Охрид се задушува од сопствениот успех. Градот кој привлекува милиони туристи годишно се соочува со сообраќаен колапс кој ја загрозува не само туристичката привлекливост, туку и квалитетот на живот на локалното население. Времето е за храбри одлуки и иновативни решенија кои ќе го трансформираат начинот на кој се движиме низ овој древен град.
Кризата што ја игнорираме
Летните месеци во Охрид се претвораат во кошмар за возачите и пешаците. Тесните улици на стариот дел се задушуваат од автомобили, паркинзите се преполнети, а воздухот е загаден од издувните гасови. Туристите кои доаѓаат да ја доживеат магијата на Охрид наместо тоа се соочуваат со сообраќајни гужви и стрес.
Проблемот не е само естетски – тој е економски и еколошки. Секој час изгубен во сообраќајна гужва е изгубена можност за туристите да ги посетат локалните ресторани, музеи и сувенирници. Секој автомобил кој талка во потрага по паркинг место е дополнително загадување на воздухот кој го дишат и жителите и посетителите.
Визија за стариот дел: Зона без автомобили
Најсмелото и најпотребно решение е целосната пешачка зона во стариот дел на Охрид. Ова не е радикална идеја – европските градови како Прага, Дубровник и Венеција веќе покажаа дека ваквиот пристап донесува огромни придобивки.
Предности на пешачката зона:
- Драстично подобрување на туристичкото искуство
- Намалување на загадувањето на воздухот
- Зголемување на безбедноста за пешаците
- Создавање простор за кафулиња, улични изведувачи и културни настани
- Подобра заштита на историските споменици
Алтернативен превоз за стариот дел:
- Електрични мали автобуси или “туристички возчиња” кои би циркулирале на секои 10-15 минути
- Електрични велосипеди за изнајмување на клучни точки
- Воден такси за поврзување со различни делови на крајбрежјето
Транвајската линија Охрид-Пештани: Амбициозен проект со огромен потенцијал
Идејата за транвајска линија која ќе ги поврзува Охрид и Пештани на прв поглед изгледа амбициозно, но анализата покажува дека може да биде исклучително исплатлива инвестиција.
Економска оправданост:
- Растојанието од 9 километри е идеално за транвајска линија
- Во летните месеци овој правец го користат илјадници туристи дневно
- Намалување на потребата за изградба на нови патишта и паркинзи
- Создавање на нови работни места
- Зголемување на вредноста на недвижнините по трасата
Еколошки придобивки:
- Драстично намалување на издувните гасови
- Намалување на бучавата
- Заштита на природната средина околу Охридското Езеро
- Промоција на одржлив туризам
Туристички потенцијал:
- Патувањето со транвај само по себе може да стане туристичка атракција
- Панорамски погледи на езерото од транвајот
- Лесен пристап до туристичките места спрема Пештани
- Интеграција со други туристички активности
Финансирање и имплементација
Можни извори на финансирање:
- ЕУ фондови за одржлив развој и зелена инфраструктура
- Партнерство со приватниот сектор
- Кредити од меѓународни развојни банки
- Дел од туристичките такси
Фазна имплементација:
- Фаза 1: Воспоставување на пешачка зона во стариот дел со алтернативен превоз
- Фаза 2: Изградба на транвајската линија Охрид-Пештани
- Фаза 3: Проширување на системот кон други туристички дестинации
Политичка волја и граѓанска поддршка
Најголемата пречка не се финансиите, туку политичката волја. Ваквите проекти бараат визионерско лидерство и готовност за преземање на ризици. Локалните власти мора да излезат од зоната на комфор и да размислуваат долгорочно.
Граѓаните и бизнис заедницата мора да бидат дел од процесот на донесување одлуки. Транспарентноста и јавните консултации се клучни за успехот на ваквите проекти.
Охрид како модел за другите
Охрид има шанса да стане модел за другите туристички градови во регионот. Со смели реформи во транспортот, градот може да ја зачува својата автентичност, да го подобри туристичкото искуство и да создаде поодржлива иднина.
Времето за половични мерки помина. Охрид заслужува транспортна стратегија која е достојна за неговиот статус на светско наследство. Транвајската линија до Пештани и пешачката зона во стариот дел не се луксуз – тие се неопходност за иднината на градот.
Прашањето не е дали можеме да си го дозволиме ваквиот проект, туку дали можеме да си дозволиме да не го реализираме.
Сашо Денесовски
