Во последниве недели, хуманиот метапневмовирус (HMPV) се појави како значаен предизвик за јавното здравје. Оваа вирусна болест со симптоми слични на грип нагло се зголеми во Кина, особено влијаејќи на децата и предизвикувајќи загриженост за можното нејзино ширење.
Случаи се пријавени и во Индија и Обединетото Кралство, по сезонските зимски обрасци кога се зголемуваат респираторните инфекции.
Индија потврди најмалку седум случаи на ХМПВ во различни држави, вклучувајќи ги Карнатака, Гуџарат, Махараштра и Тамил Наду.
Сè уште се свежи сеќавањата на пандемијата „Ковид-19“, кога луѓето беа затворени во своите домови и немаа пристап до соодветна здравствена заштита. За да се избегне слична здравствена криза, од клучно значење е јавноста да биде информирана за природата на вирусните епидемии и да преземе мерки за зачувување на здравјето.
Што е HMPV?
Иако HMPV е откриен пред повеќе од 20 години, тој сè уште не е толку добро препознаен како другите посериозни вируси од истото семејство, како што се респираторниот синцицијален вирус (RSV) и мали сипаници. ХМПВ е едноверижен РНК вирус кој беше откриен од холандски научници во 2001 година. Истражувањата покажуваат дека луѓето биле изложени на овој вирус со децении пред да биде официјално именуван.
HMPV првенствено влијае на респираторниот систем и може да предизвика различни болести, од благи симптоми на настинка до тешки респираторни инфекции.
Иако секој може да добие ХМПВ, најзагрозени се бебињата, постарите лица и луѓето со ослабен имунолошки систем.
Симптомите на инфекција вклучуваат кашлица, затнат нос, треска, оток и отежнато дишење. Потешките случаи може да доведат до бронхитис, пневмонија и влошување на астмата или хронична опструктивна белодробна болест, особено кај луѓе со веќе ослабено здравје. Во такви ситуации, често е неопходна хоспитализација.
Како се пренесува HMPV?
Вирусот се пренесува преку капки, допирање на контаминирани површини или близок контакт со заразени луѓе. Сезонските промени влијаат на ширењето на вирусот, слично на грипот и РСВ, со највисоки стапки на зарази забележани во доцните зимски и раните пролетни сезони.
Дијагностика и третман
Дијагностицирањето на ХМПВ може да биде предизвик бидејќи симптомите наликуваат на други респираторни инфекции. Специфичните лабораториски тестови, како што се RT-PCR, директно флуоресцентни антитела (DFA), ELISA и вирусна култура, можат да го потврдат присуството на вирусот, но не се рутински достапни во сите клинички услови.
Се зголемува бројот на хоспитализации поврзани со ХМПВ, особено кај децата. До 15% од респираторните инфекции за време на сезоната на грип и РСВ може да бидат поврзани со ХМПВ. Но, вистинското влијание на вирусот останува недоволно проучено поради различните методи за тестирање и пријавување случаи ширум светот.
Недостаток на вакцини и лекови
Во моментов не постои специфичен антивирусен лек или вакцина за HMPV. Третманот е симптоматски и насочен кон ублажување на симптомите и спречување на компликации. Недостатокот на третман ја нагласува потребата за понатамошно истражување и развој на лекови.
Научниците се повеќе се заинтересирани за развој на вакцина против HMPV, особено по успехот на RSV вакцините во доцните фази на клиничките испитувања. Сепак, пред да се постигне напредок, неопходно е да се разбере како вирусот влијае на имунитетот и да се обезбеди безбедност на вакцините за ранливите популации.
Како да се заштитите од HMPV?
Превентивните мерки играат клучна улога во спречувањето на ширењето на вирусот. Миење раце со сапун и вода, избегнување близок контакт со болни луѓе, редовно чистење на површини и носење маски на преполни места се основни препораки за јавното здравје.
Зголеменото образование на јавноста и здравствените работници за ХМПВ може да помогне во ширењето на свеста и да ги охрабри луѓето да преземаат мерки на претпазливост. Потребно е подобро следење и истражување на вирусот за да се разбере неговата сериозност и да се најдат ефективни третмани.
Додавањето HMPV тестови на редовните дијагностички панели за респираторни инфекции ќе им овозможи на здравствените работници подобро да го разберат неговото ширење. Владите, универзитетите и фармацевтската индустрија треба да работат заедно за да го забрзаат развојот на вакцини и лекови.
Заклучок
Пандемијата „Ковид-19“ не научи како брзо да одговориме на новите вирусни закани преку развој на вакцини и глобални системи за надзор. Истите искуства може да се користат за борба против HMPV.
Иако HMPV не е фатален за здрави поединци, неговото брзо ширење и влијание врз здравствените системи го прават сериозен јавно здравствен проблем. Од клучно значење е да се инвестира во истражување, да се подобрат дијагностичките методи и да се промовираат превентивни мерки за намалување на влијанието на овој тивок респираторен вирус.
Историјата не потсетува дека вирусите не познаваат граници. Само преку комбинација на квалитетно истражување, стратегиско одлучување и јавна свест можеме да создадеме поздрава и поотпорна иднина.
