На пленарната седница во вторник, европратениците ги прифатија новите стандарди за поправеден дигитален пазар и побезбеден дигитален простор за корисниците, содржани во Законот за дигитални услуги и Законот за дигитални пазари, кои ги регулираат интернет платформите.
Според Законот за дигитални услуги, кој беше усвоен на последното гласање со 539 гласа „за“, 54 „за“ и 30 воздржани, онлајн платформите – како што се социјалните мрежи и онлајн пазарите – ќе треба да преземат мерки за заштита на нивните корисници од нелегални содржини и стоки.
„Мораме да се погрижиме да нема негативни последици за малолетниците, за сите деца, луѓето да се охрабруваат да купуваат на нелегален начин. Дигиталната средина треба да биде побезбедна и тоа е она што ќе го воспоставиме. Платформите треба да им дадат на корисниците повеќе информации“, рече известувачот, социјалдемократот Кристел Шалдемозе, за време на дебатата во понеделникот.
Многу големите интернет платформи и услуги ќе подлежат на построги обврски, сразмерни на ризиците што тие ги претставуваат за општеството. Големите технолошки компании ќе мора да работат потранспарентно, да дејствуваат против ширењето на дезинформации, нелегални содржини, да ги потиснуваат негативните ефекти врз основните права и да бидат предмет на независни ревизии.
„Најголемите платформи треба да ги направат своите алгоритми транспарентни. Доколку алгоритмите укажуваат на нелегална содржина, дезинформации или теории на заговор, можеме да реагираме бидејќи тоа е нешто што може да има негативни последици за нас. Затоа, алгоритмите треба да им бидат достапни на институциите, владите, надлежните тела за да можеме навистина да ја следиме ситуацијата“, додаде Шалдемосе.
Во фокусот на Законот за дигитални пазари, усвоен со 588 гласа „за“, 11 „против“ и 31 воздржан, се неправедните практики на најголемите интернет платформи кои дејствуваат како надзорници на пристапот до дигиталниот пазар, како што се социјалните мрежи и пребарувачите.
„Сега платформите ќе треба да се грижат за законитоста на содржината што ја нудат. Ќе мора да ги почитуваат правилата на пазарна конкуренција. Самите компании, не само Комисијата, ќе мора да се погрижат да се дозволи слободната конкуренција на нивните платформи“, рече известувачот Андреас Шваб (ЕПП) за време на заедничката дебата за актите во понеделникот.
Се појавија некои многу големи играчи, кои станаа многу моќни и непроверени, обезбедувајќи услуги за посредување преку Интернет, социјални мрежи, интернет пребарувачи, оперативни системи, услуги за онлајн рекламирање, компјутери во облак и услуги за споделување видео.
„Поради употребата на овие прописи, социјалните мрежи и платформите ќе мора да обезбедат правична употреба и пристапот повеќе нема да функционира според принципот „кој е посилен, тој угнетува“. Корисниците повеќе нема да можат така лесно да се манипулираат или искористуваат. Ние во Европската Унија ги сакаме најдобрите компании, а не само најголемите“, додаде Шваб.
Комесарот за внатрешен пазар на Европската комисија, Тиери Бретон, во понеделникот рече дека големите платформи повеќе не можат да кажат дека се само посредници, туку дека се одговорни и за содржината.
„Сега е даден пристап до голем дигитален пазар, каде што се применуваат едноставни, праведни и транспарентни правила. Даваме можност да се отвори таа црна кутија на алгоритми што платформите предолго ја користеа како капак под кој често ги нарушуваа интересите на нашите граѓани“, рече Бретон.
Хрватската социјалистичка претставничка Билјана Борзан рече дека овие закони „ќе го променат интернетот каков што го знаеме и ќе воспостават стандард за заштита на граѓаните на светско ниво“.
„Интернетот стана див запад со текот на годините. Секој таму може да се претставува, секој може секого да следи, да му зема податоци, да изневерува, да оштети пари, секој може да каже и да напише нешто лошо и лажно за секого без никакви последици. Предолго нашите граѓани се препуштени на волјата на Гугл и Фејсбук, кои многу профитираа од нашите податоци, дури и од најчувствителните“, најави Борзан.
Контролорите на пристап повеќе не смеат да им даваат приоритет на сопствените производи и услуги или да ги обработуваат личните податоци на корисниците за насочено рекламирање, освен ако имаат изречна согласност.
Доколку ги прекршат новите правила, ќе бидат казнети најмногу до 10 отсто од вкупниот светски промет во претходната финансиска година или до најмногу 20 отсто во случај на повторени прекршувања.
Откако Советот официјално ќе ги усвои, двата акти ќе бидат објавени во Службениот весник на ЕУ и ќе стапат во сила дваесет дена по објавувањето, соопшти Европскиот парламент.
