиќ наведува дека вработените можат да преземат одредени чекори.
„Практиката е дека во првиот чекор работодавачот се предупредува да ја исполни својата законска обврска за плаќање придонеси за задолжително социјално осигурување во разумен рок. Доколку работодавачот ја занемари оваа законска обврска, постојат неколку опции. Едната е веднаш да поднесе извештај до Даночната управа за спроведување на наплатата на горенаведеното побарување. Втората опција е да поднесе извештај до комисијата одговорна за спроведување на работната комисија. Третата опција е да поднесе тужба до граѓанскиот суд и побарувањето да се наплати преку судовите“, објасни Премовиќ.
Владимир Станковиќ рече дека Фондот за пензиско и инвалидско осигурување нема законски механизми да го принуди работодавачот да плаќа придонеси ако се утврди дека не го сторил тоа.
„Фондот за пензиско и инвалидско осигурување нема овластување некако да го убеди работодавачот да го стори тоа. Тоа е повеќе доброволен пристап кон работодавачот да ја исполни својата обврска. Ние сме некаде на средина помеѓу работодавачот и вработениот“, рече Станковиќ.
Електронската верификација е дополнителен механизам за верификација
Станковиќ истакнува дека денес има значително помалку случаи во кои работодавачите не плаќаат придонеси, бидејќи верификацијата е можна и електронски.
„Самиот факт што сега можете побрзо да го проверите вашиот стаж значи дека можете побрзо да реагирате и затоа да го корегирате додека сте сè уште кај тој работодавач, за разлика од некои претходни времиња“, рече Станковиќ.
Извор од Фондот за пензиско и инвалидско осигурување наведува дека практично 95 проценти од пензиските решенија што завршуваат кај нив се привремени, бидејќи одреден стаж не е утврден.
„Нашата обврска во постапката за барање за пензија, но и за барање за завршување на услугата пред поднесување на барање за пензија, е да контактираме со работодавачот за да исправиме некои работи. Или да платиме ако не е платено, или евентуално ако е платено, но претходно не извршиле некоја администрација во обврската за тоа. Овластувањата на фондот за ПИО се сведуваат на идејата дека предлагаме да регулираме некои работи“, истакна Станковиќ.
Адвокатот Премовиќ истакнува дека ако вработениот контактира со инспекторатот за труд, во 99 проценти од случаите на работодавачот му се изрекува прекршочна казна.
„Инспекторатот за труд има овластување да врши инспекциски надзор согласно законот и ако се утврди дека не се платени придонеси за социјално осигурување, автоматски се поднесува прекршочна пријава против работодавачот и во таа смисла инспекторатот има овластување да ја покрене таа прекршочна постапка“, рече Премовиќ.
