Ситуацијата на улица Кеј Македонија во Охрид претставува микрокосмос на поширокиот проблем со кој се соочуваат македонските градови – неконтролираната узурпација на јавниот простор и селективното спроведување на законите. Она што се случува на најатрактивната локација во градот, крај самото Охридско Езеро, е директен одраз на институционалната непостојност и корупцијата што ја разјадува локалната власт.
Системско попуштање на институциите
Фактот дека инспекторските служби “се при очи слепи и пред гласот на народот глуви” не е случајност, туку резултат на длабоко вкоренети практики на толерирање на незаконитоста. Кога столбови за проширување на градби се поставуваат на пешачки патеки, кога тревниците се претвораат во приватни паркинзи на Кеј Македонија , а надлежните институции молчат – тогаш станува јасно дека правната држава постои само на хартија.
Посебно тревожен е примерот со поранешниот рибен ресторан кој е “дограден на диво и надграден до бескрај”. Трансформацијата од автентичен охридски објект во “кич без никаков вкус” не е само естетска катастрофа, туку и симбол на тоа како политичките врски можат да ги надминат сите урбанистички и културни норми. Фактот дека сопственикот бил советник во Советот на општина Охрид зборува за себе – моќта и политичките врски се тие што определуваат што може, а што не може да се прави во градот.
Загубата на автентичноста
Охрид, како град под заштита на УНЕСКО, има обврска да ја зачува својата автентичност. Секоја измена на градската физиономија, особено во централното подрачје, треба да помине низ строги процедури на одобрување. Меѓутоа, реалноста покажува дека овие процедури се заобиколуваат или едноставно се игнорираат кога се работи за луѓе со соодветни врски.
Селективна правда
Најпроблематичен аспект од целата ситуација е селективноста во спроведувањето на законите. Додека обичните граѓани се соочуваат со строги санкции за најмали прекршоци, оние со политички врски можат безбедно да ги кршат најосновните урбанистички норми. Ова создава чувство на несправедливост и цинизам кај граѓаните, кои гледаат како нивниот град се уништува пред нивните очи.
Владата мора итно да интервенира!
Ова не е локален проблем – ова е национална срамота! Додека Владата на Република Северна Македонија се фали со туристичките бројки и промоција на Охрид како светска дестинација (ноторна лага), градот се систематски уништува под нејзиниот нос. Каде е Министерството за култура кога се девастира објект под заштита на УНЕСКО? Каде е Министерството за животна средина кога се бетонира крајбрежјето на Охридското Езеро?
Апел за итна државна интервенција:
– Владата мора веднаш да формира мешовита инспекторска комисија која ќе ги отстрани сите незаконски објекти
– Министерот за локална самоуправа мора да изврши контрола
– Сите политичари вклучени во овие афери мора да бидат суспендирани и процесуирани
– Јавното обвинителство мора да поведе кривични постапки за злоупотреба на службена положба,посебно спрема испекциските служби,надлените во МВР за непостапување.
Последна опомена пред катастрофата
Охрид е на работ од да го загуби статусот на светско наследство заради ваквата безобразност. Кога УНЕСКО ќе го избрише Охрид од листата, кој ќе биде одговорен? Премиерот? Министрите? Или ќе се обвини “претходната власт”?
Граѓаните на Охрид не заслужуваат да гледаат како нивниот град се претвора во приватна сопственост на политичката елита. Ова е кријумчарење на јавниот простор под погледот на немоќните институции. Ако Владата не реагира веднаш – таа е директно соучесничка во уништувањето на најубавиот македонски град.
Време е за револт! Време е да се рече ДОСТА на политичката урбана мафија која го третира Охрид како своја приватна парцела. Македонија заслужува подобро, Охрид заслужува подобро, а граѓаните заслужуваат влада која ги штити нивните интереси, а не интересите на моќниците!
Сашо Денесовски
