Во светот постојат голем број на агенси кои предизвикуваат болести кои можат сериозно да го загрозат мозокот. Тие не се кријат само на егзотични места, туку и во нашата земја, како и во многу други европски земји.
За 34-годишната пациентка која дошла на одделот за итни случаи со силна болка во главата и вратот, д-р Сузане Дикхоф-Шен од неврологија на клиниката LMU во Минхен. Се чувствувала исцрпено, а температурата достигнала 39,4 °C. Пред три недели планинарела во Австрија.
За време на физичкиот преглед, забележан е благ менингеален синдром, а анализата на цереброспиналната течност покажала значително зголемен број на клетки (102/µl). Медицинскиот тим брзо се посомневал на акутна инфекција со вирусот FSME, што било потврдено со наоѓање на позитивни IgM и IgG антитела во серумот и цереброспиналната течност.
Вирусот FSME (менингоенцефалитис предизвикан од крлеж) е присутен во Централна и Источна Европа. Инфекцијата има стапка на смртност од 1%. Во 2022 година, во Германија се регистрирани 554 заболувања. По фаза слична на грип, следат симптоми на воспаление на менингите, мозокот или ‘рбетниот мозок – нарушување на свеста, парализа на кранијалните нерви или атаксија. Бидејќи не постои специфична терапија за многу вирусни агенси, вакцинацијата е од клучно значење во областите со висок ризик, нагласи д-р Дикхоф-Шен.
Морбилите повторно во пораст
Морбилите повторно се шират во Германија. Бројот на случаи се зголеми од 15 во 2022 година на 360 во 2024 година (завршувајќи до септември). Компликациите вклучуваат постинфективен енцефалитис и субакутен склерозирачки паненцефалитис. Истото правило важи и овде: користете вакцинација, бидејќи нема целен третман.
Западнонилска треска – без терапија и вакцина
Вирусот Западнонил, по потекло од тропските предели, сега е присутен во медитеранските земји, особено во Италија. Во 80% од случаите, болеста се одвива без симптоми. Кај 1%, централниот нервен систем е зафатен – менингитис или енцефалитис – со стапка на смртност од 5 до 10%.
Sandfliegenfieber – присутен и на Балканот
Sandfliegenfieber (песоклива треска) е редок во Германија – два случаи се пријавени во 2022 година. Вирусот е широко распространет во медитеранските земји, особено во Тоскана и на Балканот. Симптомите вклучуваат треска, главоболка и болки во мускулите. Кај таканаречените тоскански варијанти, менингитис или енцефалитис се можни, но со добра прогноза. Третманот е симптоматски.
Бруцелоза – ризик во Турција, Италија, БиХ и Данска
Бруцелозата може да се стекне првенствено во Турција, Италија, Босна и Данска. Во 90% од случаите, болеста се одвива без изразени симптоми. Во спротивно, може да се манифестира со главоболка, треска, гадење и замор. Ако премине во хронична фаза, може да ги зафати коските, црниот дроб, срцето или менингите. Морталитетот е 2%. Се третира со комбинација од рифампицин и доксициклин во период од шест до дванаесет недели.
Менингококни инфекции: брзо прогресивна, висока смртност
Во Германија, инциденцата на менингококни инфекции на ЦНС е 0,4/100.000 жители, при што доминира сојот Б со 61%. Во 2022 година, регистрирани се 141 случаи, од кои осум се увезени од други европски земји, а 13 лица починале. Менингококниот менингитис има стапка на смртност од 1%, додека сепсата со синдром Вотерхаус-Фридрихсен има стапка на смртност од 33%. Третман: цефтриаксон; за постекспозициска профилакса: цефтриаксон, рифампицин, ципрофлоксацин.
Пневмококни инфекции: зголемена отпорност
Пневмококните инфекции на ЦНС имаат инциденца помеѓу 0,4 и 20/100.000 жители. Тие исто така можат да се прошират во мозокот. Терапијата е дополнително комплицирана од растечката отпорност на антибиотици.
За амбулантски стекнат менингитис кај имунокомпетентни лица, се препорачуваат цефалоспорини од трета генерација плус ампицилин. Во случај на неврохирургија, траума на главата, инфекција на шант или имуносупресија, се препорачува комбинација од ванкомицин со меропенем или цефтазидим.
Во земјите со висока стапка на отпорност на цефалоспорини – на пр. Франција, Шпанија, Австралија или Јужна Африка – се препорачува почетна комбинација од цефтриаксон и ампицилин со ванкомицин или рифампицин.
Брзата дијагноза спасува живот
Проф. д-р Ута Мејдинг-Ламаде од Клиниката за неврологија во болницата Нордвест во Франкфурт особено ја нагласи опасноста од акутен бактериски менингитис. Доколку се сомнева на оваа дијагноза, не треба да се губи време: веднаш треба да се изврши лумбална пункција и да се започне со емпириска терапија со цефтриаксон, ампицилин и дексаметазон.
Единствен исклучок: ако има акутни напади или потешки нарушувања на свеста, потребно е да се изврши сликовна дијагностика (КТ/МРИ) пред пункцијата.
