Истрага за корупција во Украина – фокус на соработникот на Зеленски

Истрагата открива корупциски систем во енергетскиот и одбранбениот сектор на Украина. Во центарот на случајот наводно е близок соработник на претседателот Зеленски.

Скандалот со корупцијата во Украина добива на интензитет: Министерот за правда Герман Галушенко и министерката за енергетика Свитлана Гринчук поднесоа оставки на барање на претседателот Володимир Зеленски, објавува ДВ.

На овој начин, тие реагираа на откритијата на Националното биро за борба против корупцијата на Украина (НАБУ) за систем за перење пари од големи размери во енергетскиот и одбранбениот сектор. Сепак, двајцата ги негираат обвиненијата против нив.

- Advertisement -

Истрагата беше започната уште во летото 2024 година, а нејзиниот фокус беше на државниот енергетски концерн „Енергоатом“, кој управува со четири нуклеарни централи во земјата. Операцијата беше со кодно име Мида – по митскиот крал кој сè што ќе допреше го претвораше во злато.

Десетици претреси и апсења
Утрото на 10 ноември, НАБУ спроведе околу 70 претреси кај високи владини функционери, распоредувајќи го целиот расположив персонал, изјави Олександр Абакумов, раководител на истражниот тим, во видео објавено на YouTube каналот на бирото.

За време на истрагата беа собрани илјадници часови аудио снимки, кои треба да докажат постоење на високо организирана криминална група во секторите за енергетика и одбрана.

Според соопштението од НАБУ, уапсени се пет лица, а вкупно седум се осомничени дека се членови на криминалната организација.

Претреси беа извршени и во резиденцијата на министерот за правда Галушенко, кој го водеше Министерството за енергетика помеѓу април 2021 и јули 2025 година, а претходно беше потпретседател на Енергоатом. Министерството за правда ја потврди истрагата против него.

Како функционираше системот?

Според досега достапните информации, членовите на групата барале мито од 10 до 15 проценти од вредноста на договорот од деловните партнери на „Енергоатом“, заканувајќи се дека ќе ги задржат плаќањата или ќе го поништат статусот на добавувач доколку не го сторат тоа.

„Всушност, создаден е систем во кој стратешко претпријатие со промет од над 200 милијарди гривни (околу четири милијарди евра) не било управувано ниту од менаџментот ниту од државата, туку од човек без формални овластувања кој дејствувал како менаџер во сенка“, се вели во соопштението на НАБУ.

„Тенор“, „Ракета“, „Карлсон“ и други
Според Абакумов, криминалната група се состоела од поранешен советник на министерот за енергетика, директорот на безбедносниот сектор во „Енергоатом“, четворица вработени во службата за спречување на перење пари и бизнисмен кој се смета за водач на групата.

Во досиејата на NABU и транскриптите од прислушуваните разговори, наместо имињата на осомничените, се појавуваат кодни имиња: „Тенор“ за генералниот директор за физичка заштита и безбедност во „Енергоатом“, „Ракета“ за поранешниот заменик-шеф на Фондот за државен имот и советник на министерот за енергетика Галушенко и „Карлсон“, кој наводно ја водел групата. Во видео подкаст за весникот „Украинска правда“, Абакумов објасни дека овие псевдоними не биле измислени од истражителите, туку од самите членови на групата.

Посебната улога на „Карлсон“
Според NABU, „Карлсон“ ја контролирал таканаречената „перална“, преку која нелегално стекнатите пари се пренасочувале кон легални канали. Пратеникот Јарослав Железњак од партијата Глас тврди дека станува збор за бизнисменот Тимур Миндич, близок соработник на претседателот Зеленски и ко-сопственик на продуцентската компанија „Квартал-95“, која ја основал Зеленски.

Според медиумските извештаи, куќата на Миндич била меѓу локациите претресени на 10 ноември, но тој наводно ја напуштил Украина неколку часа порано.

Истражителите запленија повеќе од 4 милиони долари во пакети со готовина обележани со стандардни банкарски марки на Федералните резерви на САД. „Ова укажува дека парите потекнуваат од Соединетите Американски Држави, а потоа, преку банки во Европа или на друго место, пристигнале во Украина“, рече Абакумов.

Управниот одбор на „Енергоатом“ изјави дека сериозно ги сфаќа обвинувањата и најави итен состанок за спроведување независна ревизија и преглед на внатрешните контроли. Компанијата изјави дека аферата немала влијание врз нејзините финансии или безбедноста на нејзините нуклеарни централи.

Реакции на владата на истрагата
Претседателот Володимир Зеленски побара случајот да биде целосно истражен и одговорните да бидат изведени пред лицето на правдата: „Енергоатом е најголемиот снабдувач со енергија во Украина. Интегритетот на компанијата мора да биде апсолутен приоритет. Сите вклучени во вакви шеми мора да бидат одговорни“, рече Зеленски во видео обраќање на 10 ноември.

Премиерката Јулија Свириденко изјави за каналот „Суспилне“ дека владата целосно ќе ги поддржи антикорупциските власти: „Борбата против корупцијата е еден од главните приоритети. Мора да има пресуди и казни за сите кривични дела.“

Владата привремено ги суспендираше овластувањата на одборот на директори на „Енергоатом“ и нареди итна ревизија на неговото работење, особено на набавките.