Здруженијата на пациенти собрани околу проектот „Гласај за живот“ ја осудуваат Одлуката за суспендирање на спроведувањето на одлуката за кофинансирање на обезбедените здравствени услуги и набавка на лекови, донесена на 7 октомври 2025 година од Институтот за здравствено осигурување и реосигурување на Федерацијата Босна и Херцеговина.
„Оваа одлука, со која се запира финансирањето на терапиите и лекувањето од Фондот за солидарност, директно ги загрозува животите на пациентите и покажува неприфатлива небрежност, неодговорност и целосен недостаток на соодветно финансиско планирање од страна на институциите кои треба да го заштитат јавното здравје“, се наведува во соопштението.
Како што истакнуваат овие здруженија во соопштението за медиумите, според член 2 од гореспоменатата одлука, финансирањето е суспендирано „додека не се обезбедат доволно финансиски средства“.
„Сепак, клучното прашање е како е можно Владата на Федерацијата и Институтот да не ги планираат средствата во согласност со реалните и познатите податоци за континуирано зголемување на бројот на пациенти и пациенти на листи на чекање со години? Ова не е ненадејна ситуација, туку резултат на долгогодишно непланирано и неодговорно управување со Фондот за солидарност, чии последици сега ги сносат пациентите“, изјавија тие, додавајќи:
„Одлуката особено ги погодува луѓето кои веќе примаат терапии финансирани од Фондот за солидарност, пациентите кои страдаат од малигни, ретки и хронични заболувања, децата кои се на онколошки третман, пациентите кои се на дијализа, како и пациентите кои страдаат од хемофилија и хепатитис Ц. Прекинувањето на снабдувањето со лекови или одложувањето на надоместоците за овие групи не е само административен превид, туку е чин на нечовечност и сериозно кршење на фундаменталното право на лекување.“
Особено е загрижувачки што истата одлука веќе беше суспендирана во февруари 2025 година, под истото образложение. Наместо да се најде системско решение и да се обезбеди долгорочна стабилност на Фондот за солидарност, институциите продолжија со практиката на краткорочни и панични потези – сè додека финансирањето повторно не пропадна. Овој модел на однесување јасно ја покажува неможноста за планирање и недостатокот на одговорност во управувањето со средствата за јавно здравје.
„Исто така, потсетуваме дека законски задолжителната ревизија на Листата на лекови на Федералниот фонд за солидарност не е спроведена веќе шест години. Додека пациентите во соседните земји имаат пристап до современи терапии, граѓаните на Федерацијата БиХ денес се соочуваат со апсурдноста да им се одземат уште постари лекови – единствените достапни третмани за многу болести. Таквата ситуација не е само медицински неодржлива, туку и морално неприфатлива и социјално срамна“, се наведува во него.
Здруженијата на пациенти бараат одлуката за суспендирање на кофинансирањето веднаш да се поништи и без одлагање да се обезбедат средства за продолжување на финансирањето на терапиите од Фондот за солидарност, ревизија на Листата на лекови, која не е променета повеќе од шест години, да се обезбеди континуитет на надоместоците и третманот за сите пациенти кои веќе се вклучени во терапиите и да се воспостави транспарентен и предвидлив систем за донесување одлуки, во кој ќе се почитува гласот на пациентите и мислењето на стручната јавност.
„Пациентите во Федерацијата БиХ не се и не смеат да бидат колатерална штета на лошото управување и институционалниот молк. Здруженијата собрани околу проектот „Гласај за живот“ бараат итна акција од Владата на Федерацијата БиХ и Сојузното министерство за здравство, во согласност со нивната уставна обврска да обезбедат право на здравствена заштита и достоинствен живот за секој граѓанин“, истакнуваат тие во соопштение за медиумите.
