Како што OhridSky неколкукратно предупредуваше: Нелегалните активности на Макотен ДООЕЛ Гевгелија во казиното „Фламенго” во Охрид конечно доведоа до неизбежното – затворање на објектот на 30 ноември и отказ за целокупниот персонал
- Охрид – само врвот на ледениот брег
- Хроника на најавена катастрофа
- Институционална коруптивност: Троката на молкот
- Кои политичари со години профитираа?
- Во Охрид се става крај – но истрага мора да има!
- Закани наместо одговори
- Персоналот – жртви на систем
- Што мора да се случи сега?
- 1. Итна инспекција на сите три локации
- 2. Криминална истрага против Макотен ДООЕЛ
- 3. Истрага на политичката заштита
- 4. Заштита на податоците на граѓаните
- 5. Одговорност за институционалниот молк
- Порака за власта
- OhridSky ќе продолжи да истражува
Охрид – Дојде и денот кој редакцијата на OhridSky го најавуваше уште од јуни 2025 година: казино „Фламенго” во Охрид, чиј сопственик е Макотен ДООЕЛ Гевгелија, ја става клучот на врата. На 30 ноември, целокупниот персонал беше известен дека им престанува работниот однос, а објектот конечно го затвора ова дувло на криминал и системска коруптивност што месеци наназад работеше со благослов на молчеливите државни институции.
Охрид – само врвот на ледениот брег
Но затворањето на казиното во Охрид не значи крај на криминалот. Истите нелегални активности продолжуваат да цветаат во останатите две подружници на Макотен ДООЕЛ – во хотел „Фламинго” во Гевгелија и во хотел „Мериот” во Скопје, каде што оваа компанија има свои претставништва.
Истата шема: собирање биометриски податоци без правна основа, трансгранични трансфери на лични податоци, незаконско пушење во затворени простори,перење на пари, институционален молк, и најважно – иста политичка заштита.
Прашањето што го поставува целото македонско општество е: Колку долго уште ќе продолжи овој организиран криминал со државен амин?
Хроника на најавена катастрофа
Редакцијата на OhridSky во повеќе наврати пишуваше за нелегалните активности на овој објект, поставувајќи конкретни прашања кои никогаш не добија одговори. Наместо транспарентност, добивме закани и правнички маневри кој не поминуваат.
Нелегални активности документирани од OhridSky:
1. Незаконско собирање биометриски податоци
Макотен ДООЕЛ систематски собираше биометриски податоци – отпечатоци од прсти, фотографии на лица, копии од лични карти – без соодветна правна основа и без дозвола од Агенцијата за заштита на лични податоци (АЗЛП).
OhridSky постави конкретни прашања: „Која е точната правна основа за собирање биометриски податоци? Покажете ја конкретната одредба од Законот за приредување игри на среќа која ве овластува, како и дозволата од АЗЛП?”
Одговор: Молк.
2. Трансгранични трансфери на лични податоци
Податоците на македонските и странските граѓани, вклучително и граѓаните на ЕУ, се пренесуваа во странство – веројатно во Австрија (и Ирска), каде што е седиштето на групацијата „Новоматик” – без соодветна заштита и во кршење на GDPR стандардите.
OhridSky прашуваше: „Како постапувате со личните податоци на странски граѓани? Дали овие податоци се пренесуваат во други земји и врз основа на која правна основа?”
Одговор: Молк.
3. Незаконско пушење во затворени простори
Спротивно на Законот за заштита од никотински чад, во казино „Фламенго” редовно се пушеше во затворен простор, загрозувајќи го здравјето на посетителите и вработените.
OhridSky барал конкретна документација: „Покажете ја конкретната дозвола која ви овозможува пушење во затворени простори. Кој орган ја издал оваа дозвола и под кои услови?”
Одговор: Молк.
4. Прикривање на инциденти и избегнување повик на полиција
Вработените во казино „Фламенго” добивале упатства да не ја повикуваат полицијата при инциденти и нарушување на јавниот ред, што укажува на системско прикривање на проблеми.
OhridSky прашуваше: „Која е официјалната постапка што ја следат вашите вработени при нарушување на јавниот ред? Дали постои писмена инструкција која им забранува на вработените да ја известуваат полицијата?”
Одговор: Молк.
5. Отсуство на инспекциски контроли
Ниту еднаш не беше јавно потврдено дека Државниот пазарен инспекторат (ДПИ) или АЗЛП извршиле соодветни инспекциски контроли. Барањата за информации под Законот за слободен пристап до информации останаа без одговор.
OhridSky бара транспарентност: „Кога последен пат сте биле предмет на инспекциска контрола од АЗЛП? Можете ли да ги покажете извештаите од последните три инспекциски контроли?”
Одговор: Молк.
Институционална коруптивност: Троката на молкот
Најскандалозниот аспект на целата приказна е системскиот молк на државните институции. И покрај конкретните прашања упатени до Државниот пазарен инспекторат и Агенцијата за заштита на лични податоци, ниту една институција не одговори во законски предвидениот рок.
Како што OhridSky пишуваше во јуни: „Овој институционален молк, кој овозможува вонзаконско работење на Макотен ДООЕЛ, претставува можеби класичен пример на коруптивност далеку од сите закони во Република Северна Македонија.”
Ова не беше едноставна административна неефикасност – тоа беше активно овозможување на криминал.
Кои политичари со години профитираа?
Најважното прашање што остана без одговор е: Кои политичари со години профитираа од ваквите нелегални активности на Макотен ДООЕЛ?
Кога компанија може да оперира на три локации во земјата – Охрид, Гевгелија и Скопје – надвор од законските рамки, без последици, а државните институции системски молчат наместо да ги применуваат прописите, тоа не е случајност. Тоа е организирана криминална мрежа со политичка заштита на највисоко ниво.
Можните сценарија се повеќе од јасни:
- Директна корупција на високо ниво: Регуларно мито за клучни политичари и високи државни функционери во замена за системска заштита
- Политички договори: Заштита на интересите на моќна меѓународна корпорација (Новоматик) во замена за финансирање политички кампањи, медиумска поддршка или други форми на политичка корист
- Мрежи на моќ: Вмрежување помеѓу политички, бизнис и институционални актери кои заеднички профитираат од организираниот криминал
- Институционална заробеност: Целосна контрола над клучни институции (ДПИ, АЗЛП, финансиска полиција) кои се претворени во заштитници на криминалот наместо во чувари на законот
Кои се имињата? Кои политичари, кои министри, кои директори на агенции со години го овозможуваа ова?
Граѓаните имаат право да знаат кој точно профитираше додека нивните права се газеа, додека нивните лични податоци завршуваа во странство, додека нивното здравје се загрозуваше.
Во Охрид се става крај – но истрага мора да има!
Затворањето на казиното во Охрид не смее да биде крај на приказната. Ова мора да биде почеток на сеопфатна истрага која ќе ги опфати сите три локации на Макотен ДООЕЛ и, уште поважно, политичката заштита што им овозможуваше да работат надвор од законот.
Јавноста бара одговори на следниве критични прашања:
За тековните операции:
- Зошто продолжуваат да работат казината во Гевгелија и Скопје со исти нелегални практики?
- Колку долго уште ќе траат овие криминални активности?
- Дали во овие објекти се применуваат истите методи на собирање биометриски податоци?
- Дали и натаму се пренесуваат лични податоци во странство?
За политичката одговорност:
- Кои политичари конкретно ја овозможуваа оваа заштита?
- Колку пари од нелегалните активности на Макотен ДООЕЛ завршија во политички партии?
- Кои министри, државни секретари и директори на агенции молчеа за пари?
- Дали постојат директни финансиски трансакции помеѓу Макотен/Новоматик и политички структури?
За институционалната корупција:
- Зошто ДПИ никогаш не одговори на барањата за информации?
- Зошто АЗЛП молчеше наместо да ги заштити правата на граѓаните?
- Кои службеници конкретно одлучија да не постапуваат по закон?
- Колкави суми на мито се вклучени во ова?
Закани наместо одговори
Наместо да одговори на петте конкретни прашања на OhridSky, Макотен ДООЕЛ избра друга тактика: правни закани и обвинувања за наводно нанесена штета на нивниот „корпоративен углед”,крајот во Охрид го покажува спротивното.
Во нивниот одговор, кој го објавивме во целост, немаше ниту еден конкретен документ, ниту една дозвола, ниту еден инспекциски извештај. Само правничка реторика и обиди за заплашување и манипулативност.
Но вистината не боли – криминалот боли.
И токму затоа денес казиното во Охрид ја затвора вратата. Не заради „реорганизација” или „неспособни менаџери” како што сакаа да прикажат. Туку заради тоа што криминалот не може да трае вечно, особено кога упорниот новинарски истражувачки притисок го прави видливиот за јавноста.
Персоналот – жртви на систем
На 30 ноември, вработените во казино „Фламенго” добија известување дека им престанува работниот однос. Не заради нивна вина, туку заради криминалот на нивните газди кои ги користеа како алатка во својот нелегален бизнис.
Овие луѓе, многу од кои со семејства што зависат од нивните плати, денес се на улица. За разлика од газдите и купот менаџери кои „глупаво ги обрзложуваа за нивна неспособност” пред да избегаат од одговорност.
Што мора да се случи сега?
Редакцијата на OhridSky јасно ги поставува барањата:
1. Итна инспекција на сите три локации
Државниот пазарен инспекторат, Агенцијата за заштита на лични податоци и Управата за финансиска полиција мора итно да извршат темелни инспекции во казината во Гевгелија и Скопје.
2. Криминална истрага против Макотен ДООЕЛ
Основното јавно обвинителство за гонење на организиран криминал и висока корупција мора да покрене кривична истрага за:
- Незаконско собирање и обработка на биометриски податоци
- Кршење на законот за заштита од пушење
- Трансгранични трансфери на лични податоци без правна основа
- Кршење на GDPR прописите
- Перење на пари
3. Истрага на политичката заштита
Управата за финансиска полиција и Комисијата за спречување на корупција мора да истражат:
- Кои политичари и државни функционери ја овозможуваа заштитата на Макотен ДООЕЛ
- Дали постојат финансиски врски помеѓу компанијата и политички структури
- Зошто државните институции системски молчеа
4. Заштита на податоците на граѓаните
АЗЛП мора итно да утврди:
- Колку граѓани се погодени
- Каде завршиле нивните биометриски податоци
- Какви мерки ќе се преземат за заштита
5. Одговорност за институционалниот молк
Мора да се утврди кои службеници во ДПИ и АЗЛП не одговорија на барањата за информации и да се повикаат на дисциплинска и кривична одговорност.
Порака за власта
Охрид се става крај, но вистинската истрага сега треба да започне.
Затворањето на едно казино не е доволно кога истиот криминал продолжува на други две локации. Затворањето на едно казино не е правда кога политичарите што го овозможуваа криминалот си одат слободно.
Македонското општество бара сеопфатна истрага која ќе одговори на клучното прашање: Кои политичари со години профитираа од нелегалните активности на Макотен ДООЕЛ?
Без одговор на ова прашање, затворањето на казиното во Охрид е само козметичка промена. Криминалот ќе продолжи, само на друго место, со друго име, со иста политичка заштита.
OhridSky ќе продолжи да истражува
Редакцијата на OhridSky и понатаму ќе ја следи оваа приказна. Ќе бараме одговори за она што се случува во Гевгелија и Скопје. Ќе поставуваме прашања за политичката заштита. Ќе инсистираме на одговорност.
Правдата може да доцни, но не смее да изостане.
Граѓаните имаат право да знаат. Вработените што останаа без работа имаат право на правда. Жртвите на кражбата на лични податоци имаат право на заштита.
И над сè – оние што со години профитираа од овој организиран криминал мора да одговараат пред законите
Сашо Денесовски
Новинска агенција OhridSky
Напомена: Овој напис е базиран на месеци наназад истражувачко новинарство, поставени конкретни прашања до сите релевантни институции, и документирано нелегално работење што никогаш не беше демантирано со факти и документација.
