Скандал за прислушување ја потресе македонската политичка сцена
Премиерот Мицкоски тврди за масовни злоупотреби, поранешниот директор на АНБ одлучно негира и бара јавна одговорност!
Македонската политичка сцена се наоѓа во центарот на нов контроверзен скандал откако премиерот Христијан Мицкоски јавно обвини за нелегално прислушување и масовна злоупотреба на безбедносниот систем во изминатите години. Обвинувањата, изнесени за време на тематски состанок за Партнерство за отворена власт во Владата, предизвикаа остра реакција од поранешниот директор на Агенцијата за национална безбедност (АНБ), Виктор Димовски.
Спротивставени тврдења за период од критично значење
Во срцето на контроверзата се наоѓа периодот од 2019 до 2024 година, кога според премиерот Мицкоски се случувале масовни злоупотреби на системот за прислушување. Овој период е особено деликатен бидејќи опфаќа време кога сегашниот премиер беше лидер на опозицијата, што ги прави обвинувањата уште посериозни од аспект на политичките импликации.
Димовски, кој ја водеше АНБ во дел од спорниот период, категорички ги негира обвинувањата. Според неговите изјави, Мицкоски како лидер на опозициската партија во периодот 2019-2022 година “не бил предмет на посебен оперативен интерес на Агенцијата, ниту таргет кон кого биле применувани било какви оперативно-технички мерки.”
Барања за транспарентност и декласификација
Поранешниот директор на АНБ не се задоволува само со негирање, туку упати конкретно барање до актуелното раководство на Агенцијата за целосна транспарентност. Димовски побара веднашна декласификација на сите документи поврзани со наводните злоупотреби, особено оние што се однесуваат на прислушување на тогашниот лидер на опозицијата.
“Македонската јавност има право да знае кој тоа предлагал, барал, одобрувал и кој ги извршувал наводните прислушувања“, истакна Димовски, додавајќи дека не треба да има “криење со изговори од типот класифицирани информации.”
Редовни процедури или политички мотивирани дејства?
Димовски признава дека во наведениот период, согласно законските надлежности, во АНБ имало постапка за преиспитување на безбедносните сертификати, вклучително и за еден тогашен и сегашен пратеник поради оддавање класифицирана информација. За ова прашање била поднесена кривична пријава до обвинителството, што укажува на тоа дека некакви безбедносни процедури се спроведувале, но според Димовски, тие биле во рамките на редовните законски надлежности.
Медиумски извештаи и јавни шпекулации
Дополнителна димензија на скандалот се медиумските извештаи кои наводно содржат конкретни имиња на лица што биле таргет на Агенцијата, вклучувајќи и податоци за идентитетот на вработени и тајни соработници. Овие информации, ако се точни, претставуваат сериозно прашање за безбедноста на државата и оперативната способност на АНБ.
Политички контекст и временска рамка
Особено интригантен е моментот на кој се појавуваат овие обвинувања – пред локалните избори кога јавноста е фокусирана на различни политички теми. Ова отвора прашања за тоа дали скандалот се користи како инструмент за пренасочување на јавната атенција од други важни прашања, или се работи за легитимни безбедносни загрижувања кои мораат да бидат адресирани.
Импликации за иднината
Овој скандал има потенцијал да остави долготрајни последици врз македонската политичка сцена и довербата на јавноста во безбедносните институции. Барањата за транспарентност и декласификација на документите ќе бидат клучен тест за тоа колку сериозно властите ќе го третираат ова прашање.
Независно од исходот, овој случај повторно ги актуелизира прашањата за надзорот над безбедносните служби, границите на нивните надлежности и потребата од транспарентност во нивната работа. Македонската јавност заслужува јасни одговори за тоа што се случувало во изминатите години и дали безбедносниот систем бил злоупотребуван за политички цели.
Избегнувањето на транспарентноста – клучното прашање
Најинтригантниот аспект на целата афера е фактот што поранешниот директор на АНБ јавно го повикува сегашниот директор на АНБ и премиерот Мицкоски да ја симнат класификацијата на информацијата за која тврдат, и јавно пред македонската јавност да излезат со конкретни податоци. Димовски отворено предизвикува: “Македонската јавност има право да знае кој тоа предлагал, барал, одобрувал и кој ги извршувал наводните прислушувања.”
Логиката е едноставна – ако навистина постојат докази за масовни злоупотреби, зошто тие не се презентираат јавно? Ако постојат конкретни документи кои ги потврдуваат обвинувањата на премиерот, што спречува декласификација на истите, особено кога самиот поранешен директор на тоа инсистира?
Молчењето и избегнувањето на актуелниот директор на АНБ на ова јавно предизвикување отвора сериозни прашања. Дали причината за ова избегнување е тоа што едноставно не постојат докази за наводните масовни злоупотреби? Дали обвинувањата се базираат на шпекулации наместо на факти? Или пак постојат други причини за кои јавноста не знае?
Во демократско општество, кога се прават такви сериозни обвинувања против претходната власт, јавноста има право да види конкретни докази. Ако тие докази постојат, нивната декласификација и презентирање би го решило спорот еднаш засекогаш. Ако не постојат, тогаш обвинувањата стануваат прашање на политичка злоупотреба на безбедносните теми.
——————————————————————————————————————————–
Следните недели ќе бидат клучни за тоа како ќе се развие оваа ситуација и дали ќе дојде до вистинска транспарентност или скандалот ќе остане во сферата на политичките обвинувања ,манипулации и негирања. Кључното прашање што се поставува не е само дали оваа контроверза претставува легитимна загриженост за злоупотреба на власта или стратешки политички потег, туку зошто власта избегнува да ги презентира доказите кои тврди дека ги поседува.
Избегнувањето на јавната презентација на доказите, и покрај јавниот повик од поранешниот директор на АНБ за декласификација, ја прави целата ситуација уште посомнителна. Македонските граѓани имаат право на јасни одговори и целосна транспарентност во работата на безбедносните служби, независно од политичките последици. Но најважно од сé – ако обвинувањата се вистинити, доказите мораат да бидат презентирани. Ако не се, тогаш јавноста има право да знае дека се злоупотребуваат безбедносните теми за политички цели.
Сашо Денесовски
