Ризиците поврзани со временските (не)можности ќе имаат најголемо влијание врз земјите кои се недоволно подготвени за економски и политички последици.Националната океанска и атмосферска администрација на САД во моментов прогнозира доаѓање на умерена до силна сезона на Ел Нињо, која ќе го одбележи времето до февруари 2024 година. Овие предвидувања ги вознемириле метеоролозите, океанографите, рибарите и глобалните мрежи на трговци со храна и осигурителни култури, како нивната судбина често се оцртува преку овие прогностички информации, пишува Foreign Policy.
Но, оваа временска прогноза носи со себе подлабоки последици. Дури и нормален Ел Нињо може да ја расипе жетвата на многу важни култури, да го зголеми ризикот од појава на болести, да ја оштети економската перспектива на земјите во развој, да го зголеми ризикот од вооружени конфликти во тропските предели и да ги интензивира поморските конфликти и територијалните спорови на исток и Јужнокинески мориња. Затоа, оваа прогноза нуди поглед на сложените последици што временските феномени можат да ги имаат врз глобалната политичка и економска динамика.
Повеќето од овие опасности најтешко ќе ги погодат земјите кои се лошо подготвени за економските и политичките последици. Што се однесува до самите САД, споменатите опасности ја нагласуваат потребата Вашингтон да ги прилагоди своите стратегии за да ги дефинира заканите за националната безбедност и да ги приспособи владините одговори на нив, пишува Форин полиси.
Што е Ел Нињо
Ел Нињо е фаза на ENSO, што значи „Јужна осцилација на Ел Нињо“. Овој регион на екваторијалниот Тихи Океан редовно преминува помеѓу топли (Ел Нињо) и студени (Ла Ниња) фази, обично во интервали во просек од пет до седум години. Климатските промени дополнително влијаат на ENSO, со што се поизразени подлабоките и потенцијално подолготрајните осцилации. Сегашната формација на Ел Нињо следи по ретка серија на „тројно пад“ на Ла Ниња која заврши во јуни и траеше скоро три години – најдолгата во последните 50 години.
Иако споменатиот процес се одвива во дел од Тихиот Океан, неговите последици се глобални. ENSO е најважниот единствен двигател на глобалните климатски промени на годишно ниво, тој одредува каде сушата ќе биде потешка од вообичаеното и каде ќе има драматично зголемување на врнежите. „Кога Пацификот зборува, целиот свет слуша“, вели научникот Џош Вилис. Ги обликува временските услови низ јужниот дел на Соединетите Американски Држави, Африка, Латинска Америка, како и во Југоисточна Азија и Океанија. Тие предизвикуваат или интензивираат суши, како и екстремни дождови и влијаат на температурите и влажноста ширум светот, пишува Foreign Policy.
И Ел Нињос и Ла Ниња носат временски непогоди. Уништувачката тригодишна суша што го опустоши Африканскиот рог од 2020 година е делумно резултат на Ла Ниња, како и тешката суша во Јужна Америка, која ги погоди клучните светски извозници на жито. Исто така, сушата на југот и југозападот на САД има ист извор. Преминувањето на Ел Нињо најверојатно ќе донесе одредено олеснување во тие области, но тоа „олеснување“ за Рогот донесе обилни дождови и поплави кои предизвикаа евакуација и штета. Оваа осцилација помеѓу екстремните услови е последица на климатските промени.
Сепак, последиците на глобално ниво не се избалансирани. Промената од условите на Ла Ниња во Ел Нињо не само што ги прераспределува добрите и лошите временски услови низ светот. Ел Нињос носи со себе значително поголеми негативни ризици за глобалното снабдување со храна, јавното здравје, економското закрепнување на глобалниот југ, како и за мирот и стабилноста – особено во регионите каде што неговите влијанија се најизразени, вклучувајќи го и глобалниот југ, но исто така и источна Азија.
Ел Нињо: Последици за снабдување со храна, економија и безбедност
Глобалните цени на храната, и покрај благите падови по рекордните височини предизвикани од руската инвазија на Украина, остануваат меѓу највисоките во последните 60 години. Но, последните случувања во Украина ја влошуваат ситуацијата уште повеќе. Цените повторно почнуваат да растат, додека повеќе од 250 милиони луѓе страдаат од акутен недостиг на храна.
Но, има и позитивни вести. Ел Нињо досега не ги зголеми драматично глобалните цени на храната, со релативно умерени ефекти врз цените. Меѓународен тим на научници откри дека и Ел Нињос и Ла Ниња ги намалуваат глобалните приноси на житарки како пченка, ориз и пченица, а влијанието на Ел Нињо е особено изразено кај пченката. Иако Ел Нињос малку го намалува глобалното снабдување со храна, ефектите се обично умерени и може да се компензираат со садење поголеми површини за да се компензира пониската продуктивност.
На географско или регионално ниво, како на пример во Западна и Јужна Африка, ефектите од Ел Нињо можат да бидат значајни, зголемувајќи ги локалните цени на храната и зголемување на невработеноста во руралните области. Исто така, последиците од Ел Нињо врз производството на храна не се ограничени само на копно. Затоплувањето на западно-централниот дел на Тихиот Океан го намалува уловот на риболовни видови како што е перуанската сардела, најпродуктивниот риболов во светот, и влијае на регионите со многу риболов, како што се Источното и Јужното Кинеско Море.
Ефектите од неуспесите на културите предизвикани од климата на пазарите за храна функционираат на две нивоа. Прво, тие ја ограничуваат реалната понуда на пазар каде побарувачката постојано расте и цената е нееластична. Второ, тие ги обликуваат очекувањата за идното производство и влијаат на однесувањето за заштита од ризик. Зголемените очекувања за слаба жетва може да ги поттикне земјите како Кина да почнат да складираат жито како подготовка за потенцијални нарушувања на пазарот.
Закана од заразни болести
Ел Нињо може да ја зголеми и заканата од заразни болести. Студијата за силниот Ел Нињо помеѓу 2014 и 2015 година откри зголемување на случаите на болести како чума и колера во различни делови на светот. Овие ефекти се должат на промените во влажноста и температурата, што може да го зголеми ризикот од инфекција.
На економско ниво, загубите од Ел Нињо можат да бидат значителни. Неуспесите на земјоделските култури ја зголемуваат побарувачката за увоз на храна, а поплавите и штетите на инфраструктурата имаат и финансиски последици. Економистите ги проценуваат загубите во трилиони долари.
Сето ова го зголемува ризикот од конфликти, како во државите, така и меѓународни конфликти. Во свет каде економијата, безбедноста и синџирот на исхрана се меѓусебно поврзани, потребни се сеопфатни мерки за да се ублажат ефектите од Ел Нињо и слични настани, заклучува Форин полиси.
