Скандал во мрак: Кога тишината станува најгласен одговор
Во земја каде што секој политички потег се следи под лупа, постои еден случај што предизвикува вознемирувачка тишина од страна на истражните органи, медиумите и јавноста. Станува збор за наводен инвестициски фонд регистриран во Канада, за кој се тврди дека го основал поранешен премиер на Северна Македонија.
Прашањата што бараат одговор
1. Зошто молчењето на институциите? Ако навистина постои фонд во кој се депонирани милиони евра од македонски бизнисмени, зошто Комисијата за хартии од вредност, Народната банка или Јавното обвинителство не реагираат? Дали тишината е резултат на недоволно докази, или пак постојат други причини за оваа воздржаност?
2. Колку македонски капитал е “исчезнат”? Според наводите, бизнисмени депониrale од 1 до 15 милиони евра со ветување за невероjaтни каматни стапки од 25-30%. Ваквите приноси се класичен знак за пирамидални шеми или измами. Но ако се работи за вистински случај, каде се тие пари денес?
3. Финансиски колапс или организирана измама? Совпаѓањето на финансиски пропасти на “големи бизнисмени” во последните две години со наводното постоење на овој фонд поставува прашање: дали се работи за независни неуспеси или организирана схема за извлекување капитал од земјата?
Канадската врска – Зошто токму Канада?
Канада има строги закони за финансиски услуги, но исто така нуди релативна анонимност за одредени видови инвестициски структури. Регистрирањето на фонд во Канада може да биде обид за:
- Избегнување македонска регулатива
- Користење угледот на канадскиот финансиски систем
- Отежнување следење на трансакциите
Паралели со минати скандали
Македонија има богата историја со финансиски измами:
- TAT фондовите во 90-тите
- Различни пирамидални шеми
- Скорешните случаи како Conti и Big Commerce
Секогаш постои ист образец: ветување неверојатни приноси, привлекување на “големи играчи”, а потоа нестанување на средствата.
Црвените знамиња што не смеат да се игнорираат
- Каматни стапки од 25-30% – Ниеден легитимен инвестициски фонд не може да гарантира вакви приноси
- Регистрација во странство – Класична тактика за избегнување локална контрола
- Вклученост на поранешни високи функционери – Користење политички влијание за кредибилитет
- Тишина на медиумите – Можно заплашување или правни пречки
Што треба да се случи?
Од институциите бараме:
- Јавно објаснување за нивната позиција
- Истрага за можни прекршоци на девизните прописи
- Соработка со канадските власти
- Заштита на потенцијалните жртви
Од јавноста бараме:
- Критичко размислување при вложувања
- Пријавување сомнителни активности
- Поддршка за транспарентност
Тишината не е златото
Во демократско општество, институционалната тишина околу сериозни финансиски обвинувања е неприфатлива. Граѓаните имаат право да знаат дали нивните пари, нивната економија и нивните лидери се вклучени во сомнителни трансакции.
Времето е да се скрши молкот. Времето е за одговори.
Ова анализа се базира на јавно достапни информации и наводи што циркулираат. Сите обвинувања остануваат
Сашо Денесовски
