Според неофицијални информации, Министерството за солидарна иднина предлага неопходните дополнителни пари за долгорочна нега да доаѓаат од буџетот за неколку години, а во 2026 година да почнат да се плаќаат нов социјален придонес и нова давачка од нето приход. . Меѓутоа, во иднина може да бидат потребни дополнителни плаќања.
Грижата за оние кои не можат да се грижат за себе е една од најнесоодветно регулираните области во Словенија. Меѓутоа, по повеќе од две децении чекање, регулираниот систем на долготрајна нега треба постепено да почне да стапува на сила на почетокот на следната година. Покрај решенијата како да се организира давање услуги, многумина со нетрпение чекаат и одговор на прашањето како ќе платиме за тоа.
Кога претходната коалиција го донесе првиот закон за долгорочна нега кон крајот на 2021 година, го остави нерешено прашањето за финансирање. Таа само напиша во законот дека тоа ќе се уреди со посебен закон кој ќе се донесе до крајот на 2025 година и ќе донесе нов социјален придонес. Тоа го направи затоа што претходниот обид да се регулира долготрајната нега запре токму на ова прашање.
Законот за долгорочна нега донесен од претходната коалиција никогаш не зеде ефект, бидејќи сегашната коалиција го одложи почетокот на промените за една година. За цело време, владата на Роберт Голоб гарантираше дека суштински ќе го сменат или коригираат законот во годината што ја добија со доцнењето. Тие исто така беа критични бидејќи претходната коалиција го остави финансирањето недефинирано.
Пред десетина дена, Министерството за солидарна иднина, предводено од Симон Маљевац, на јавно разгледување достави предлог за измени на законот за долгорочна нега, но проблемот со финансирањето беше избегнат. За ова разговараа со Министерството за финансии минатата недела, а на крајот на неделата ги испратија првите појдовни точки до социјалните партнери.
Во документот што неофицијално го добивме, министерството пишува дека новиот систем за долгорочна нега целосно ќе се имплементира во 2026 година. Тогаш ќе се спроведат сите права од законот и ќе треба да се обезбедат 770 милиони евра народни пари. во тоа време.
Министерството би ги обезбедило од државниот буџет кој би придонел 190 милиони евра, од социјалните придонеси и од новиот данок на нето приходите. Според овој предлог, новиот придонес би значел работниците, работодавачите и пензионерите да плаќаат по еден процент. Предлогот не е подетално објаснет, па засега ништо не се знае за „новиот данок на нето приходите“ што го споменува.
Но, министерството потенцираше дека ја остава отворена можноста за евентуално воведување доплата од страна на осигурениците доколку по 2030 година постоечките средства од буџетот и придонесите не бидат доволни.
До 2026 година годишните трошоци за јавно финансирање на долгорочната нега ќе бидат помали, пишува Министерството. Системот треба да се имплементира постепено, така што следната година ќе бидат потребни 203 милиони евра, а во 2025 година 574 милиони евра.
„Не ги отстранува недостатоците, на некои места дури и ги продлабочува“
Се уште нема одговор на предлогот за појдовни точки за обезбедување средства. За тоа се очекува денеска да разговара и преговарачката група на социјалните партнери.
Сепак, многу организации кои ќе бидат дел од системот за долгорочна нега подготвија коментари и за други решенија од предлог-законот за долгорочна нега. Коментарите требаше да бидат испратени до минатиот петок, бидејќи Министерството даде само една недела за јавна расправа. 11 организации неуспешно апелираа до Министерството за продолжување на рокот.
Заводот за здравствено осигурување (ЗЗЗС), кој според законот на претходната влада ќе имаше голема улога во системот и минатата година силно повика да се одложи имплементацијата, е очигледно разочаран и од сегашниот предлог.
„Поголемиот дел од коментарите што ги проследивме до надлежните министерства од донесувањето на Законот за долгорочна нега не се земени предвид. Оттука, сметаме дека предлог-законот сè уште не ги отстранува суштинските недостатоци на законот, па дури и некаде ги продлабочува, што создава високо ниво на нејасност, а со тоа и непредвидливост за спроведувачите на регулативата и за корисниците на важечки права“, напишаа меѓу другото во мислењето што го испратија до Министерството за солидарна иднина.
Според сегашниот предлог, улогата на ЗЗЗС инаку би била намалена, бидејќи Министерството ќе ја отстрани одговорноста за спроведување на единствени влезни точки, каде што експертите ќе проценат какви услуги му се потребни на поединецот. Министерството на Маљевч би имало доверба во тоа центри за социјална работа.
Претставниците на центрите, како и многу други, предупредија дека можеби нема доволно кадар за овие задачи. „Затоа, преносот на овластувањата на центрите кои се веќе многу зафатени носи висок ризик од несразмерно продолжување на роковите за обработка на апликантите за долгорочна нега“, на пример, заедницата на социјални институции, која ги претставува домовите за стари лица и други институции, напишаа до министерството. Заедницата подготви 12 страници коментари за предложените измени на законот.
