Секоја четврта жена во Хрватска доживеала физичко или сексуално насилство, покажува новото европско истражување, чии резултати по повод Меѓународниот ден на жената не потсетуваат дека не се прави доволно за да се спречи насилството врз жените.
Насилството врз жените во Европската унија не е само социјален проблем, туку и криза за човековите права. По повод утрешниот Меѓународен ден на жената, известувачот на Европскиот парламент за новата Стратегија за родова еднаквост, Марко Вешлигај, ги презентира резултатите од Тематскиот фокус на Индексот на родова еднаквост за 2024 година, на Европскиот институт за родова еднаквост (EIGE). Заклучокот е, за жал, очекуван – родовото насилство останува присутно, сериозно и недоволно пријавено низ ЕУ.
На ниво на Европската Унија, податоците го покажуваат следново:
31 процент од жените во ЕУ доживеале физичко и/или сексуално насилство.
За 57 отсто од жртвите насилството предизвикало здравствени последици, од физички повреди до долготрајна психолошка траума.
Една третина од жртвите доживеале насилство од повеќе сторители.
И покрај влијанието на движењето #MeToo, 31 процент од жртвите во времето на студијата никогаш никому не го откриле своето искуство.
Истражувањето исто така нагласува дека жените со попреченост се изложени на поголем ризик од насилство од оние без попреченост, додека жените мигранти, ЛГБТК и Ромките се соочуваат со дополнителни бариери за пријавување и пристап до поддршка.
Кога зборуваме за Хрватска, бројките се следни:
Една од четири жени доживеала физичко или сексуално насилство од 15-годишна возраст.
На милион жители има 6,5 случаи на фемицид.
Секоја втора жена која доживеала насилство трпи здравствени последици од физичко и/или сексуално насилство.
Повеќе од една третина од жените никому не кажуваат за насилството што го доживеале.
50 отсто од мажите во Хрватска веруваат дека е прифатливо да ги контролираат финансиите на својата сопруга.
54 отсто од мажите во Хрватска и 51 отсто од жените веруваат дека жените, доколку приватно ги споделуваат своите интимни слики, се барем делумно одговорни доколку сликата се сподели на интернет без нивна согласност.
Исто така, 24 отсто од мажите во Хрватска веруваат дека ако жената доживее сексуално насилство додека е под дејство на алкохол или дрога, таа е барем делумно одговорна.
Секој петти маж во Хрватска мисли дека жените често измислуваат или преувеличуваат обвинувања за злоупотреба или силување.
ЕУ презеде значајни чекори за борба против насилството врз жените, првенствено со Директивата за борба против насилството врз жените и семејното насилство (мај 2024) и пристапувањето на ЕУ кон Истанбулската конвенција (2023). И покрај ова, пет земји-членки (Бугарија, Чешка, Унгарија, Литванија и Словачка) сè уште не ја ратификувале Истанбулската конвенција, а имплементацијата на Директивата сè уште е во тек.
За жените кои се соочуваат со насилство, пристапот до услугите за поддршка е од клучно значење, но новите европски податоци за насилството покажуваат дека засолништата се многу помалку од нивоата препорачани во Истанбулската конвенција, при што само седум земји-членки го исполнуваат минималниот услов од еден кревет на 10.000 жители, а само седум земји-членки обезбедуваат доволно советувалишта за жени, далеку под препорачаниот број од еден центар на 50 жени.
Ова истражување исто така открива дека земјите со пониски резултати во областа на родовата еднаквост имаат тенденција да имаат повисоки нивоа на социјална прифатливост на насилството врз жените. Ова сугерира дека напредокот во еднаквоста и напорите за борба против насилството врз жените мора да одат рака под рака.
„Како известувач на Европскиот парламент за новата европска стратегија за родова еднаквост, верувам дека е клучно да се осигура дека борбата против насилството врз жените останува главен приоритет за ЕУ и за сите нејзини земји-членки. Првиот чекор во ова е подигање на свеста за проблемот со насилството и менување на воспоставените родови стереотипи кои често го намалуваат значењето и длабочината на овој проблем. Насилството врз жените има свои корени во контролата, доминацијата и нееднаквостите. Иако ЕУ презеде силни правни чекори, борбата за вистински напредок бара итна акција од националните законодавци, граѓанското општество и јавноста. Верувам дека нема вистинска волја за соочување со овој проблем на владино ниво во Хрватска, ниту во хрватското општество. Сè уште нема критична маса која вистински би се спротивставила на патријархатот. Едно е да се носат закони, а друго е да се спроведе се што велат во пракса и да се обезбедат соодветни ресурси за таа цел. Но борбата не престанува и тоа е една од причините поради која утре ќе се приклучам на Ноќниот марш во Загреб и ги повикувам сите граѓани да го сторат истото“, заклучи Вешлига.
