Волфганг Петриш, поранешен пратеник на Европската унија за Косово и поранешен висок претставник за Босна и Херцеговина, зборуваше за N1 за ситуацијата во Косово, која повторно ескалира, но и за настаните во Босна и Херцеговина. Тој рече дека нема да има нови конфликти во овие области, но дека е можно да се случат терористички напади.
Во неделата се слушнаа истрели на подрачјето на Косово откако патиштата беа блокирани на неколку различни локации на северот на Митровица во правец на двата гранични премини Јариње и Брњак, кои беа затворени за сообраќај.
Имено, тензиите беа поттикнати со одлуката на Приштина да воведе забрана за влез на граѓани со српски документи за идентификација на 1 август на полноќ и наместо нив да им издаде тримесечен „влез-излезен документ“ и да ги замени издадените регистарски таблички. во Србија за градовите во Косово со косовски таблички.ознаки.
Оваа одлука беше одложена за еден месец, а дополнително загрижуваат заладените односи меѓу претседателот на Србија, Александар Вучиќ и премиерот на Албанија, Албин Курти, што го отежнува постигнувањето успешен договор.
Зборувајќи за ситуацијата во Косово, Петриш тврди дека тоа е еден од оние инциденти што се случуваат со години.
„И тоа е показател за неколку проблеми кои се меѓусебно поврзани. Не сакам да ги посочувам виновниците. Се работи за тоа дека целиот процес на дијалог не функционира. Не видовме никаков напредок во тој дијалог, но со месеци ништо не е иницирано или променето“, рече Петриш.
„Проблемот е недостатокот на дијалог“
Тој смета дека е можен договор.
„Сакав да споменам уште едно прашање поврзано со војната во Украина, па нервозата кај меѓународната заедница во Вашингтон се зголемува. И тоа е причината што овие два елементи, војната во Украина и недостатокот на дијалог, доведоа до оваа ситуација да се случи на Косово“, додаде тој.
Тој нагласи дека „во оваа игра има две многу различни личности“.
„Претседателот на Албанија (Бајрам Бегај) во текот на годината воспостави добри односи со претседателот на Србија, Александар Вучиќ, што не е случај со премиерот на Албанија, Албин Курти. Начинот на кој јас го гледам овој процес на дијалог е дека прво е неопходно да се воспостави меѓусебна доверба и почит. Мислам дека има голема почит и политичко влијание од двете страни“, вели Петриш.
Доколку не се постигне договор, Петриш наведува дека тензиите може повторно да се зголемат.
„Може да се случи повторно. Сметам дека сега Мирослав Лајчак со поддршка на Жозеп Борел треба да вложи дополнителни напори за да започне дијалог. Исто така, двете страни треба да разберат дека сега ЕУ е исклучително ангажирана во Украина и дека едноставно не може да дозволи ситуацијата на Балканот да излезе од контрола“, тврди Петриш.
Улогата на САД
Го прашавме Петриш колку, според него, Соединетите Американски Држави се гарант за мирот на Косово?
„Очигледно е дека традиционалните САД одиграа одлучувачка улога во Косово. САД испратија еден од своите најдобри амбасадори, Кристофер Хил, кој многу добро ја познава ситуацијата во Косово, каде што ги водеше преговорите пред неколку години. САД играат многу важна улога и во Приштина и во Белград“, изјави тој.
Петриш смета дека е неопходно да се утврди решение за оваа ситуација.
„Сега треба верно да го следиме патот за спроведување на договорите што се постигнати. Потребно е да се седне заедно со посредништво на Вашингтон и да се утврди што е потребно за да се формира таа асоцијација на општините и да се најде решение за општините на северот на Косово, но Република Српска не може да послужи како пример за тоа. Ниту Брисел, ниту Вашингтон не сакаат нова Република Српска и тоа е, за жал, голем проблем. На Косово треба да ја зајакнеме позицијата на Србите, за малцинствата да добијат повеќе права и да се чувствуваат безбедно. Дека го користат својот јазик и дека им се обезбедени сите права“, нагласи Петриш.
Петриш смета дека поглавјето за новата војна во Косово и Босна и Херцеговина е затворено.
„Она што може да се случи сега се терористички напади, но убеден сум дека НАТО е присутен, имаме ЕУФОР во БиХ. Геополитичката ситуација на Балканот сега е поинаква. Има конфликтни земји кои се опкружени со НАТО и ова е позитивна промена која позитивно влијае на иднината на Босна и Херцеговина и Косово. Потребно е ЕУ да посредува и во БиХ потребно е да се зајакне. Членството во ЕУ е многу важно за Босна и Херцеговина. Видовме дека Украина го доби тоа и ни треба повторена понуда Босна и Херцеговина и другите пет земји од Западен Балкан да влезат во ЕУ. Ова е нешто на што треба да се работи за да не се повторат конфликтите што се случуваат на границата меѓу Косово и Србија“, изјави Петриш.
За Изборниот закон и ЕУ-патот на БиХ
Тој посочи дека е неопходно да се зајакнат силите во Босна и Херцеговина кои иднината на оваа земја ја гледаат во Европа.
„Такви сили постојат и во Република Српска и во Федерацијата Босна и Херцеговина и тоа е нешто што ЕУ треба да го поддржи. Пред неколку месеци дадов предлог да почнат преговори и да се оди чекор по чекор. Оставете ги луѓето да видат дека ако нивната влада работи напорно, тогаш чекор по чекор тие можат да се движат кон ЕУ, можат да добијат повеќе средства и се вклучени во политички и економски е процес во ЕУ. Мислам дека тоа е прагматичен начин да се измери напредокот, а ако го нема, тогаш можеме да го впериме прстот кон оние политичари и влади кои го попречуваат. Се плашам, откако со години ја следев политиката во БиХ, дека ако не дојде нова генерација политичари, да го замени сегашното раководство на сите три етнички групи, и ако овие политики не се променат, БиХ ќе остане последна во долга низа кандидати за влез во ЕУ“, заклучи тој. Петриш.
На крајот се осврна и на Изборниот закон во БиХ, поточно измените што планира да ги наметне високиот претставник Кристијан Шмит доколку политичките партии не се договорат.
Тој нагласи дека е важен Изборниот закон, но дека има и други, многу поважни прашања.
Тој е на мислење дека Шмит нема да успее во тоа доколку нема партнери и дека меѓународната заедница се занимава со детали кои не создаваат добра атмосфера.
