Деменцијата е прогресивна болест која ги погодува милиони луѓе ширум светот, а бројот на заболени се проценува дека ќе се зголеми тројно до 2050 година. Додека благата заборавеност е дел од нормалното стареење, експертите предупредуваат на пет суптилни симптоми кои можат да бидат рани предупредувачки знаци на деменција – и честопати остануваат незабележани.
Што е деменција?
Деменцијата е општ термин за губење на когнитивните способности, вклучувајќи меморија, јазик, расудување и однесување. Најчестите форми се Алцхајмеровата болест и васкуларната деменција. Иако нема лек, раното препознавање на симптомите овозможува навремено лекување, забавување на прогресијата на болеста и подобра подготовка на семејството и пријателите.
1. Постојани тешкотии при наоѓање зборови
Повременото заборавање на зборови е нормално, но луѓето со рани знаци на деменција често имаат проблеми со говорот.
Наместо да кажат „часовник“, тие може да кажат „рачен часовник“ или да користат општи изрази како „тој таму“. Честите паузи во говорот и фрустрацијата поради губењето зборови може да бидат првиот знак на когнитивен пад.
2. Оставање предмети на необични места
Заборавањето каде сте ги оставиле клучевите е едно – но паричникот во фрижидерот или далечинскиот управувач во кујнската фиока не се безопасни.
Луѓето со деменција честопати не можат да се вратат назад за да пронајдат изгубени предмети, па затоа често ги обвинуваат другите за кражба.
3. Повлекување од социјални активности
Ако некое лице почне да избегнува повици, семејни вечери или омилени хобија, тоа може да биде затоа што се чувствува непријатно во врска со своето ментално здравје.
Повлекувањето не е знак на губење на интерес, туку често е стратегија за сокривање на проблеми со меморијата, ориентацијата или изразувањето.
4. Промени во финансиското управување
Заборавањето да се платат сметки, правењето нелогични купувања или наивноста кон измамниците може да укажува на пад на способноста за донесување одлуки.
Финансиското однесување е често еден од првите аспекти од секојдневниот живот што е засегнат од деменцијата.
5. Промени во расположението и личноста
Лицето може да стане раздразливо, сомничаво, депресивно или претерано вознемирено, иако претходно не покажувало такви особини.
Овие промени лесно се припишуваат на стрес или возраст, но ако продолжат и се влошат, тие можат да бидат ран сигнал за когнитивно оштетување.
Зошто е важно да се реагира на време?
Раната дијагноза на деменција овозможува:
Подобро планирање и прилагодување на животот
Забавување на напредокот на болеста
Психолошка и практична подготовка на семејството
Доколку вие или некој околу вас ги покаже овие симптоми, не чекајте. Контактирајте експерт – бидејќи колку порано ги препознаеме знаците, толку повеќе можеме да направиме за да го зачуваме квалитетот на животот.
