Океаните достигнаа ново рекордно ниво на затоплување и киселост во 2021 година, се наведува во извештајот на Светската метеоролошка организација (СМО), предупредувајќи дека војната во Украина се заканува да ги постигне своите цели во борбата против глобалното затоплување.
Во својот годишен извештај „Состојбата на глобалната клима“ објавен во средата, СМО потврдува дека последните седум години биле најтопли од почетокот на мерењата.
Метеоролошките феномени поврзани со Ла Нина на почетокот на 2021 година имаа ефект на ладење на светските температури минатата година. Но, и покрај ова, 2021 година е сè уште една од најтоплите од почетокот на мерењата, со просечна температура од 1,11 степени Целзиусови над прединдустриските нивоа.
Со Парискиот договор од 2015 година, земјите потписнички се обврзаа да го ограничат затоплувањето на планетата на +1,5 степени Целзиусови во однос на прединдустриската ера. „И сега се движиме кон затоплување од 2,5 до 3 степени наместо 1,5“, вели генералниот секретар на СМО, Петри Таалас.
„Климата буквално се менува пред нашите очи“, рече тој. „Топлината предизвикана од ефектите на емисиите на стакленички гасови за кои е одговорен човекот ќе ја загрее планетата за многу идни генерации. Зголемувањето на нивото на морето, затоплувањето и киселоста на океаните ќе продолжат стотици години, освен ако не се измислат начини за отстранување на јаглерод диоксидот (CO2) од атмосферата“, изјави Таалас на новинарите.
Опасен раст на емисиите на стакленички гасови
Работите да бидат уште полоши, други кризи, како што се пандемијата „Ковид-19“ и војната во Украина, го турнаа фокусот од климата во втор план. Мерките за затворање што ги наметнаа земјите во пандемијата „Ковид-19“ немаа ефект врз концентрациите на стакленички гасови во атмосферата, рече Таалас.
Но, затоа војната во Украина донесе нови закани.
Селвин Харт, специјален советник за климата на генералниот секретар на ОН, Антонио Гутереш, ги критикуваше државите дека не ги почитуваат климатските обврски поради конфликтот околу зголемувањето на цените на енергијата и европските нации кои бараат алтернатива за рускиот гас. „Гледаме дека големите економии избираат начини кои, искрено, потенцијално можат да одржат високи нивоа на емисии на CO2, што носи високо загадување и го загрозува постигнувањето на поставените климатски цели“, рече Харт.
Во вторникот, MSCI, еден од најпознатите светски репери, предупреди на опасно зголемување на емисиите на стакленички гасови доколку рускиот гас биде заменет со јаглен. Нивоата на CO2 и метан во 2021 година ги надминаа претходните рекорди, истакнува WMO во извештајот. „Прашање на време е кога ќе се случи уште една најтопла година“, вели Таалас.
ОН предлагаат пет акции
Океаните носат голем дел од ефектите од затоплувањето и стакленички гасови. Водата апсорбира околу 90 отсто од акумулираната топлина на Земјата и 23 отсто од емисиите на CO2 предизвикани од човековата активност. Океаните се загреаа побрзо во последните 20 години, поставија нов рекорд во 2021 година и ќе станат уште потопли. Ќе бидат потребни векови или милениуми за да се промени овој тренд.
Океанот денес е најкисел во последните 26.000 години бидејќи апсорбира и реагира на јаглерод диоксидот што се ослободува во атмосферата. Нивото на морето се зголеми за 4,5 см во последната деценија, а годишниот раст од 2013 до 2021 година е повеќе од двојно зголемен од 1993 до 2002 година.
СМО, исто така, наведе и други екстремни настани како топлотни удари, шумски пожари, поплави и други глобални климатски катастрофи кои предизвикаа штета од повеќе од 100 милијарди долари.
Генералниот секретар Антонио Гутереш предложи пет активности за обнова на транзицијата кон обновлива енергија „пред да биде предоцна“, пишува Frane presse.
Предлага укинување на субвенциите за фосилни горива. Понатаму, треба тројно да се зголемат инвестициите во обновливите извори на енергија, да се укинат административните формалности, да се обезбеди снабдување со суровини за технологии за обновливи извори на енергија и, конечно, овие технологии да станат јавно добро што ќе биде слободно достапно во светот.
