Коцкањето, за некого повремена форма на забава, додека за други проблем што ги уништува семејството и заедницата, е присутно долго време во различни форми во човековата цивилизација. Со оглед на износот на вложените пари, целта и интензитетот на коцкањето, постои разлика помеѓу општествено прифатливо и патолошкото коцкање.
Социјалното коцкање е културно прифатлива забава и рекреација која нема ангажиран карактер, не носи психолошки или социјални последици, има контрола врз времето, парите и нагонот за коцкање. Со други зборови, општествено прифатливото коцкање се однесува на вложување пари, кои доколку се изгубат се сметаат за цена на забавата и забава во која е најверојатната загуба на пари и која не предизвикува сериозни негативни последици за личноста, семејството или општеството.
Патолошкото коцкање беше прифатено како ментално растројство во Дијагностичкиот и статистички прирачник за ментални нарушувања (DSM-III) уште во 1980 година и е класифицирано како нарушување на контролата на импулсите. Човекот има сè посилно чувство на напнатост или возбуда пред самиот чин и додека трае, чувствува задоволство, задоволство или олеснување.
Коцкањето може да биде редовно или епизодно, а текот на нарушувањето е прогресивен. Со текот на времето, фреквенцијата и возбудата на коцкањето се зголемуваат, но се зголемува и износот на вложените пари. Според истражувањето на Пастернак (1999), патолошкото коцкање обично започнува во раната адолесценција кај мажите и подоцна во животот кај жените. Адолесцентите се ризични поради самата природа на развојот и растењето, придружени со љубопитност и откривање на нивните граници.
Во последниве години, достапноста на игрите на среќа значително се зголеми во Република Хрватска, што на крајот доведе до зголемување на бројот на корисници на игри на среќа. Напредокот на технологијата овозможи да се следат нови игри и спортски настани и да се инвестираат пари со еден клик. Рекламирањето на игри е достапно на сите медиуми, па многу често можеме да слушнеме реклами кои на прво место ги ставаат луксузниот живот, престижот, забавата и „финансиската слобода“, пишува НЗЈЗ Андрија Штампар.
Колку има „среќа“ во игрите на среќа?
Спроведените истражувања покажаа дека 50.000-100.000 луѓе во Хрватска се погодени од зависност од коцкање, што секако е загрижувачка информација. Проблемот е уште поголем ако се земе предвид дека оваа зависност, како и секоја друга, ги погодува не само коцкарот, туку и неговите најблиски роднини: родителите, сопружниците, децата и пријателите. Иако процентот од вкупното население што можеме да го наречеме патолошки коцкари, кој изнесува од 1 до 3%, некому ќе му изгледа мал и неважен, за споредба можеме да кажеме дека оваа бројка од 40.000 – 120.000 луѓе многукратно го надминува вкупниот број на илегални зависници од дрога.
Онлајн коцкање
Иако коцкањето беше делумно ограничено за време на пандемијата (затворање на казина во затвор и помалку спортски настани на кои може да се обложуваат), коцкањето преку Интернет останува достапно во текот на целиот период, а според истражувањата, се забележува зголемен број на корисници на онлајн игри на среќа . Финансиската криза има индиректно влијание врз тенденцијата за коцкање, што го потврди и истражувањето спроведено во Исланд и Грција, кое покажа значителен пораст на корисниците на игри на среќа за време на финансиската криза. Истражувањата покажаа поголема тенденција за коцкање и поголема финансиска задолженост кај луѓето кои користат онлајн казина, во споредба со луѓето кои се обложуваат на спортски настани.
Во отсуство на спортски настани за обложување, има зголемување на играњето онлајн покер, рулет и слот игри. Имајќи предвид дека на онлајн коцкањето му недостасува вистинското чувство за трошење пари, постои поголема веројатност да се изгуби контролата во моментот на коцкањето, во смисла на коцкање почесто со значително повисоки влогови, без перцепција дека се работи за вистински пари. Својствата на онлајн коцкањето можат да претставуваат посебна закана за менталното здравје, особено во пандемија кога многу луѓе се ограничени во своите домови и принудени да се прилагодат на брзо менување на работните услови, високи нивоа на психосоцијален стрес, анксиозност и депресија.
Стресот како активирач
Типични причини за онлајн коцкање вклучуваат леснотија и достапност, но и досада и потиснување на негативните емоции.
Стресот предизвикан од пандемијата и финансиската криза може да бидат дополнителни поттикнувачи за коцкање. За време на пандемијата, голем број луѓе останаа без работа, а коцкањето на почетокот може да изгледа како идеално решение во форма на лесна заработка, со малку среќа преку неколку кликања. Два важни предиктори за коцкањето се алекситимија (непрепознавање и недостаток на чувствителност за сопствените и туѓите емоции) и импулсивноста. Со текот на времето, формата на коцкање престанува да биде важна, доволен е фактот дека се вложуваат пари и дека има неизвесност и возбуда за исходот, што всушност е и смислата на коцкањето.
Истражувањето потврди дека симптомите на анксиозност и депресија се присутни кај речиси 50% од испитаниците, кои последните три недели ги поминале со
се воздржувал од коцкање, што јасно упатува на заклучокот дека се работи за зависност.
Pixabay/илустрација
Се разбира, не сите луѓе кои играат игри на среќа се патолошки коцкари. Значи, каде е границата помеѓу општествено прифатливото коцкање и коцкањето како нарушување на контролата на импулсите?
Кога е тоа нарушување?
Зборуваме за нарушување кога:
– лицето го поминува поголемиот дел од своето време зафатено со коцкање, без разлика дали се коцка или раскажува настани поврзани со коцкањето и планира како да дојде до пари за инвестирање;
– ги игнорира сите други облици на задоволство;
– потребни се поголеми и поголеми улоги за да се постигне исто ниво на возбуда и задоволство;
– прави повеќекратни напори да престане со коцкањето, но безуспешно;
кога се обидува да престане, чувствува немир, раздразливост, лошо расположение, несоница;
– почнува да позајмува пари, а потоа врши незаконски дејствија како проневера, кражба, фалсификување и слично;
– продолжува со ваквото однесување и покрај штетните последици.
Кога станува збор за зависноста?
Ако мислите дека вие или некој ваш близок има проблем со коцкањето, обидете се да ја процените зачестеноста и интензитетот и последиците од коцкањето одговарајќи на следниве прашања:
1. Дали некогаш сте изгубиле работно време или училиште поради коцкање?
2. Дали коцкањето некогаш го прави вашиот семеен живот несреќен?
3. Дали коцкањето влијае на вашата репутација?
4. Дали некогаш се чувствувате виновни по коцкањето?
5. Дали некогаш сте се коцкале за да добиете пари за да платите сметки или да се справите со други финансиски тешкотии?
6. Дали коцкањето предизвика намалување на вашите амбиции или ефикасност?
7. По загуба, дали се чувствувавте дека треба да се вратите што е можно поскоро за да ги вратите изгубените пари?
8. По победата, дали имате силна потреба да се вратите и да освоите повеќе?
9. Дали се коцкате додека не ја изгубите последната паричка?
10. Дали некогаш сте позајмиле пари за да се коцкате?
11. Дали некогаш сте финансирале или подмириле нешто со коцкање?
12. Дали се двоумите да користите „коцкарски пари“ за нормални трошоци?
13. Дали коцкањето ја намалува грижата или ви користи вам или на вашето семејство?
14. Дали некогаш сте се коцкале подолго отколку што сте планирале?
15. Дали коцкањето било ваше бегство од грижи или неволји?
16. Дали некогаш сте се обиделе или планирале да се обидете со било каков незаконски чин за финансирање на коцкање?
17. Дали коцкањето ви предизвикува нарушувања на спиењето?
18. Дали доживувате расправии, разочарувања или фрустрации создадени од вашата потреба да се коцкате?
19. Дали некогаш сте почувствувале потреба да ја прославите среќата за неколку часа коцкање?
20. Дали некогаш сте имале план за самоуништување или самоубиство, што е резултат на вашето коцкање?
Ако одговоривте со да на седум или повеќе прашања, треба да размислите да побарате стручна помош и поддршка.
