Енергетската транзиција не е само технолошки, туку и општествен процес што бара храброст да се променат навиките, бара визија за носење долгорочни одлуки и подготвеност да се инвестира во решенија што не носат брзо резултати, но создаваат посигурна и поодржлива иднина за следните генерации, порача министерката за енергетика Сања Божиновска во воведното обраќање пред официјалниот почеток на 14. Меѓународен форум за енергија за одржлив развој (IFESD-14) насловен „Од цели кон акција: Напојувајќи ја иднината со одржлива енергија“ што се одржува во Скопје.
Како што истакна Божиновска, следните три дена Македонија ќе биде центарот на глобалниот енергетски дијалог.
-Енергетската отпорност денес значи способност системот да се прилагоди и да продолжи да функционира дури и во услови на глобална неизвесност. Зависноста од еден извор или снабдувач денес е минато, иднината припаѓа на диверзифицираните, одржливи, сигурни енергетски решенија – рече Божиновска.
Според неа, енергетската транзиција не е само технолошки, туку и општествен процес, кој бара храброст да се променат навиките, визија за носење долгорочни одлуки и подготвеност да се инвестира во решенија што не носат брзи резултати, но создаваат посигурна и поодржлива иднина за следните генерации.
Енергетската отпорност, денес, според неа, значи способност системот да издржи, да се прилагоди и да продолжи да функционира дури и во услови на глобална неизвесност и да функционира стабилно и прилагодливо и во услови на глобална неизвесност и геополитички потреси. Зависноста од еден извор или снабдувач, забележа дека е ризик од минатото.
– Во оваа нова ера, технологијата и вештачката интелигенција се наш сојузник, а не закана. Тие можат да помогнат да ја предвидиме побарувачката, да ја оптимизираме потрошувачката и да ја подобриме достапноста на енергијата. Но, енергијата, мора да ја користиме паметно, со фокус на луѓето, не само на машините – рече Божиновска.
Владата, потсети, го гради интерконекторот со Грција и со Србија, инвестиција што, според Божиновска, ќе обезбеди директно снабдување за илјадници домаќинства и индустрии, но ќе и помогне и на Европа за подобра поврзаност и сигурност при снабдувањето со гас.
Постојаниот претставник на Програмата за развој на Обединетите нации (УНДП) Армен Григоријан, порача дека Форумот доаѓа во време на големи глобални предизвици и интензивирани последици од климатските промени врз економската неизвесност и се поголеми геополитички проблеми.
-Во тој контекст мора да препознаеме дека енергетската сигурност и климатската отпорност се две страни на иста медалја. Мора да се движиме од преземени обврски кон конкретна имплементација, бидејќи одржливата енергија претставува камен-темелник на нашата одржлива колективна иднина – рече Грегоријан и посочи дека УНДП ширум светот е ангажиран во активно одржување на оваа агенда.
Наша цел, додаде, е да им обезбедиме на повеќе од 500 милиони луѓе ширум светот економски одржливо и сигурно снабдување со енергија.
-Време е да се одреди со храбри цели, а тоа е исфрлање на електраните кои работат на јаглен во фази и зголемување на капацитетите за одржлива енергија. Мораме да обезбедиме и дигитални системи за користење на податоците и користење на вештачката интелигенција за планирање, анализирање и имплементирање на политики и проекти базирани на докази. Дигиталните платформи обезбедуваат мониторинг во реално време, како и флексибилни пазари. На тој начин енергетските системи ќе станат пофлексибилни и поотпорни – рече Грегоријан.
Татијана Молчан, извршна секретарка на Економската комисија на Обединетите нации за Европа (UNECE) рече дека се наоѓаме на еден крстопат кога се работи за мултилатерализмот во енергијата.
-Глобалната енергетска транзиција претставува не само историска можност за одржлив развој, туку и голема одговорност. Мора да градиме отпорни енергетски системи, коишто ќе осигурат безбедна, пристапна и еколошки одржлива енергија. Нашата цел и од сите партнери е да најдеме практични решенија за споделување на национални стратегии, за да прикажеме иновативни технолошки решенија од меѓународните организации, приватниот сектор, академската заедница и да обезбедиме финансиски механизми и партнерства за инвестиции – рече Молчан.
На Форумот во фокусот ќе бидат енергетската транзиција, технологијата и пазарите, производството на енергија и соработката за обезбедување енергетска сигурност.
