На 13 септември 2025 година, големиот пожар во компанијата „Ф-Групација” во Трубарево, која се занимава со складирање на електронски отпад, ја потресе македонската јавност. Густиот црн чад што се издигна над Скопје, четири повредени лица и опасностите по јавното здравје ја сврнаа вниманието кон сериозните прашања за еколошката безбедност и индустрискиот надзор.
Сепак, наместо да се фокусира на системските проблеми што довеле до оваа катастрофа, премиерот Христијан Мицкоски избра друг пат – тој ја искористи трагедијата за да прошири теорија на завера за наводно организирани пожари.
Обвинувањата на Мицкоски
Што вели премиерот: Мицкоски изјави дека пожарите што се случуваат во државата се организирани од “центри на моќ од државата и надвор”, за што, како што нагласи, “има информации од службите”.
Клучната изјава: “Сакам да кажам дека вакви работи ќе се случуваат и нема да престанат и сакам да упатам апел и до граѓаните дека вакви подметнувања и диверзии ќе има и во периодот кој што следи, затоа што има центри на моќ во државата, но и надвор, коишто не сакаат оваа Влада да успее.”
Критичка анализа на тврдењата
1. Недостиг на конкретни докази
Кога политичар тврди дека има “информации од службите”, јавноста очекува конкретни докази. Мицкоски не презентираше:
- Имиња на осомничени лица
- Конкретни докази за организирана мрежа
- Детали за наводните “центри на моќ”
- Објаснување за методите на подметнување
2. Парадоксот на службите
Клучното прашање што произлегува: Ако службите навистина му “шепнале” на премиерот за организираните пожари, зошто тие исти служби не ги спречиле инцидентите?
Ова создава логичка контрадикција:
- Или службите се неефикасни (не можат да спречат тоа што го знаат)
- Или информациите не се веродостојни
- Или воопшто не постојат такви информации
3. Отсуство на превентивни мерки
Дополнително, ако владата знаеше за планираните “диверзии”, логично е да се очекуваат:
- Зголемени безбедносни мерки околу ризичните локации
- Превентивни операции
- Јавни предупредувања за граѓаните
- Засилена соработка со меѓународните партнери
Ништо од ова не се случи.
4. Недостиг на упасени лица!
Клучното прашање: Зошто немаме уапсени лица “од надвор и од Македонија” ако постојат конкретни информации за организирана мрежа?
Официјалните истраги покажуваат поинаква слика. Основното јавно обвинителство Скопје соопшти дека “презема дејствија за утврдување важни факти”, но не спомена ништо за меѓународна завера.
Што покажуваат фактите
Реалната ситуација со пожарите
Според официјалните податоци:
- Македонија секојдневно има над 30 пожари (на врвот до 50)
- Ова се совпаѓа со регионалните трендови – Грција, Турција, Албанија, Босна, Косово, Хрватска и Србија се соочуваат со слични проблеми
- Србија во јули имала до 240 пожари дневно
Заклучок: Пожарите во Македонија се дел од поширок регионален феномен, поврзан со климатските услови, а не со организирана завера против конкретната влада.
Системските проблеми
Реалните прашања што бараат одговори:
- Зошто компанија за електронски отпад се наоѓа во населена област?
- Дали инспекциските служби правилно ги следеа стандардите?
- Зошто фирмата со 10-годишна важечка дозвола можела да работи во неадекватни услови?
- Како е можно складиште со опасни материјали да се наоѓа во “штала во населена улица”?
Политичката калкулација
Зошто Мицкоски избра ваков наратив?
- Одвлекување на вниманието: Наместо да се фокусира на системските недостатоци, вниманието се пренасочува кон надворешни и внатрешни „измислени“ непријатели
- Мобилизирање на базата: Теориите на завера се ефикасен начин за мобилизирање на политичката база и создавање чувство на опсада
- Избегнување одговорност: Ако пожарите се дело на организирана завера, тогаш владата не е одговорна за превенцијата
- Подготовка за идни неуспеси: Изјавата “ова ќе продолжи” создава алиби за идни катастрофи
Опасностите од ваквиот пристап
Подрив на институциите: Кога премиер тврди дека постојат “центри на моќ” што работат против државата без да понуди докази, тоа ја подрива довербата во самите институции.
Поларизација: Ваквите изјави ја продлабочуваат политичката поделба наместо да создаваат единство во справувањето со реалните проблеми.
Избегнување реални прашања: Додека се трага по фантомски завереници, реалните системски проблеми остануваат нерешени.
Што се случува на терен
Додека Мицкоски зборува за завери, реалноста е сосема поинаква:
- Јавното обвинителство води стандардна истрага за утврдување на причините за пожарот
- Армијата врши мерења на токсичната контаминација
- Се бара целокупната документација на компанијата
- Се истражува дали фирмата претходно имала нерегулирано согорување на отпад
Ова се стандардни истражни постапки, а не потрага по меѓународни завереници.
Реакциите на јавноста и експертите
Еколошките активисти како О2 иницијатива укажуваат на реалните проблеми: “местоположбата и условите каде што се складира отпадот се недозволиви и опасни”.
Пратеникот Амар Мециновиќ остро реагираше: “институциите немаат никаква системска регулација и инспекциски надзор”.
Овие реакции се фокусирани на системските недостатоци, а не на теории на завера.
Одговорност наместо завери
Случајот со пожарот во Трубарево е типичен пример како политичарите ги користат кризните ситуации за политичка калкулација наместо за решавање на реалните проблеми.
Клучните прашања остануваат без одговор:
- Зошто службите што “информираат” не превенираат?
- Каде се уапсените завереници?
- Кога ќе се подобри системот на индустриски надзор?
- Кога ќе се решат еколошките бомби околу Скопје?
Граѓаните заслужуваат одговори на овие прашања, а не теории на завера.
Македонија се соочува со сериозни еколошки и безбедносни предизвици. Решението не лежи во бараење фантомски непријатели, туку во јакнење на институциите, подобрување на надзорот и превземање одговорност за системските недостатоци.
Времето е за акција, а не за теории на завера.
С.Денесовски
