Разликата помеѓу политичка култура и политичка импотентност никогаш не била попластично прикажана.
Во Словенија, по брутално убиство во Ново Место – каде што 21-годишен припадник на ромската заедница претепа човек до смрт пред бар – министерката за правда Андреја Катич и министерот за внатрешни работи Боштјан Поклукар му ги понудија своите оставки на премиерот Роберт Голоб, кој ги прифати. Реакцијата беше брза. Одговорноста – преземена. Системот – тестиран и функционален.
Тоа е стандард на развиена демократија: министрите ја презземаат одговорноста за системите под нивна надлежност, дури и кога инцидентот не произлегува директно од нивни лични грешки. Еден загинат – двајца министри отидоа. Тоа е етика. Тоа е одговорност.
А кај нас?
Во пожарот во дискотеката „Пулс” во Кочани на 16 март 2025 година, животот го загубија 61 лице (подоцна бројката се зголеми на 63), а над 194 лица беа повредени. Деца изгореа таа ноќ. Ова е најсмртоносниот пожар во историјата на Македонија.
И што следеше?
Ниту една министерска оставка.
Ниту една директорска оставка на ниво на инспекторати.
Ниту една институционална последица.
Системот не се тргна. Одговорноста не се презеде. Како да не се случи ништо. Како да 63 млади животи не значат ништо.
Обвинителството утврди дека со години наназад во дискотеката „Пулс” се кршеле закони и се прикривале неправилности, со што било дозволено локалот да работи без основни безбедносни стандарди. Тоа значи дека инспекторатите не работеа. Дека некој гледаше – и молчеше. Дека некој потпишуваше – и дозволуваше, некој се богатеше.
И каде се тие денес? На истите функции. Со истите плати. Со истата совест – или без неа.
Паралелата е брутална.
Едната држава – функционална, одговорна, етичка.
Другата – непробојна за одговорност, имуна на совест, слепа за правда.
63 млади луѓе повеќе нема да живеат. Нема да ја завршат школата. Нема да се вљубат. Нема да имаат деца. Нема да остарат.Половина град завиен во црнила.
А оние што требаше да ги заштитат – си ги пијат кафињата, си ги земаат платите, си ја чекаат пензијата.
Тоа не е само отсуство на оставки. Тоа е отсуство на елементарна човечност.
Трагедиите не можат да се вратат назад. Но одговорноста за нив – може. И мора. Ако системот не е способен за тоа, тогаш системот е мртов одамна.
Сашо Денесовски
