Сликата на рускиот претседател Владимир Путин што беше насликана на зграда на аголот на улицата во Белград е шарена; очите и устата му се покриени со црвено, што е изненадувачка глетка во промосковската земја. Блумберг во нова анализа пишува дека пријателството меѓу Русија и Србија станува се понезгодно.
Слоганот „брат“ е сменет во „војна“. Муралот е создаден како знак на поддршка за рускиот претседател, а сега станува симбол на отпор и протест против војната во време кога Путин дополнително го ескалира конфликтот во Украина.
Србија беше вешта да ги балансира своите геополитички и економски интереси меѓу Истокот и Западот, но војната ги разоткри парадоксите на тој жонглерски чин и покрена прашања во Белград за тоа каде лежат интересите на оваа земја во новиот светски поредок.
Српскиот претседател Александар Вучиќ се спротивстави на воведувањето санкции против Русија, но српската економија зависи од европскиот блок за 60% од нејзината трговија, а целта на српската влада, колку и да е далеку од тоа во моментов, е конечно да влезе во Европската унија.
Во меѓувреме, Србија им се додворуваше на Кина, Саудиска Арабија и Обединетите Арапски Емирати, чиј претседател беше во Белград на 10 октомври за да се сретне со Вучиќ пред да се сретне со Путин во Санкт Петербург. Петербург.
Путин е најпопуларниот светски лидер за Србите
Анкетата спроведена неколку месеци откако Вучиќ беше реизбран со големо мнозинство во април, покажа дека Путин е најпопуларниот светски лидер меѓу Србите, дури и откако Кинескиот Си Џинпинг доби дополнителна поддршка по обезбедувањето вакцина против Ковид-19. Оттогаш, Србија стана прибежиште за илјадници Руси кои бегаат од рускиот режим.
Ставот на земјата, сепак, стана непријатен за некои од потесниот круг на претседателот. Зорана Михајловиќ, вицепремиер на Србија, го обвини Путин дека го довел светот „на работ на трагедијата“.
„Светот се менува, геополитичката ситуација е поинаква и мораме да гледаме во иднината за да го најдеме своето место“, рече Михајловиќ во интервју на 12 октомври откако Русија повторно почна да бомбардира градови низ Украина. Накратко, таа рече дека е време Србија конечно да избере страна и да ја дефинира својата позиција.
Иако Србија се приклучи кон осудата на инвазијата на Путин со гласање во Обединетите нации, таа се уште е во орбитата на Русија.
Руско-српско пријателство
Пријателството меѓу двата источни православни народи датира со векови, пред да се залади за време на советската ера. Сепак, таа беше оживеана за време на распадот на Југославија, а потоа зајакна по интервенцијата на НАТО алијансата во 1999 година, со која заврши војната во Косово.
Србија смета на Москва да ја поддржи во непризнавањето на државноста на Косово, а Путин го користи Косово како доказ за „двојството“ на Западот во однос на неговата војна во Украина.
Русија и продава природен гас на Србија под пазарната цена според продолжениот договор, но Русија сочинува само 6% од надворешната трговија на Србија. ЕУ е убедливо најголем партнер со трговска размена од 30 милијарди долари.
Потоа следуваат инвестиции од Кина и ОАЕ. Трите најголеми извозници од Србија се рударски компании во кинеска сопственост и производител на челик, соопшти Министерството за финансии.
Односите со Русија се испразнети
Еден од најатрактивните проекти во Белград е поддржан од ОАЕ: The Waterfront, водечкиот проект на Вучиќ за луксузни апартмани на Сава. Обединетите Арапски Емирати и Србија, исто така, потпишаа „стратешки сојуз“ во септември, кој опфаќа сè, од договор за екстрадиција до пакт со Фондот за развој на Абу Даби. Емиратите, исто така, се согласија да ѝ позајмат на Србија 1 милијарда долари за помош во сервисирањето на долгот и инвестициите во енергија.
„Односите со Русија се празни. Ќе остане пријателски, но сите важни прашања ќе исчезнат. Политички, социјално, пријателството сè уште постои, но војната го забрза економскиот колапс“, рече Максим Саморуков, регионален аналитичар во фондацијата Карнеги, кој ја напушти Москва во февруари.
Навистина, додека конфликтот повторно го дели светот меѓу Исток и Запад, Белград игра позната улога. За време на комунистичкиот водач Јосип Броз Тито, Југославија славно раскина со Советите и воспостави врски меѓу другите неврзани земји.
Има знаци дека тоа го прави. Меѓународниот монетарен фонд, со кој владата во Белград се обидува да се договори, предвидува дека српската економија годинава ќе порасне за 3,5 отсто. Иако инфлацијата ќе остане над 11% во 2022 година, таа сепак е под европскиот просек.
Некои аспекти на српската геополитика би можеле да бидат од голема корист, изјави Банката на Америка на 11 октомври, а извештајот цитиран како договорот за гас со Русија од една страна и аспирациите за членство во ЕУ од друга.
Кина е клучна
За пензионираниот српски дипломат Зоран Миливојевиќ, единственото нешто што не е на маса во однос на тоа што Србија ќе го разгледа е признавањето на Косово, кое прогласи независност во 2008 година. Сè друго е отворено за дискусија, вклучително и санкции, рече тој.
Миливојевиќ, кој престојуваше во Брисел и Париз и беше амбасадор на Србија во Советот на Европа, наведува дека Кина е клучна бидејќи односите на Србија со таа земја немаат политички врски.
Потсетувањето на лидерот на УЕА беше потврда за геополитичката рамнотежа на Србија, вели тој. „За нас тоа е посебна поддршка, индиректна поддршка на нашите ставови. Тоа е симболично, нешто многу политички важно за нас“.
Предизвик за Вучиќ
Сепак, Србија има мало политичко влијание на Запад, рече Саморуков, а односите со Кина и ОАЕ се базираат исклучиво на финансиски интереси. Предизвикот за Вучиќ е колку долго може да се спротивстави на европскиот притисок да заземе поцврст став кон Русија, додаде тој.
Компромисот може да дојде во форма на согласување со некои санкции или ревидирање на политиката на отворени врати за Русите – 30 дена без визи, иако тоа не би било популарно кај гласачите.
Разговорите со Русите во Белград сугерираат дека тие што бегаат се против Путин. Пјотр Никитин, адвокат и активист од Белград кој помогна да се започне група Руси, Белоруси и Украинци против војната, смета дека затоа не е изненадувачки уништувањето на муралот на Путин во Белград.
Тој е загрижен дека Вучиќ на крајот би можел да го заостри српскиот визен режим и да го претстави како санкции против Русија за да се усогласи со ЕУ, пишува Блумберг, а пренесува Фајненшл пост.
