Научниците тврдат дека откриле како загадувањето на воздухот доведува до рак во истражувањето кое целосно го менува нашето разбирање за тоа како се формираат туморите.
Тим научници од институтот Френсис Крик во Лондон покажа дека загадувањето на воздухот всушност ги активира старите оштетени ќелии – наместо да предизвикува нова штета, јавува Би-Би-Си.
Еден од водечките светски експерти, професорот Чарлс Свантон, рече дека ова откритие означува „нова ера“.
И сега постои можност да се развијат лекови кои го запираат развојот на ракот.
Наодите би можеле да објаснат како функционираат стотици супстанции кои предизвикуваат рак во телото.
Стандардното набљудување на ракот започнува со здрава клетка: таа потоа добива се повеќе и повеќе мутации во својот генетски код, или ДНК, сè додека не достигне точка на вртење. Потоа станува рак и неконтролирано расте.
Сепак, има проблеми со оваа идеја: канцерогените мутации се наоѓаат во навидум здравото ткиво, а многу супстанции за кои се знае дека предизвикуваат рак – вклучувајќи го и загадувањето на воздухот – не ја оштетуваат човечката ДНК.
Што се случува?
Истражувачите кои исто така работат на Универзитетскиот колеџ во Лондон дадоа докази за поинаква идеја; бидејќи самата штета е веќе во ДНК на нашата клетка, собрана како што растеме и старееме, потребно е нешто за да се повлече чкрапалото што всушност ја прави канцерогена.
Откритието дојде од истражувањето зошто непушачите добиваат рак на белите дробови.
Огромното мнозинство на карциноми на белите дробови се предизвикани од пушењето, но сепак еден од 10 случаи во Велика Британија се должи на загадениот воздух.
Научниците се фокусираа на форма на загадување наречена честички 2,5 (познати како PM2,5), што е многу помало од дијаметарот на човечко влакно.
Преку низа детални експерименти, тие покажаа:
Местата со повисоки нивоа на загаден воздух имале повеќе непушачи рак на белите дробови.
Вдишувањето на PM2.5 доведува до ослободување на хемиски аларм – интерлеукин-1-бета – во белите дробови што предизвикува воспаление и ги активира клетките во белите дробови да ја поправат секоја штета.
Сепак, во просек, една од секои 600.000 клетки во белите дробови на 50-годишник веќе содржи потенцијално канцерогени мутации.
Тие се стекнуваат како што старееме, но изгледаат сосема здрави додека хемиски аларм не ги активира и не станат канцерогени.
Што е најважно, во еден експеримент, истражувачите успеаја да го спречат ракот кај глувците изложени на загаден воздух со употреба на лек кој го блокира алармниот сигнал.
Резултатите имаат двоен напредок: и за разбирање на влијанието на загадувањето на воздухот и за основите за тоа како добиваме рак.
д-р. Емилија Лим, една од истражувачите кои работи во Крик и УЦЛ, рече дека луѓето кои никогаш не пушеле, но развијат рак на белите дробови, често немаат поим зошто.
„Тоа е супер важно – 99% од луѓето во светот живеат на места каде што загадувањето на воздухот ги надминува упатствата на СЗО, така што навистина влијае на сите нас“, рече таа.
Преиспитување на ракот
Резултатите исто така покажаа дека само мутациите не се секогаш доволни за да предизвикаат рак. Може да биде потребен дополнителен елемент.
Идејата да земете пилула за да го блокирате ракот ако живеете во силно загадена област не е сосема фантастична.
Лекарите веќе го пробаа лекот интерлеукин-1-бета за кардиоваскуларни болести и сосема случајно открија дека го намалува ризикот од рак на белите дробови.
Најновите откритија им беа претставени на научниците на конференцијата на Европското здружение за медицинска онкологија.
Зборувајќи за Би-Би-Си, професорот Свантон рече: „Загадувањето е прекрасен пример, но ќе има уште 200 други примери за тоа во следните 10 години“.
Тој посочи дека треба повторно да размислиме како дури и пушењето предизвикува рак – дали е тоа само познатото оштетување на ДНК предизвикано од хемикалиите во тутунот или чадот исто така предизвикува воспаление?
Интересно е што идејата дека мутираната ДНК не е доволна и дека на ракот му треба уште едно активирање за раст, првпат ја предложил научникот Исак Беренблум во 1947 година.
„Филозофски, тоа е фасцинантно. Овие неверојатни биолози ја направија оваа работа пред 75 години и таа во голема мера беше игнорирана“, рече д-р Лим.
Мишел Мичел, извршен директор на Cancer Research UK, истакна дека „пушењето останува најголемата причина за рак на белите дробови“, но додаде: „Науката, за која беа потребни години напорна работа, го менува начинот на кој размислуваме за тоа како се развива ракот. Сега имаме многу подобро разбирање за движечките сили зад ракот на белите дробови“.
