Трагедијата во дискотеката „Пулс” во Кочани го отвори Пандорината кутија на институционални пропусти и системски слабости кои долги години тлеат во државниот апарат. Овој случај не е само приказна за еден несреќен настан, туку е симптом на подлабока општествена патологија која се манифестира низ целокупниот државен систем.
Како е можно еден угостителски објект да функционира години наназад без соодветна дозвола и лиценца? Прашањето е едноставно, но одговорот разоткрива сложена мрежа на институционални пропусти, можна корупција и недостаток на одговорност.
Полицијата, која треба да биде првата линија на одбрана на јавниот ред и мир, како да живее во паралелна реалност кога тврди дека „не знаела” за статусот на објектот. Ова тврдење станува уште понеприфатливо кога се знае дека полициски службеници биле присутни на лице место истата вечер кога се случил инцидентот. Дали е можно да вршат контрола во објект за кој „не знаеле” дека работи нелегално?
Проблемот не застанува само кај полицијата. Што правел пазарниот инспекторат сите овие години? Каде биле даночните инспектори? Како е можно целокупниот инспекциски апарат да потфрли во својата основна функција – да обезбеди дека објектите кои работат со граѓаните ги исполнуваат сите законски барања за безбедност и редовно работење?
Институционалната амнезија што се јавува по секој ваков случај е дел од истиот образец на избегнување одговорност. Наместо да се утврди јасна одговорност за потфрлувањето на сите нивоа, се случува колективно префрлање на вината, често кон неколку „жртвени јариња” кои се најниско во хиерархијата.
Паралелно со потрагата по виновници, се отвора и позловолното прашање – кој е заштитен во целата приказна? Дали се работи за поединци со политичка или економска моќ кои се недопирливи за законот? Овие прашања неизбежно го насочуваат вниманието кон можната корупција и нетранспарентните релации меѓу бизнис-круговите и државните институции.
Случајот „Пулс” не е изолиран инцидент, туку огледало на системски проблем. Тоа е приказна за државен апарат кој со текот на годините постепено се претворил во инструмент за заштита на поединечни интереси наместо да служи на јавното добро. Ова е приказна за институции кои формално постојат, но суштински не функционираат, за систем кој е корумпиран не само финансиски туку и морално.
За да се превенираат вакви случаи во иднина, потребно е коренито преиспитување и реформа на целокупниот систем на контрола и надзор. Потребни се институции кои ќе бидат вистински независни и ќе можат да делуваат без политички притисок или влијание од центрите на моќ. Потребни се јасни механизми за одговорност, каде секој пропуст ќе има конкретни последици.
Но, најважно од сè, потребна е промена во општествената свест и култура. Додека граѓаните го прифаќаат или толерираат системот кој функционира во интерес на привилегирани поединци, а не во интерес на општото добро, вакви случаи ќе продолжат да се случуваат.
Случајот „Пулс” треба да биде повеќе од само уште една трагедија која ќе биде заборавена со следниот медиумски циклус. Тој треба да биде катализатор за системска промена каде никој нема да биде над законот, а институциите ќе функционираат за да ги заштитат граѓаните, а не интересите на моќните.
