Брисел на пресвртница: Кој ги блокира клучните одлуки?

Топ Вести - Слушај сега

Лидерите на Европската Унија ќе се соберат во четврток на нивниот последен самит за оваа година, каде што се очекува да одлучат за финансирањето на Украина, но исходот од состанокот е неизвесен.

- Advertisement -

Шефовите на држави или влади ќе се соберат во Брисел, каде што ќе разговараат за Украина, следниот седумгодишен буџет, проширувањето, геоекономската ситуација, одбраната, миграцијата и Блискиот Исток.

Во среда навечер, во пресрет на самитот, ќе се одржи самит ЕУ-Западен Балкан, каде што ќе се разговара за зајакнување на стратешкото партнерство, постепеното вклучување на земјите од Југоисточна Европа во секторските политики на ЕУ и соработката во надворешната политика и управувањето со миграцијата.

Српскиот претседател Александар Вучиќ во вторник навечер објави дека нема да присуствува на состанокот во Брисел, бидејќи сака да ги заштити интересите на Србија, иако не е јасно како тие интереси би биле загрозени со присуството на состанокот.

На маса се две опции предложени од Комисијата. Првата е заедничко задолжување, кое би било гарантирано од европскиот буџет, а втората е бескаматен заем за Украина врз основа на замрзнати руски средства, кои треба да се вратат само ако и кога Русија ќе плати воени репарации.

Првата опција бара согласност од сите земји-членки, што е невозможно да се добие во оваа ситуација, а за втората е доволно квалификувано мнозинство. Сепак, заемот за репарации се соочува со цврст отпор од Белгија, каде што се наоѓаат поголемиот дел од замрзнатите руски средства, а неколку други земји се скептични во врска со користењето на суверените средства бидејќи тоа би било без преседан.

Потребите на Украина во следните две години се проценуваат на 135 милијарди евра. Комисијата предложи заем за репарација од 90 милијарди евра, две третини од потребниот износ, а остатокот треба да го обезбедат меѓународните партнери.

Европската унија ги замрзна руските државни средства како дел од санкциите против Русија за нејзината агресија врз Украина. Комисијата ќе позајми средства од сите финансиски институции на ЕУ што поседуваат руски средства и ќе ги предаде на Украина како бескаматен заем.

Минатата недела, ЕУ го исполни првиот услов за користење на овие средства, кога со квалификувано мнозинство одлучи дека руските средства ќе останат замрзнати до понатамошно известување. Ова ја отстранува потребата од едногласна одлука за продолжување на замрзнувањето на средствата на секои шест месеци и го отстранува ризикот дека земјата-членка ќе ја одбие својата согласност, што автоматски би ги одмрзнало средствата.

Гаранции за Белгија
Предлогот на Комисијата вклучува гаранции што земјите-членки би им ги обезбедиле на Белгија и на другите земји што поседуваат руски средства. Сепак, ова сè уште не го намалува отпорот на Белгија, која бара гаранција за да се заштити од сите теоретски можни последици во случај Русија да добие пресуда на арбитражен суд.

Белгискиот премиер Барт де Вевер не дава никакви знаци дека би можел да попушти, додека од друга страна, повеќето земји-членки веруваат дека заемот за репарации е единственото одржливо решение. Иако може да се донесе одлука без согласност на Белгија, тешко е да се очекува другите лидери да одлучат за таков чекор.

Претседателот на Европскиот совет, Антонио Коста, објави дека самитот ќе трае онолку долго колку што е потребно за да се постигне решение за Украина.

На самитот, лидерите за прв пат ќе разговараат за предлогот за Повеќегодишната финансиска рамка за периодот 2028-2034 година. Шефовите на држави или влади ќе го разгледаат досегашниот напредок во врска со предлогот во Советот и ќе дадат насоки за понатамошни преговори. Целта е да се постигне договор до крајот на следната година.

Без согласност на Орбан
Што се однесува до проширувањето, 26 земји-членки го поддржуваат предлогот за отворање преговори со Украина во три од шесте преговарачки групи, но нема договор од Унгарија, каде што премиерот Виктор Орбан го направи противењето на помошта за Украина централна тема на неговата кампања за изборите следната пролет.

Советот за општи работи не можеше да ги усвои заклучоците за проширување во вторник поради противењето на Унгарија, па затоа беа усвоени како заклучоци на данското претседателство, кое е поддржано од 26 земји-членки.

Државниот секретар во Министерството за надворешни работи Андреја Метелко Згомбиќ изјави во вторник дека Хрватска е задоволна од заклучоците на данското претседателство, во кои, меѓу другото, се споменува важноста од почитување на договорот за сукцесија на поранешна Југославија и се повикува Босна и Херцеговина да спроведе ограничена уставна и изборна реформа.