Се чини дека Володимир Зеленски ќе ја посети Белата куќа во петок за да потпише договор за минерали, изјави американскиот претседател Доналд Трамп за својот украински колега, откако Зеленски ги одби првичните два нацрти на САД со кои требаше да бидат пренасочени до 50% од ресурсите на неговата земја како аванс за континуирана поддршка од Вашингтон против руската закана.
– Слушнав дека доаѓа в петок. Тоа е сосема во ред со мене. Тој би сакал тоа да го потпише со мене и го разбирам тоа – тоа е голема работа, многу голема работа – им рече Доналд Трамп на новинарите во вторникот во Белата куќа.
Приходите ќе одат во заеднички фонд
Кои измени го натераа Зеленски овојпат да стави потпис на договорот? Ројтерс пишува дека во новата верзија не се споменува бројката од 500 милијарди долари која Трамп ја побара како компензација, ниту пак безбедносните гаранции кои ги побара Киев за возврат.
Зеленски претходно тврдеше дека ќе требаат 10 генерации Украинци да ги вратат тие пари.
Изворот за Ројтерс потенцирал дека САД сакаат Украина да биде „слободна, суверена и безбедна“.
Истиот извор изјави за АФП дека Вашингтон ќе развие рудно богатство со Украина, а приходите од тоа ќе одат во нов фонд со кој заеднички би управувале Украина и САД.
Договорот е само дел од трговската војна на САД со Кина?
„Гардијан“ пишува дека има една голема причина зошто Трамп е толку заинтересиран да ги стави рацете на критичните минерали на Украина: Кина.
„Повеќе од кога било, азиската суперсила е фабрика во светот и тоа значи дека таа останува клучна точка во синџирот на снабдување каде било во светот кадешто се црпат критичните минерали од земјата“.
„Гардијан“ го поврзува договорот за минерали меѓу Украина и САД со трговската војна меѓу САД и Кина, пишувајќи дека светот е зафатен од непристојна борба за минерално богатство.
Кина предничи во трката за ретките руди
Најголемиот дел од светскиот капацитет за преработка на критичните минерали е во Кина. Според ИЕА, уделот на Кина во рафинирањето е околу 35% за никел, 50-70% за литиум и кобалт и скоро 90% за ретките земјени елементи. Според податоците на УСГС, во 2024 година Кина сочинуваше речиси половина од светските резерви на REE.
Украина изгуби 40 отсто од рудите во војната?
Пред избувнувањето на војната со Русија, Украина беше клучен снабдувач на титаниум, произведувајќи околу 7% од глобалното производство во 2019 година, според истражувањето на Европската комисија. Исто така, под тогашната украинска управа беа 500.000 тони резерви на литиум и една петтина од светскиот графит, клучна компонента на нуклеарните централи.
Меѓутоа, со оглед на тоа што Русија контролира околу една петтина од територијата на Украина, голем дел од овие резерви се изгубени.
Според проценките на украински невладини организации цитирани од Ројтерс, до 40 отсто од металните ресурси на Украина се под окупација. Руските трупи окупираат и најмалку две наоѓалишта на литиум во Украина, едно во Доњецк и друго во Запорожје.
Итриум, ербиум, цериум, лантан
Во една статија од 2022 година на претседателката на Здружението на геолози на Украина, Хана Ливенцева, се тврди дека нејзината земја содржи околу 5% од светските минерални ресурси, и покрај тоа што покрива само 0,4% од површината на земјината топка, благодарение на сложената геологија која ги зема сите три главни компоненти на земјината кора.
Според податоците на Киев, земјата има наоѓалишта на 22 од 34 минерали идентификувани како критични од ЕУ, вклучувајќи ретки земји како лантан, цериум, неодимиум, ербиум и итриум.
До 2030 пазарот за ретки минерали ќе се удвои
Кобалтот, бакарот, литиумот и никелот се само дел од ретките руди кои се во игра и кои служат за производство на високотехнолошки производи, од оружје, делови за воени авиони Ф-35 до електроника за вештачка интелигенција.
„Во 2023 година, Меѓународната агенција за енергија (ИЕА) процени дека пазарот на минерали во транзиција на енергија достигнал 320 милијарди фунти во 2022 година, двојно повеќе од неговата вредност пет години порано. И ако земјите целосно ги имплементираат своите ветувања за чиста енергија и клима, побарувачката се очекува да се зголеми повеќе од двојно до 2030 година и тројно до 2040 година, вели агенцијата“.
Списокот на критични минерали постојано се менува и се обновува. Според Геолошкиот институт на САД постојат 50 критични минерали од алуминум до циркониум. Но, терминот „критични“ е политички термин. Секоја земја има различен список.
Од делови за мобилни телефони до нуклеарни централи
Во 2022 година, Геолошкиот институт на САД (USGS) објави листа од 50 минерали , од алуминиум до циркониум, за кои сметаше дека „играат значајна улога во нашата национална безбедност, економија, развој на обновливите извори на енергија и инфраструктура“.
Забележителни подмножества беа арсенот, за полупроводници, берилиум, кој се користи како средство за легирање во воздушната и одбранбената индустрија; кобалт, литиум и графит, клучни за производство на батерии, индиум, што прави екраните да реагираат на допир со прст и телуриум, кој се користи за производство на соларна енергија.
Законот за енергетика на САД предвидува дека листата мора да се ажурира на секои три години, што значи дека оваа година ќе биде ставена на преглед и ќе биде интересно да се види кои минерали се појавуваат или исчезнуваат со оглед на новото политичко опкружување во земјата.
Од нив 17 се ретки земјени елементи чие извлекување е страшно тешко. Тие се користат за производство ретка електроника, мобилни телефони, но и за енергетски апликации, на пример, европиумот кој се користи во контролните парчки на нуклеарните централи или гадолиниум, холмиум и итербиум, кои се користат во ласерите.
Влaдимир Зеленски досега одби да потпише два нацрт-договори предложени од администрацијата на Трамп.
Украинскиот весник „Економски правда“ цитира верзија на договорот од 24-ти февруари според кој Киев ќе исплати 50 отсто од државните приходи од природни ресурси во фонд што ќе инвестира во Украина.
Забележително е дека на договорот му недостасуваат американски безбедносни гаранции за Украина, за кои Киев наводно се залагал.
Но, исто така, не се споменува бројката од 500 милијарди долари што американскиот претседател Доналд Трамп ја побара како компензација за поддршката на Вашингтон за Киев во одбраната од инвазијата на Москва.
Украина има огромни наоѓалишта на критични елементи и минерали, од литиум до титаниум, кои се од витално значење за производство на современи технологии и се многу пожелни во глобалната трка по ресурси, пишува Politico.
Изворот изјави за АФП дека Вашингтон ќе развие рударско богатство со Украина, а приходите ќе одат во нов фонд со заеднички менаџмент на Украина и САД.
„Слушнав дека доаѓа во петок“. Тоа е во ред со мене. Тој би сакал да го потпише со мене и јас го разбирам тоа – тоа е голема работа, многу голема работа“, им рекол Трамп на новинарите во Белата куќа во вторникот.
Соединетите држави и Украина се договорија за условите на нацрт-договорот за минерали кои се централни за напорите на Киев да ја добие поддршката од Вашингтон, бидејќи претседателот Доналд Трамп се обидува брзо да ја заврши војната со Русија, изјавија во вторникот два извори со знаење за ова прашање.
Извор запознаен со содржината на нацрт-договорот рече дека тој не прецизира никакви безбедносни гаранции на САД или континуиран проток на оружје, но вели дека САД сакаат Украина да биде „слободна, суверена и безбедна“. Оглас · Скролувајте за да продолжите Еден од изворите запознаени со договорот рече дека идните пратки на оружје сè уште се разговараат меѓу Вашингтон и Киев.
Трамп им рече на новинарите дека украинскиот претседател Володимир Зеленски сака да дојде во Вашингтон во петок за да потпише „многу голема зделка“. Ова дојде откако двајцата лидери разменија непријателски зборови минатата недела. Американскиот претседател, кој го означи договорот како отплата за помош од милијарди долари за Киев, исто така рече дека е потребен некаков вид на мировни трупи во Украина доколку се постигне договор за ставање крај на конфликтот.
Москва, која започна инвазија на Украина пред три години, одби да прифати какво било распоредување на силите на НАТО.
Пријавете ја оваа реклама Некои европски земји рекоа дека би биле подготвени да испратат мировни сили во Украина.
Трамп во понеделникот рече дека Москва ќе прифати такви мировници, но Кремљ во вторникот го негираше тоа.
Брзањето на Трамп да наметне крај на руската војна во Украина и неговото оградување кон Москва ги поттикна стравувањата од далекусежни отстапки на САД кон рускиот претседател Владимир Путин што може да ја поткопа безбедноста во Украина и Европа и да го смени геополитичкиот пејзаж.
Трамп минатата недела лажно го нарече Зеленски непопуларен „диктатор“ кој требаше да склучи брз мировен договор или да ја изгуби својата земја. Украинскиот лидер рече дека американскиот претседател живее во „балон на дезинформации“. Официјални лица од двете страни се согласија со нацртот и советуваа тој да биде потпишан, велат изворите.
