Наследните болести често се поврзуваат со мајката, но генетиката на таткото игра подеднакво важна улога. Науката покажува дека одредени болести почесто доаѓаат од страната на таткото. Подолу, дознаваме кои болести децата можат да ги наследат од својот татко – и како да реагираат навреме.
Срцеви заболувања
Мажите имаат поголем ризик од кардиоваскуларни заболувања, а генетските фактори често се пренесуваат од татко на син или ќерка. Ако вашиот татко имал срцев удар, ангина пекторис или висок крвен притисок пред 55-годишна возраст – вашиот ризик е двојно поголем.
✅ На што да обрнете внимание: Отежнато дишење, болка во градите, покачен холестерол.
Рак на простата
Ракот на простата има силна генетска компонента. Ако таткото ја има или ја имал болеста, ризикот за синовите е значително поголем – особено ако ракот се појавил пред 65-годишна возраст.
✅ Превенција: Редовни PSA тестови веќе по 45-годишна возраст, особено ако има семејна историја.
Автозомно доминантни болести
Некои болести се пренесуваат ако е наследен само еден мутиран ген – и тука таткото игра клучна улога. Примери се Хантингтонова болест, некои форми на епилепсија, па дури и неврофиброматоза.
✅ Предупредувачки знаци: Невролошки симптоми, тикови, губење на мускулната контрола, промени на кожата.
Болести што ги наследуваме од нашиот татко
Машка ќелавост
Андрогенетската алопеција (ќелавост) е доминантно наследена од таткото. Кај мажите, таа започнува веќе во раните дваесетти години, а гените од татковата страна често одредуваат кога и колку коса ќе се изгуби.
✅ Набљудувања: Повлекување на линијата на косата, истенчување на скалпот.2 јуни.
Нарушувања на видот – глауком и далтонизам
Генетските фактори кај татковците можат да влијаат на развојот на глауком (зголемен очен притисок) и далтонизам (неможност за разликување бои), особено кај машките деца.
✅ Симптоми: Заматен вид, болка во очите, проблеми со перцепцијата на боите.
Нарушувања на аутистичниот спектар и ADHD
Иако не се исклучиво „машки“ болести, истражувањата покажуваат дека гените на татковците, особено постарите татковци, може да носат поголема веројатност за мутации што го зголемуваат ризикот од аутизам и нарушување на вниманието.
✅ Рани предупредувачки знаци кај децата: Тешкотии во говорот, избегнување на контакт со очите, импулсивност.
Хемофилија и други генетски мутации на X хромозомот
Татковците не го пренесуваат X хромозомот на своите синови (тие им даваат Y), но го пренесуваат X хромозомот на своите ќерки. Ако таткото носи мутација на X хромозомот (на пр. за хемофилија), сите негови ќерки ќе бидат носители на таа мутација.
✅ Значајност: Иако ќерките можеби немаат симптоми, тие можат да ги пренесат.
