Изјавата на европратеникот Андреј Ковачев за 180.000 бугарски пасоши во Северна Македонија е класичен пример на политичка инструментализација на административни податоци. Ковачев прави фундаментална грешка – или намерно манипулира – кога пасошот го изедначува со национален идентитет и припадност кон бугарската заедница.
Економски пасоши, не идеолошка определба
Реалноста е далеку од Ковачевата интерпретација. Огромното мнозинство од овие „180.000 граѓани со бугарски пасоши” го стекнале документот исклучително од прагматични причини:
- Пристап до европскиот пазар на труд
- Олеснето патување низ ЕУ
- Работни дозволи без виза
- Студиски можности
Ова не се „благонадежни Бугари”, туку граѓани кои нашле легален административен мехaнизам за надминување на бирократските пречки што ги создава македонското државјанство надвор од ЕУ. Пасошот е алатка, не декларација за национална припадност.
Селективна меморија и двојни стандарди
Особено проблематична е селективноста на Ковачевата аргументација. Додека се бара признавање на бугарската заедница во Северна Македонија, Бугарија системски го негира постоењето на македонската заедница на својата територија. Оваа асиметрија во пристапот открива дека не станува збор за принципиелна борба за права на малцинства, туку за политички инструмент во поширокиот спор за идентитет и историја.
Игнорирање на сопствените малцински прашања
Ковачев избирливо заборава дека самата Бугарија има нерешени прашања со признавање на сопствените малцинства. Турската заедница, македонската популација, Ромските Бугари – сите се соочуваат со различни степени на непризнавање или асимилациски притисоци. Затоа барањето за „легитимирање на бугарската заедница” во Северна Македонија звучи лицемерно.
Политичка тактика под маска на малцински права
Овој тип на реторика, во суштина, не се однесува на права на малцинства, туку на политички притисок врз Северна Македонија. Законот за бугарско државјанство и неговото либерално толкување служеле како инструмент за создавање на статистички податоци што потоа се злоупотребуваат за политички цели.
Ковачев треба да осознае дека административните документи не ја дефинираат националната свест. Пасошот е хартија, не душа. Обидот да се прават далекусежни политички заклучоци врз основа на бројот на издадени пасоши е или наивност или свесна манипулација. Вистинското прашање не е колку пасоши се издадени, туку зошто граѓаните на Северна Македонија се принудени да бараат алтернативни патишта за остварување на основни права на мобилност и работа во Европа.
Сашо ДЕНЕСОВСКИ
