2023 година беше турбулентна на глобално ниво: во втората година од конфликтот меѓу Украина и Русија, тензиите не стивнаа, ниту сме поблиску до крајот на војната, размерите на војната меѓу Израел и Хамас во Газа. Стрип е страшен, со повеќе од 22.000 загинати Палестинци. Овој конфликт се заканува да се прелее на целиот Блиски Исток, по вчерашното убиство на уште еден човек од Хамас во главниот град на Либан, Бејрут. Нападот со беспилотно летало, во кој загина Салех ал-Арури, се случи во центарот на командата на Хезболах, која од почетокот на конфликтот на 7 октомври се држеше настрана и на секој начин се обидуваше да избегне конфронтација со Израел. Имајќи го сето тоа на ум, што очекува светот во 2024 година?
Новинарот на надворешнополитичката редакција на N1 Александар Годфроа, говорејќи за војната во Украина, вели дека нема индиции дека некој е подготвен да преговара, но укажува дека Русија ја подигнала за 70 отсто издвојувањето од буџетот за воената индустрија покажува дека се подготвува да не се откаже.
„Според она што можевме да го видиме во последните денови од минатата година и првите денови од оваа година, интензитетот и начинот на борбите се сменија, сега Русија повторно масовно ги гранатира украинските градови, пред се Киев и Харков, кој се уште е руски град во главите на руските функционери. Од друга страна, Украина е насочена кон Белгород (во западниот дел на Русија), но тоа е многу помалку интензивно, бидејќи оружјето што и е ветено доцни“, вели Годфроа во Нов ден на ТВ Н1.
Авторот на списанието „Нови“ и предавач за меѓународни односи Мирко Даутовиќ додава дека му се чини дека и Америка и Германија „едвај чекаат да престанат да ја поддржуваат Украина“.
„Тоа е како предавство да му даваат една лажица поддршка и со тоа да им дадат поттик на Украинците да продолжат да се бранат во таа војна. Тие веќе не се подготвени да му објаснуваат на својот електорат дека сега се испраќаат две или три милијарди во Украина, што не е многу кога се земаат предвид буџетите на некои европски земји, но од друга страна, кога се зема предвид колкава е невработеноста. , колку е паднат животниот стандард, тоа звучи како многу. Исто така, мора да се отворат сите тие фабрики за производство на оружје, тоа се приватни фирми кои произведуваат во договор со државата, порано ги затворија погоните или ги намалија, а ниту една од тие компании не е во состојба веќе да произведува тенкови, никој сонував дека повторно ќе ни треба и дека така ќе се води војна во 21 век“, оценува тој.
Покрај тоа што Русија е посилно вооружена, како што наведува Годфроа, „има многу повеќе месо што може да го користи во војна отколку Украина“.
„Во Украина ситуацијата е поинаква: по првичниот ентузијазам, по две години ентузијазмот се намали, сè постојано се одложува, а поддршката во Европа станува еден вид флоскула“, вели Годфроа и додава дека има многу ранети на кои им треба закрепнување.
Тој исто така истакнува дека Украинците имаат чувство дека освен што ја бранат својата земја, го бранат и остатокот од Европа, па оттука и разочарувањето што Европа повеќе не е со нив.
Впечатливо е и тоа што линијата на фронтот не е суштински променета во последната речиси една година.
Даутовиќ оценува дека војната е на дело, споредувајќи ја со Првата светска војна, каде што линијата на фронтот беше воспоставена на самиот почеток и не се промени четири години. „Четири години масакр поради ништо“, вели тој.
Конфликт меѓу Израел и Хамас: „Не гледам дека ќе заврши добро“
Кога станува збор за конфликтот меѓу Израел и Хамас, Годфри не гледа крај на него. Тој потсетува дека во Појасот Газа има огромен број цивили, кои гинат во неверојатен број.
„Не гледам како се завршува на убаво“, мрачно заклучува тој, додавајќи дека изјавите на израелските власти дека треба да ги охрабрат Палестинците од Појасот Газа да емигрираат во други земји се многу загрижувачки, „дека ако можат да исчезнат од таму.”
Даутовиќ додава дека израелските власти сега тоа го нарекуваат „доброволно преселување“.
Тој смета дека тоа е етничко чистење, воени злосторства и елементи на геноцид.
„Ако ги погледнеме изјавите на израелските власти, постои де факто план за уништување на Палестинците. „Дали ќе се преселат во другиот свет или во друга земја – не им е важно“, вели тој.
Годефрој истакнува дека тоа е војна за истребување која нема крај, но во овој случај силата е на страната на Израел.
„Израел, од една страна, постои под идејата дека е опкружен со непријателски земји и дека му се заканува уништување, но сега појасот Газа е цел на уништување“, вели Годфроис, укажувајќи на леснотијата со која зборуваат израелските власти. убивање малолетници – „па што, тоа дете фрлило со камен, тоа е терористички чин. Но, дали заслужил куршум?“
„Имате деца во Газа кои ќе пораснат со мислата дека нема никој, дека немаат дом, дека се гладни. Типот на мислата при растењето е формативна мисла која не може да донесе ништо добро“, оценува тој.
Даутовиќ смета дека израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху ја продолжува војната и ја влошува кризата за да остане на власт, бидејќи има многу мала поддршка. Тој потсетува и дека не е војна, дека поради случајот против него за корупција може да заврши во затвор.
Тој наведува и дека сега е познато дека израелските служби знаеле дека Хамас подготвува нешто, пред нападот на 7 октомври.
„Хамас со месеци вежбаше да ја пробие оградата (на границата), израелските војници кои се занимаваат со набљудување известија за тоа. И одеднаш Израел со својата огромна технологија нема свои сили долж Појасот Газа, сето тоа со премиер кој е многу поволен за оваа војна“, вели тој и додава дека Израелците се бесни на нивната влада, но „на фактот дека тие не покажувај милост кон Палестинците е друга работа“.
Годфроа не потсетува дека во меѓувреме изјавите на Нетанјаху за тоа кој ќе владее со Појасот Газа се појавија ден потоа, „и тој го исклучува Хамас, но и помирниот Фатах на Западниот Брег“.
„Тогаш со кого би преговарал? „Зошто Фатах би преговарал ако нема политичка иднина“, прашува таа.
На прашањето дали е можно конфликтот да се прелее на Блискиот Исток, особено по вчерашното убиство на уште еден човек на Хамас во јужен Бејрут, што може да го доведе Хезболах во војна, Даутовиќ вели дека реакцијата на либанската проиранска паравоена организација е сега се чека.
„Хезболах има огромен арсенал на проектили – меѓу 100.000 и 150.000 илјади и ако ги испукаа сите кон Израел, тешко дека ќе можат да ги спречат, можеби 70 отсто, но голем дел од Тел Авив би бил уништен, а не спомни помали градови“, вели Даутовиќ.
Тој додава дека Израел ја зголемува листата на непријатели и ја намалува листата на сојузници.
„Единствениот кој може да направи нешто против Израел е Иран поради неговото нуклеарно оружје. Како што неодамна објави Меѓународната агенција за атомска енергија (МААЕ), Иран започна со забрзано збогатување ураниум. Колку е Иран блиску до атомска бомба? Некои велат еден месец, некои велат дека е веќе барем еден, но ништо не објавуваат. „Иран може да стане нуклеарен играч и тоа значително менува сè на Блискиот Исток“, вели тој.
Годфроа не потсетува на Хутите, кои се поддржани од Иран, кои практично отворија нов фронт во Црвеното Море напаѓајќи ги трговските бродови, за кои велат дека имаат врски со Израел или пловат кон Израел, како знак на солидарност со Палестинците во Газа.
„Црвеното Море е многу важно, поради трговските патишта, доколку тие се прекинат, тоа значи потенцијално зголемување на цените на нафтата и разните производи, повеќе за нас Европејците отколку за Американците. Контролата над тоа море мора да постои, таа не може да се остави на Хутите“, кои го контролираат најголемиот дел од Јемен, вклучувајќи го и главниот град Сана.
Тој смета дека САД треба да организираат коалиција и да преземат некаква водечка улога за ослободување на Црвеното Море.
Даутовиќ посочува дека соработката на глобално ниво ќе биде сè понеопходна за решавање на претстојните проблеми и кризи, додавајќи дека очигледно „нема политичка волја да се запре претстојниот хаос“.
„Ќе се влоши за да се подобри“, заклучува тој.
